Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Gouda (1888-1918)
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Gouda (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Gouda in de periode 1888-1918.[1]
Het kiesdistrict Gouda was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd gewijzigd na de grondwetsherziening van 1887; tevens werd het kiesdistrict toen omgezet in een enkelvoudig district.[2] Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Boskoop, Gouda, Gouderak, Krimpen aan de Lek, Krimpen aan den IJssel, Lekkerkerk, Moerkapelle, Moordrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel, Ouderkerk aan den IJssel en Waddinxveen. In 1897 werd de gemeente Capelle aan den IJssel toegevoegd aan het kiesdistrict.
Het kiesdistrict Gouda vaardigde in deze periode per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
6 maart 1888
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[3]
6 maart | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.915 |
Opkomst | 2.579 |
Geldige stemmen | 2.574 |
Blanco stemmen | 2 |
Kandidaten | |
K.A. Godin de Beaufort[4] | 1.328 |
J.G. Patijn | 1.240 |
15 mei 1888
bewerkenKarel Godin de Beaufort, gekozen bij de verkiezingen van 6 maart 1888, nam zijn benoeming niet aan vanwege zijn toetreding op 21 april 1888 tot het na de verkiezingen geformeerde kabinet-Mackay. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een naverkiezing gehouden.
15 mei | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.915 |
Opkomst | 2.571 |
Geldige stemmen | 2.549 |
Blanco stemmen | 12 |
Kandidaten | |
O.J.E. van Wassenaer van Catwijck | 1.447 |
J. Fortuijn Droogleever | 1.095 |
9 juni 1891
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
9 juni | 23 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.985 | 2.985 |
Opkomst | 2.657 | 2.765 |
Geldige stemmen | 2.649 | 2.735 |
Blanco stemmen | 7 | 25 |
Kandidaten | ||
M. Boogaerdt | 1.246 | 1.382 |
O.J.E. van Wassenaer van Catwijck[6] | 987 | 1.353 |
B.M. Bahlmann | 409 |
24 november 1891
bewerkenMeindert Boogaerdt, gekozen bij de verkiezingen van 9 en 23 juni 1891, trad op 28 oktober 1891 af om gezondheidsredenen. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
24 november | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.985 |
Opkomst | 2.480 |
Geldige stemmen | 2.457 |
Blanco stemmen | 20 |
Kandidaten | |
J.P. Havelaar | 1.320 |
P. van der Breggen | 1.070 |
J.N. Bastert | 50 |
30 mei 1893
bewerkenJacob Havelaar, gekozen bij de verkiezingen van 24 november 1891, trad op 1 mei 1893 af vanwege zijn benoeming als directeur-generaal der Posterijen en Telegraphie. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
30 mei | 13 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.992 | 2.992 |
Opkomst | 2.227 | 2.172 |
Geldige stemmen | 2.209 | 2.131 |
Blanco stemmen | 17 | 36 |
Kandidaten | ||
T.G.G. Valette | 712 | 1.132 |
J.N. Bastert | 815 | 999 |
A. Brummelkamp | 675 |
10 april 1894
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.
10 april | 24 april[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 2.992 | 2.992 |
Opkomst | 2.223 | 2.472 |
Geldige stemmen | 2.199 | 2.449 |
Blanco stemmen | 17 | 18 |
Kandidaten | ||
C.J.E. van Bylandt | 972 | 1.236 |
T.G.G. Valette[6] | 776 | 1.213 |
A. Kuyper | 449 |
15 juni 1897
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | 25 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 5.728 | 5.728 |
Opkomst | 4.515 | 5.169 |
Geldige stemmen | 4.475 | 5.138 |
Blanco stemmen | 40 | 31 |
Kandidaten | ||
C.J.E. van Bylandt[6] | 1.249 | 2.584 |
L.F. Duymaer van Twist | 2.084 | 2.554 |
D. de Klerk | 495 | |
P. van der Hoog | 291 | |
O.J.E. van Wassenaer van Catwijck | 279 | |
J.T. de Visser | 77 |
14 juni 1901
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
14 juni | 27 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 6.072 | 6.072 |
Opkomst | 4.917 | 5.085 |
Geldige stemmen | 4.839 | 5.061 |
Blanco stemmen | 78 | 24 |
Kandidaten | ||
T. Heemskerk | 1.818 | 2.769 |
C.J.E. van Bylandt[6] | 1.588 | 2.292 |
J.H. de Waal Malefijt | 712 | |
F. Mol | 508 | |
H. Gorter | 213 |
30 juli 1901
bewerkenTheo Heemskerk was bij de verkiezingen van 14 en 27 juni 1901 gekozen in twee kiesdistricten, Amsterdam VII en Gouda. Hij opteerde voor Amsterdam VII, als gevolg waarvan in Gouda een naverkiezing gehouden werd.
30 juli | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.072 |
Opkomst | 4.747 |
Geldige stemmen | 4.715 |
Blanco stemmen | 32 |
Kandidaten | |
A.W.F. Idenburg | 2.558 |
H.P. de Kanter | 2.048 |
A.M. Hoogendijk | 109 |
22 oktober 1902
bewerkenAlexander Idenburg, gekozen bij de verkiezingen van 30 juli 1901, trad op 25 september 1902 af vanwege zijn benoeming als minister van Koloniën in het kabinet-Kuyper, als opvolger van de overleden Titus van Asch van Wijck. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
22 oktober | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 6.156 |
Opkomst | 4.751 |
Geldige stemmen | 4.713 |
Blanco stemmen | 38 |
Kandidaten | |
S. de Vries | 2.431 |
M.M. Schim van der Loeff | 1.479 |
H. Gorter | 492 |
C.A. Zelvelder | 311 |
16 juni 1905
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
16 juni | 28 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 8.663 | 8.663 |
Opkomst | 7.891 | 8.229 |
Geldige stemmen | 7.811 | 8.176 |
Blanco stemmen | 80 | 53 |
Kandidaten | ||
W.T.C. van Doorn | 3.361 | 4.213 |
S. de Vries[6] | 3.680 | 3.963 |
H. Gorter | 669 | |
A.P. Staalman | 101 |
11 juni 1909
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
11 juni | 28 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 9.453 | 9.453 |
Opkomst | 8.250 | 8.821 |
Geldige stemmen | 8.199 | 8.773 |
Blanco stemmen | 51 | 48 |
Kandidaten | ||
W.T.C. van Doorn[6] | 3.668 | 4.526 |
H. Colijn | 3.988 | 4.247 |
J.A. Bergmeyer | 543 |
17 juni 1913
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
17 juni | 25 juni[5] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 10.711 | 10.711 |
Opkomst | 9.657 | 9.857 |
Geldige stemmen | 9.539 | 9.785 |
Blanco stemmen | 118 | 72 |
Kandidaten | ||
W.T.C. van Doorn[6] | 4.127 | 5.411 |
J.A. de Wilde | 3.841 | 4.374 |
A. Dijkgraaf | 999 | |
G. Roos | 351 | |
E.A. Keuchenius | 221 |
15 juni 1917
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 11.598 |
Kandidaten | |
W.T.C. van Doorn[6] |
De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.[7] Van Doorn was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.
Opheffing
bewerkenDe verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Gouda. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Gouda op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
- ↑ Een enkelvoudig district vaardigde per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.
- ↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
- ↑ Godin de Beaufort was een van de twee aftredende en herkiesbare Tweede Kamerleden voor Gouda.
- ↑ a b c d e f g h Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
- ↑ a b c d e f g h Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Gouda.
- ↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.