Stille Nacht (kerstlied)

Stille Nacht is een populair kerstlied uit het Salzburgerland. De oorspronkelijke tekst werd in het Duits geschreven door Joseph Mohr. De componist Franz Gruber schreef de melodie. Deze melodie is inmiddels iets veranderd. Het lied is in meer dan 140 talen vertaald en uitgevoerd door vele artiesten en koren, waarmee het wereldwijd een van de populairste liederen aller tijden is. Het lied wordt vaak zonder of met minimale instrumentale begeleiding gezongen.

Het lied zoals geschreven door Franz Gruber

Melodie van Stille Nacht

Geschiedenis

Stille Nacht werd voor het eerst opgevoerd in de St. Nikolauskerk in Oberndorf (bij Salzburg) op eerste kerstdag 1818. De tekst was door Mohr al in 1816 geschreven, maar op kerstavond 1818 vroeg Mohr aan Gruber om een melodie en een gitaarbegeleiding te maken bij de tekst. Waarom specifiek om een gitaarbegeleiding werd gevraagd is tot op de dag van vandaag onduidelijk. De meest gebruikte verklaring was dat het orgel van de kerk kapot was, volgens een populaire versie doordat muizen van de balg hadden gegeten. Maar misschien wilde Mohr gewoon een anders klinkend lied.

Volgens een andere anekdote raakte het lied, nadat het in 1818 eenmalig was opgevoerd, weer zoek en werd het pas in 1825 door een orgelreparateur teruggevonden. Dit verhaal berust zeer waarschijnlijk niet op waarheid, omdat zowel Mohr als Gruber in het begin van de jaren 1820 met variaties op Stille Nacht kwamen.

Versies

In het Nederlands taalgebied zijn er meerdere versies van het lied die gezongen worden. Daarbij is de katholieke versie de meest getrouwe vertaling van de Duitse originele tekst. De protestantse versie - door Johannes Yserinkhuysen (1858-1935) - is geheel anders. Vaak wordt gezegd dat de protestanten de originele tekst (met termen als "hoogheilige paar", "eng'len") "te katholiek" vonden, en daarom een eigen versie schreven.

Oorspronkelijke Duitse tekst		Protestantse versie	Katholieke versie	Vlaamse versie	Een andere Nederlandse versie
meestal worden alleen coupletten 1, 2 en 6 gezongen
1 Stille Nacht! Heilige Nacht! Alles schläft, einsam wacht Nur das traute hoch heilige Paar. "Holder Knab' im lockigen Haar, Schlaf in himmlischer Ruh', Schlaf in himmlischer Ruh!"	4 Stille Nacht! Heilige Nacht! Wo sich heut' alle Macht Väterlicher Liebe ergoß, Und als Bruder huldvoll umschloß Jesus, die Völker der Welt, Jesus, die Völker der Welt.	1 Stille nacht, heilige nacht. Davids Zoon, lang verwacht, Die miljoenen eens zaligen zal wordt geboren in Bethlehems stal. Hij, der schepselen Heer Hij, der schepselen Heer.	1 Stille nacht, heilige nacht, Alles slaapt, sluimert zacht. Eenzaam waakt het hoogheilige paar, Lieflijk Kindje met goud in het haar, Sluimert in hemelse rust Sluimert in hemelse rust.	1 Stille nacht, heilige nacht, Slaap gerust, sluimer zacht, Kindje, niets dat Uw rust nog verstoort; Stil is alles, slaap rustig, maar voort, D'eng'len houden de wacht, Slaap dan rustig, slaap zacht.	1 Stille nacht, heilige nacht Alles slaapt, eenzaam wacht Bij het Kindje, 't hoogheilige paar Rond de kribbe zingt d'engelenschaar Slaap in hemelse rust Slaap in hemelse rust
2 Stille Nacht! Heilige Nacht! Gottes Sohn, o, wie lacht Lieb' aus deinem göttlichen Mund, Da uns schlägt die rettende Stund', Christ, in deiner Geburt, Christ, in deiner Geburt!	5 Stille Nacht! Heilige Nacht! Lange schon uns bedacht, Als der Herr, vom Grimme befreit, In der Väter urgrauer Zeit Aller Welt Schonung verhieß. Aller Welt Schonung verhieß.	2 Hulploos Kind, heilig Kind, Dat zo trouw zondaars mint. Ook voor mij hebt G'U rijkdom ontzegd, wordt G'op stro en in doeken gelegd. Leer m'U danken daarvoor Leer m'U danken daarvoor.	2 Stille nacht, heilige nacht Zoon van God, liefde lacht Vriend'lijk om Uwe Godd'lijke mond, Nu ons slaat de reddende stond, Jezus van Uwe geboort', Jezus van Uwe geboort'.	2 Stille nacht, heilige nacht Davids Zoon, lang verwacht wordt door d'herders begroet in de stal Op de bergen klinkt vreugdegeschal: Heil de Redder is daar! Heil de Redder is daar!	2 Stille nacht, heilige nacht! Eeuwenlang al verwacht Godes moeder met zorgen vervuld Heeft haar Kindje in doekjes gehuld Groet den Heer van 't heelal Groet den Heer van 't heelal
3 Stille Nacht! Heilige Nacht! Die der Welt Heil gebracht; Aus des Himmels goldenen Höhn, Uns der Gnade Fülle läßt sehn: Jesum in Menschengestalt, Jesum in Menschengestalt.	6 Stille Nacht! Heilige Nacht! Hirten erst Kund gemacht. Durch der Engel Hallelujah, Tönt es laut von fern und nah: "Christ, der Retter ist da, Christ, der Retter ist da!"	3 Stille nacht, heilige nacht, Vreed' en heil wordt gebracht, aan een wereld, verloren in schuld. Gods belofte wordt heerlijk vervuld. Amen! Gode zij eer Amen! Gode zij eer.	3 Stille nacht, heilige nacht, Herders zien 't eerst Uw pracht; Door der eng'len alleluja Galmt het luide van verre en na: Jezus de Redder ligt daar, Jezus de Redder ligt daar.	3 Stille nacht, heilige nacht 't Godd'lijk Kind vreedzaam lacht Liefde spreekt uit Zijn mondeke teer Komt, knielt allen bij 't Kindeke neer Schenk Hem allen uw hart Schenk Hem allen uw hart	3 Stille nacht, heilige nacht! 't wonder werk is volbracht D'almacht ligt hier in 't menselijk stof Hoort hoe d'engelen zingen Zijn lof Schenkt den Heiland uw hert Schenkt den Heiland uw hert

Zie ook

• Stille-Nacht & Heimatmuseum, in Oberndorf bei Salzburg, Oostenrijk

Externe links

• Stille-Nacht-Association, Salzburg (Duits/Engels/Italiaans)
• in 143 talen
• Silent Night Museum (Duits/Engels) bevat originele bladmuziek uit 1816 in hoge kwaliteit
• Musiksammlung - Privatstudio-musikalische Bibliotek für Pädagogen-Erzieher, usw (Duits) bevat betere versie van de bladmuziek bovenaan deze pagina

Bronnen, noten en/of referenties

Wikisource

Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina Stille nacht, Heilige nacht op Wikisource.

Kerstmis