Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Goes (1888-1918)

Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Goes (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Goes in de periode 1888-1918.^[1]

Het kiesdistrict Goes was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd gewijzigd na de grondwetsherziening van 1887. Tot het kiesdistrict behoorden vanaf dat moment de volgende gemeenten: Arnemuiden, Colijnsplaat, Goes, 's-Gravenpolder, 's-Heer Abtskerke, 's-Heer Arendskerke, Heinkenszand, Kats, Kattendijke, Kloetinge, Kortgene, Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Sint-Annaland, Sint-Maartensdijk, Sint Philipsland, Stavenisse, Tholen, Wemeldinge, Wissenkerke en Wolphaartsdijk.

Het kiesdistrict Goes vaardigde in dit tijdvak per zittingsperiode één lid af naar de Tweede Kamer.

Legenda

cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.

6 maart 1888 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.^[2]

	6 maart
Kiesgerechtigden	4.075
Opkomst	3.596
Geldige stemmen	3.559
Blanco stemmen	27
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[3]	2.194
W. Six	1.321

18 maart 1890 bewerken

Alexander de Savornin Lohman, gekozen bij de verkiezingen van 6 maart 1888, trad op 19 februari 1890 af vanwege zijn toetreding op 24 februari 1890 tot het kabinet-Mackay. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	18 maart
Kiesgerechtigden	4.051
Opkomst	2.772
Geldige stemmen	2.712
Blanco stemmen	39
Kandidaten
L.W.C. Keuchenius	1.548
J.H.C. Heijse	1.153

9 juni 1891 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	9 juni
Kiesgerechtigden	4.022
Opkomst	2.927
Geldige stemmen	2.892
Blanco stemmen	28
Kandidaten
L.W.C. Keuchenius^[4]	1.561
J.H.C. Heijse	1.173
B.M. Bahlmann	129

9 januari 1894 bewerken

Levinus Keuchenius, gekozen bij de verkiezingen van 9 juni 1891, overleed op 17 december 1893. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.

	9 januari
Kiesgerechtigden	4.073
Opkomst	2.659
Geldige stemmen	2.614
Blanco stemmen	36
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman	1.653
D. Stigter	944

10 april 1894 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.

	10 april	24 april^[5]
Kiesgerechtigden	4.050	4.050
Opkomst	2.486	2.972
Geldige stemmen	2.451	2.930
Blanco stemmen	33	31
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[4]	1.224	1.866
D. Stigter	699	1.065
C.J. Huvers	485

15 juni 1897 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	6.225
Opkomst	4.312
Geldige stemmen	4.269
Blanco stemmen	43
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[4]	2.671
J.H.C. Heijse	1.598

14 juni 1901 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	14 juni
Kiesgerechtigden	5.532
Opkomst	4.234
Geldige stemmen	4.187
Blanco stemmen	47
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[4]	2.582
G.A. Vorsterman van Oyen	1.605

16 juni 1905 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	16 juni
Kiesgerechtigden	6.620
Opkomst	5.440
Geldige stemmen	5.363
Blanco stemmen	77
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[4]	3.184
G.A. Vorsterman van Oyen	1.963
P.J. Troelstra	216

11 juni 1909 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	11 juni
Kiesgerechtigden	7.260
Opkomst	5.929
Geldige stemmen	5.865
Blanco stemmen	64
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[4]	3.656
H. Goeman Borgesius	1.987
J.A.H. van den Brink	222

17 juni 1913 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	17 juni
Kiesgerechtigden	8.435
Opkomst	7.561
Geldige stemmen	7.452
Blanco stemmen	109
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[4]	3.922
J.G. Moojen	3.206
G. Middelburg	324

15 juni 1917 bewerken

De verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.

	15 juni
Kiesgerechtigden	9.116
Kandidaten
A.F. de Savornin Lohman^[4]

De zeven in de vorige Tweede Kamer vertegenwoordigde partijen hadden afgesproken in elkaars kiesdistricten geen tegenkandidaten te stellen.^[6] De Savornin Lohman was derhalve de enige kandidaat; hij werd zonder nadere stemming gekozen verklaard.

Opheffing bewerken

De verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Goes. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.

Bronnen

Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Goes op www.verkiezingsuitslagen.nl
Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl

Noten

↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
↑ De Savornin Lohman was een van de twee aftredende en herkiesbare Tweede Kamerleden voor Goes. Het tweede aftredende lid, Alexander Schimmelpenninck van der Oye, werd gekozen in het nieuw ingestelde kiesdistrict Lochem.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Goes.
↑ Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.
↑ Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1] De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.

[2] Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.

[3] De Savornin Lohman was een van de twee aftredende en herkiesbare Tweede Kamerleden voor Goes. Het tweede aftredende lid, Alexander Schimmelpenninck van der Oye, werd gekozen in het nieuw ingestelde kiesdistrict Lochem.

[zittend-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Goes.

[tweede_ronde-5] Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.

[6] Na de verkiezingen in 1917 zou een grondwetsherziening van kracht worden waarbij het stelsel van evenredige vertegenwoordiging werd ingevoerd ter vervanging van het districtenstelsel. Het was daarom te verwachten dat er op korte termijn nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden. Zie ook het artikel over de Pacificatie van 1917.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]