Tramlijn Heerlen - Kerkrade

De tramlijn Heerlen - Kerkrade was een elektrische tramlijn van de Limburgsche Tramweg-Maatschappij in Zuid-Limburg. Op 18 augustus 1925 kwam de normaalsporige elektrische tramlijn Station Heerlen – Kerkrade Holz grens in gebruik, op 15 mei 1928 uitgebreid met een zijtak Valkenhuizen – Locht grens. Zowel bij Kerkrade Holz als bij Locht werd aansluiting gegeven op de (metersporige) Akense tram.

Tramlijn Heerlen - Kerkrade
Totale lengte	12,4 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Limburgsche Tramweg-Maatschappij (LTM)
Geopend 18 augustus 1925 (Heerlen - Kerkrade-Holz) 15 mei 1928 (Valkenhuizen - Kerkrade-Locht)
Gesloten	13 mei 1950
Huidige status	opgebroken
Type spoorweg	tramlijn
Type trein	elektrische tram
Geëlektrificeerd	bij aanleg (1200 volt)
Aantal sporen	1
Baanvaksnelheid	45 km/u
Treindienst door	LTM
Traject
lijn van Sittard lijn van Schin op Geul mijnspoor Oranje-Nassau III & IV opgebroken tramlijn van Sittard opgebroken remise Grasbroekerweg Oranje-Nassau I spoortunnel vanaf 1929 Van Gend & Loos Heerlen Station overweg Willemstraat 1926 tot 1929 lijn naar Herzogenrath Wilhelminaplein Emmaplein tegenwoordig Pancratiusplein Heerlen Postkantoor Politiebureau Ziekenhuis Oliemolenstraat H.B.S. (Bernardinuscollege) Vrusschemig Watertoren Heerlerbaan Kerk Bautscherweg Heerlerbaan Postkantoor Rukkerweg Valkenhuizen Graanmolen Nelissen Drie Vogels Onderste Locht spoorlijn Schaesberg - Simpelveld De Locht tramlijn naar Aken opgebroken Graverstraat Onderspekholz Spekholzerheide-Terwinselen Kasperenstraat Kaalheide Ehrenstein spoorlijn Schaesberg - Simpelveld Niersprink Rolducerstraat Hoofdstraat Nullanderstraat Kerkrade Holz tramlijn naar Aken opgebroken

De trams uit Kerkrade kwamen Heerlen binnen via de Akerstraat. Aan de centrumzijde hiervan was een wissel waardoor de trams met een grote boog op het Emmaplein konden komen en zo verder via het Wilhelminaplein, Willemstraat, Stationsstraat, Station. Het eindpunt van deze lijn was westelijk van het vroegere station, vlakbij de loodsen van Van Gend & Loos. Van hieruit vertrokken de trams dan weer door de wissels op het Stationsplein, door de Saroleastraat, een stukje Geleenstraat en via een wissel op het Emmaplein de Akerstraat weer in richting Kerkrade.

De elektrische trams van de LTM werden in 1949-1950 opgeheven; de laatste tram in Limburg reed op 14 mei 1950. De LTM bleef bestaan als autobusbedrijf.

Materieel

Motorwagen 90 als Haagse Limburger voor de manifestatie 'Retourtje Leiden' in 2011 door leden van de Tramweg-Stichting klaargemaakt om tentoon te kunnen stellen. Dit is ex-LTM motorwagen (2)610 uit 1931, gebouwd door Beijnes te Haarlem.

De LTM beschikte over twaalf tweeassige motorwagens met middenbalkon, bouwjaar 1923-1927 (serie 2501-2512; later 501-512), in 1934-1938 verbouwd tot drieassers, en tien grote vierassige motorwagens met middenbalkon, bouwjaar 1923-1931 (serie 2601-2610; later 601-610). Voorts waren er twintig bijpassende grote vierassige bijwagens, bouwjaar 1923 (serie 2701-2720; later 701-720). Ten slotte waren er vier postbagagewagens, bouwjaar 1923 (serie 2801-2804; later 801-804) en tien open goederenwagens, bouwjaar 1924 (serie 2901-2910; later 901-910).

Na opheffing van de tramdiensten werden de drieassers verkocht naar Duitsland, waar drie van deze motorwagens in gebruik werden genomen door het trambedrijf van Saarlouis. Voor de overige exemplaren werd geen koper gevonden. Deze trams deden dienst tot 1961.

De postbagagewagens zijn ook naar Duitsland verkocht. In juni 2016 keerde de vroegere goederenwagen 2802 van de Limburgsche Tramweg-Maatschappij (LTM) na 73 jaar verblijf in Duitsland terug in Nederland. De LTM 2802 behoorde tot de serie 2801-2804 die in 1923 werd gebouwd door de Hannoversche Wagonfabrik AG (HAWA) als post-/ bagagewagens. De 2801 en 2802 zijn in 1943 naar het Oosten weggevoerd. De 2802 deed in Duisburg dienst als nr. 377 en bleef sinds 1980 bewaard als museumtram bij het Hannovers Trammuseum. De Tramweg-Stichting heeft de tram overgenomen en ondergebracht in Nagele. In augustus 2017 verhuisde deze naar de opslag in Overloon.

De dertig vierassige trams (601-610 en 701-720) werden in 1950 verkocht naar de Haagse Tramweg Maatschappij, die ze na modernisering tot 1963/1965 onder de nummers 81-90 en 121-140 inzette op de tramlijnen naar Wassenaar, Voorburg en Delft (zie Gele Tram). Zij hadden hier de naam Limburgers.

Een motorwagen (nr. 90) bleef als museumtram bewaard en verbleef in de uitvoering als LTM 610 tussen 1964 en 2006 achtereenvolgens te Heerlen, Amsterdam, Utrecht (Nederlands Spoorwegmuseum) en Amersfoort. In 2006 was deze motorwagen weer terug in Limburg en verbleef bij de ZLSM te Simpelveld. Op 20 november 2010 is de 610 overgebracht naar de Tramweg-Stichting te Den Haag om daar in bruikleen opgeknapt te worden als HTM 90 voor de tentoonstelling 'Retourtje Leiden' in Den Haag in het najaar van 2011. Na in 2017 weer in Limburgse uitvoering te zijn teruggebracht vertrok de LTM 610 op 8 maart 2019 weer terug naar Zuid-Limburg.

Externe link

• Film over een tramrit Heerlen - Kerkrade; 1945

Bronnen, noten en/of referenties