Spoorlijn Göteborg - Kil

spoorlijn in Zweden

De spoorlijn Göteborg - Kil ook wel Zweeds: Vänerbanan genoemd is een Zweedse spoorlijn tussen Göteborg en Kil, gelegen in de provincie Västra Götalands län. De naam verwijst naar het Vänermeer.

Vänerbanan
Göteborg - Kil
Totale lengte232 km
Spoorwijdte1435 mm
Aangelegd doorBergslagernas Järnväg (BJ)
Geopend1877 / 1879
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerdja
Aantal sporen1, deels 2
Baanvaksnelheid140 / 160 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloedingGöteborg - Uddevalla Ebicab 700
Treindienst doorSJ
Traject
STR van Gävle
ABZg+l van Laxå
BHF
246
2.30
Kil
ABZgr naar Torsby en naar Oslo
eHST 257 Edsvakka
eHST 261 Välberg
BHF
268
2.15
Grums
eHST 271 Slottsbron
eHST 278 Segmon
HST 289 Värmlandsbro
BHF
297
2.00
Säffle
BHF
314
1.45
Åmål
eHST 323 Tösse
eHST 334 Ånimskog
eHST 347 Köpmannebro
ABZg+r naar Arjäng
eABZg+lexKBHFeq van Sunnanå
BHF
355
1.20
Mellerud
BS2c1BS2+r
STR+rSTR Østfoldbanen, van Oslo (349 km)
hZOLLaeSTR 169,9 Sundet, Kornsjø (S) / (N)
LSTRSTR
BHFSTR
161
1.30
Ed
LSTRSTR << naar Kornsjø
eABZgleABZgr+r oud traject tot 1950
DSTSTR Råskogen
STRDST 364 Erikstad
BS2lBS2r
eHST 372 Brälanda
eHST 381 Frändefors
eHST 388 Bjurhem
vSHI1+l-STR+l van Vanersberg
vBHF
369
0.55
Öxnered
SPLe
ABZgr+r van/naar Udedevalla
BS2+leBS2+r
TUNNEL1exSTR Trollhättetunneln (3 540 m)
BS2leBS2r
hKRZWae Trollhätte kanal, Göta älv
ABZg+lKDSTeq Stallbacka
BHF
406
0.50
Trollhättan
exKDSTaqeABZgr aansluiting NOHAB
eHST 413 Velanda
TUNNEL2 tunneln (0 140 m)
eHST 422 Uppärad
TUNNEL2 tunneln (0 130 m)
TUNNEL2 tunneln (0 125 m)
eHST 428 Pråssebo
eHST 435 Nygård
TUNNEL1 Nygårdstunneln (3 030 m)
eABZg+r van Lille Edet
eHST 441 Alfhem
TUNNEL1 Kattlebergstunneln (1 800 m)
HST 447 Älvängen
eHST 453 Nol
eHST 456 Nödinge
eHST 461 Bohus
eHST 463 Surted
eHST 469 Agnesberg
eHST 476 Olskroken
STR+rSTR van Strömstad
STRSTR traject BJ van Falun
ABZqlABZg+lrSTRq <<< Göteborgs hamnbana van Hisingen / haven sporen >>>
WASSERqhKRZWaeWASSERq brug over Gota Älv
exKBHFaqeABZgr+r 478 Göteborg station BJ
KBHFaqABZgr+r
478
290
Göteborg C
ABZgl+l Västra stambanan van/naar Stockholm
exKHSTaSTR 0.0 Göteborg GSJ
exLSTRSTR <<< traject GSJ
exSTRrABZgl traject Kust till kustbanan naar Borås
STR << Västkustbanan naar Malmö

Geschiedenis

bewerken

Het traject werd door de Bergslagernas Järnväg in fases geopend:

  • 31 mei 1877: Göteborg – Trollhättan, 72 km;
  • 26 februari 1878: Trollhättan – Öxnered, 10 km;
  • 21 juni 1879: Öxnered – Mellerud, 41 km;
  • 1 december 1879: Mellerud – Kil, 109 km;

Ombouw Göteborg - Öxnered

bewerken

Het traject tussen Göteborg en Öxnered wordt tussen 1998 en 2013 in fases omgebouwd tot een hogesnelheidsspoorlijn. De baanvaksnelheid zal van 100 km/h naar 250 km/h worden verhoogd.

Trollhätte kanal

bewerken

De enkelsporige draaibrug over het Trollhätte kanal werd in 2001 vervangen door een dubbelsporige klapbrug gebouwd door de Hollandia Kloos N.V. uit Krimpen a/d IJssel.

Trollhättetunneln

bewerken

De dubbelsporige Trollhättetunneln tussen Trollhättan en Öxnered met een lente van 3540 meter werd op 7 november 2006 in gebruik genomen. Deze tunnel is onderdeel van de nieuwe 8,3 kilometer lange spoorlijn.

Op 7 november 2006 werden drie tunnels tussen Velanda en Prässebo (140 m bij Slumpån, 130 en 125 m door de berg op Sjökullesjön) in gebruik genomen.

Nygårdstunneln

bewerken

De dubbelsporige Nygårdstunneln tussen Nygård en Alvhem met een lente van 3030 meter werd in december 2008 in gebruik genomen.

Kattlebergstunneln

bewerken

De Kattlebergstunneln tussen Alvhem en Älvängen met een lengte 1800 meter zal rond 2011 in gebruik worden genomen.

Treindiensten

bewerken

De Statens Järnvägar (SJ) verzorgt het personenvervoer op dit traject met Pendeltåg treinen.

  • 71: Karlstad - Kil - Göteborg
  • 72: Vänersborg - Trollhättan - Göteborg

Na de in 2009 uitgeschreven aanbesteding met ingang van december 2010:

  • 133: Göteborg - Älvängen

De Norges Statsbaner (NSB) verzorgt het personenvervoer op dit traject met NSB Regiontog treinen.

De treindienst wordt sinds 2001 uitgevoerd met treinstellen van het type BM 73b.

  • IC 01 / 99: Oslo S - Ski - Moss - Rygge - Fredrikstad - Sarpsborg - Halden - Ed - Öxnered - Trolhätten - Göteborg C

Aansluitingen

bewerken

In de volgende plaatsen was of is er een aansluiting van de volgende spoorwegmaatschappijen:

Göteborg

bewerken

In Göteborg waren vier stations voor lokale en interlokale treinen.

Göteborg C

bewerken
 
het oudste deel van Centraalstation Göteborg

Het Centraal Station in Göteborg werd in 1858 ontworpen door Adolf Wilhelm Edelsvärd (1824-1919). Het station werd gebouwd aan de Drottningtorget gebouwd en werd op 4 oktober 1858 geopend. Tegenwoordig heeft het station 16 kopsporen in gebruik. Van hieruit kan men overstappen op de stadstram van Göteborg.

Göteborg BJ

bewerken

Het Bergslagernas station in Göteborg bevond zich bij het Göteborg Centraal Station.

Göteborg VGJ

bewerken

Het VGJ station in Göteborg bevond zich bij het Göteborg Centraal Station.

Göteborg GSJ

bewerken

Het GSJ station in Göteborg bevond zich aan het Karlsroplatsen.

Trollhättan

bewerken

In Trollhättan was de vestigingsplaats van de NOHAB. NOHAB (eigenlijk Nydqvist & Holm AB sinds 1974 als AB Bofors-Nohab) was een ingenieursbureau gevestigd in Trollhättan sinds 1847 onder de naam Trollhättans Mekaniska Verkstad opgericht door de heren Antenor Nydqvist, Johan Magnus Lidström en Carl Olof Holm. De NOHAB vervaardigde oorspronkelijk landbouwmachines en water turbines. Later, locomotieven, dieselmotoren, drukpersen, militaire uitrusting, apparatuur voor kerncentrales, enz. Na financiële problemen in de jaren 1970 werd de NOHAB in 1986 ontmanteld.

In 1937 start Svenska Aeroplan Aktiebolaget (SAAB) in Trollhättan als fabrikant van militaire vliegtuigen. Na de Tweede Wereldoorlog lag de keuze voor het maken van auto's voor de hand. Met de in de vliegtuigbouw opgedane expertise op het gebied van de luchtweerstand had Saab een goede uitgangspositie voor de auto-industrie. In 1939 werd de concurrent Asja opgekocht en verhuisde het hoofdkantoor van Svenska Aeroplan Aktiebolaget naar Linköping. Reeds in juni 1947 zag het eerste protype het licht: de 92001 ofwel UrSaab, ontworpen door de Saab-fabriek in Linköping. De auto productie bleef in Trollhättan.

Öxnered

bewerken

Het gebied rond het station in Öxnered (vroeger Vänersborg Västra) werden tussen 2004 en 2006 de aanpassingen ten behoeve van de ombouw van de Vänernbanan tussen Göteborg en Oslo tot een hoge snelheidsspoorlijn afgerond. Hierbij werd de gelijkvoerse kruising van de Älvsborgsbanan en de Vänernbanan die vergelijkbaar was aan de kruising bij het Nederlandse spoorwegknooppunt Blauwkapel opgebroken. Het station werd verplaatst en heeft een positie gekregen als splitsing tussen het traject Göteborg en Vänersborg / Oslo. Deze kruising was nodig om twee verschillende spoorbreedtes van elkaar gescheiden te houden. Het ging hierbij om de Uddevalla - Vänersborg - Herrljunga Järnväg (UWHJ) met een spoorbreedte van 1217 mm en de Bergslagernas Järnväg (BJ) met een spoorbreedte van 1435 mm.

Mellerund

bewerken

Het traject voorzien van het zogenaamde Automatische Tågkontroll (ATC).

Elektrische tractie

bewerken

Het traject werd tussen 1939 en 1946 geëlektrificeerd met een spanning van 15.000 volt 16 2/3 Hz wisselstroom.

Zie ook

bewerken
bewerken
  • SJ - Officiële website
  • Banverket - Officiële website (Zweedse spoorweg beheerder)