Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Maastricht (1888-1918)

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Maastricht (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Maastricht in de periode 1888-1918.^[1]

Het kiesdistrict Maastricht was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd gewijzigd na de grondwetsherziening van 1887; tevens werd het kiesdistrict toen omgezet in een enkelvoudig district.^[2] Tot het kiesdistrict behoorden de volgende gemeenten: Amby, Eijsden, Gronsveld, Heer, Maastricht, Meerssen, Oud-Vroenhoven en Sint Pieter.

Het kiesdistrict Maastricht vaardigde in deze periode per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

6 maart 1888 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[3]

	6 maart
Kiesgerechtigden	2.194
Opkomst	1.412
Geldige stemmen	1.388
Blanco stemmen	21
Kandidaten
G.L.M.H. Ruijs van Beerenbroek^[4]	1.070
L.F.H. Michiels van Kessenich	305

15 mei 1888 bewerken

Gustave Ruijs van Beerenbroek, gekozen bij de verkiezingen van 6 maart 1888, nam zijn benoeming niet aan vanwege zijn toetreding op 21 april 1888 tot het na de verkiezingen geformeerde kabinet-Mackay. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden.

	15 mei
Kiesgerechtigden	2.194
Opkomst	1.687
Geldige stemmen	1.594
Blanco stemmen	87
Kandidaten
J.H.J. Schreinemacher	889
E.F.H.J. de Beaumont	658
L.F.H. Michiels van Kessenich	25

9 juni 1891 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	9 juni
Kiesgerechtigden	2.406
Opkomst	1.115
Geldige stemmen	1.073
Blanco stemmen	41
Kandidaten
J.H.J. Schreinemacher^[4]	850
W.L. de Petit	137
W.H. Vliegen	70

28 juni 1892 bewerken

Jan Schreinemacher, gekozen bij de verkiezingen van 9 juni 1891, overleed op 2 juni 1892. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	28 juni	12 juli^[5]
Kiesgerechtigden	2.496	2.496
Opkomst	1.987	2.130
Geldige stemmen	1.946	2.081
Blanco stemmen	37	47
Kandidaten
M. de Ras	534	1.167
C. Schreinemacher	639	914
G.A.A. Tripels	474
G.L.D. Franquinet	294

10 april 1894 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.

	10 april
Kiesgerechtigden	2.460
Opkomst	690
Geldige stemmen	650
Blanco stemmen	36
Kandidaten
M. de Ras^[4]	620

15 juni 1897 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	4.073
Opkomst	2.773
Geldige stemmen	2.708
Blanco stemmen	65
Kandidaten
M. de Ras^[4]	1.785
G.A.A. Tripels	600
W.H. Vliegen	323

2 maart 1900 bewerken

Martin de Ras, gekozen bij de verkiezingen van 15 juni 1897, trad op 1 februari 1900 af vanwege zijn benoeming als militiecommissaris van het eerste militiedistrict van Limburg.^[6] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	2 maart
Kiesgerechtigden	4.549
Opkomst	1.720
Geldige stemmen	1.659
Blanco stemmen	61
Kandidaten
M. de Ras^[4]	956
J.L.G.L.P. Haex	703

14 juni 1901 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	14 juni
Kiesgerechtigden	4.995
Opkomst	3.421
Geldige stemmen	3.340
Blanco stemmen	81
Kandidaten
M. de Ras^[4]	2.522
S.P. Baart	818

8 april 1902 bewerken

Martin de Ras, gekozen bij de verkiezingen van 14 juni 1901, trad op 16 maart 1902 af vanwege zijn benoeming als lid van de Algemene Rekenkamer. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	8 april	15 april^[5]
Kiesgerechtigden	4.995	4.995
Opkomst	3.195	3.987
Geldige stemmen	3.017	3.874
Blanco stemmen	178	113
Kandidaten
F.I.J. Janssen	1.221	2.089
E.E.E. Sassen	1.353	1.785
S.H.J. Schaepkens	279
A. Nierstrasz	164

16 juni 1905 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	16 juni
Kiesgerechtigden	5.960
Opkomst	3.582
Geldige stemmen	3.516
Blanco stemmen	66
Kandidaten
F.I.J. Janssen^[4]	2.620
S.P. Baart	896

11 juni 1909 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	11 juni
Kiesgerechtigden	7.409
Opkomst	6.289
Geldige stemmen	6.177
Blanco stemmen	112
Kandidaten
F.I.J. Janssen^[4]	4.179
W.C. de Jonge	1.178
J.B.H. Klijnen	820

17 juni 1913 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	17 juni
Kiesgerechtigden	8.593
Opkomst	6.900
Geldige stemmen	6.756
Blanco stemmen	144
Kandidaten
F.I.J. Janssen^[4]	4,325
W.C. de Jonge	1.635
G. Nijpels	741
D.J. Wijnkoop	55

15 juni 1917 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	9.035
Kandidaten
F.I.J. Janssen^[4]

De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.^[7] Janssen was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

3 december 1917 bewerken

François Janssen, gekozen bij de verkiezingen van 15 juni 1917, trad op 15 november 1917 af vanwege zijn benoeming als rechter bij de arrondissementsrechtbank van Maastricht.^[6] Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	3 december
Kiesgerechtigden	9.035
Kandidaten
F.I.J. Janssen^[4]

Janssen was de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

Opheffing bewerken

De verkiezing van 3 december 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Maastricht. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Maastricht op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
↑ Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Maastricht.
↑ ^a ^b Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ ^a ^b De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.
↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1] De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.

[2] Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

[3] Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.

[zittend-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Maastricht.

[tweede_ronde-5] Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[benoeming-6] De vigerende wetgeving vereiste het aftreden van een lid van het parlement bij een aantal benoemingen. Het aftredende parlementslid was terstond herkiesbaar.

[7] Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]