Wikipedia

Saalien: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
kGeen bewerkingssamenvatting
Torero (overleg | bijdragen)
16.443 bewerkingen
aanpassing stratigrafie; de tijdvakken zijn niet hetzelfde als de glacialen, glacialen heersten gedurende de tijdvakken
Regel 49:
| rowspan="1" | 2,588 - 5,332
|}
Het [[geologisch tijdvak]] '''saalienSaalien''' ([[Vlaanderen|Vlaams]]: '''saaliaanSaaliaan''') oftewel het '''Saale-glaciaal''' is een [[epoch]] van de [[subperiode]] [[pleistoceenPleistoceen]], dat duurde van 0,38 tot 0,15 [[Ma (tijd)|Ma]]. HetTijdens ishet Saalien heerste een [[glaciaal (tijdvak)|glaciaal]] dat volgtvolgde op het [[interglaciaal]] tijdens het [[holsteinienHolsteinien]],. naNa het saalienSaalien komt het interglaciaaltijdvak [[eemienEemien]]. Het saalienSaalien was de laatste periode waarin [[landijs]] tot in Noord-[[Nederland]] kwam.▼
 
▲Het [[geologisch tijdvak]] '''saalien''' (Vlaanderen: '''saaliaan''') oftewel het '''Saale-glaciaal''' is een [[epoch]] van de [[subperiode]] [[pleistoceen]], dat duurde van 0,38 tot 0,15 [[Ma (tijd)|Ma]]. Het is een [[glaciaal (tijdvak)|glaciaal]] dat volgt op het [[interglaciaal]] [[holsteinien]], na het saalien komt het interglaciaal [[eemien]]. Het saalien was de laatste periode waarin [[landijs]] tot in Noord-[[Nederland]] kwam.
 
==Naamgeving en synoniemen==
Het saalienSaalien is genoemd naar de [[rivier]] de [[Saale]], een zijrivier van de [[Elbe]] die door [[Duitsland]] stroomt. De naam saalien wordt alleen in Noord-Europa gebruikt. In Midden-Europa noemt men dit glaciaal '''Riss-glaciaal''' (naar de rivier de [[Riss]] in Zuid-Duitsland), op de [[Britse Eilanden]] '''Wolstonian glaciation''' en in [[Noord-Amerika]] '''Illinois glaciation'''. Andere glacialen en interglacialen van het Pleistoceen hebben ook regionaal verschillende namen.
 
==Sporen van gletsjers in Noord-Nederland==
Tijdens het saalienSaalien was het noordelijk deel van Nederland bedekt met [[gletsjer]]s die hun oorsprong hadden in [[Scandinavië]]. Ook [[Ierland (land)|Ierland]] en het noordelijke deel van [[Groot-Brittannië]] waren in deze periode door landijs bedekt, evenals het noorden van [[Duitsland]] en [[Polen]]. Ook [[Noord-Amerika]] kende een periode van gletsjervorming.
 
Vooral in [[Drenthe]] is veel materiaal terug te vinden dat is afgezet door deze gletsjers, met name de heuvelrug die [[Hondsrug]] wordt genoemd. De afzettingen bestaan vooral uit [[keimergel]] (meestal [[verwering|verweerd]] tot [[keileem]]), [[zwerfsteen|zwerfstenen]] en [[fluvioglaciaal|fluvioglaciale]] afzettingen, meestal in [[sandr]]s.
 
Resten van deze ijstijd zijn op de volgende plaatsen in Noord-Nederland terug te vinden:
* In de [[Gelderse Vallei]]. Voordat deze vallei ontstond, was dit het dal van de [[Maas]]. Tijdens het Saale-glaciaal nam een grote ijstong vanuit het noorden bezit van dit dal. Hierbij stuwde het ijs links, rechtszij- en voorwaarts sedimenten op, waarbij de [[stuwwal]]len van de [[Utrechtse Heuvelrug (stuwwal)|Utrechtse Heuvelrug]] en de westflank van de [[Veluwe]] ontstonden. De Maas moest zijn loop veranderen naar het westen. Toen het ijs zich terugtrok, ontstond een diepe vallei, die na het saalienSaalien verder dichtslibde. Op dezelfde manier werd de [[Rijn]], die daarvoor via het [[IJssel]]dal naar het noorden stroomde, ook gedwongen westwaarts af te buigen. Dit verklaart de tegenwoordige ligging van [[de grote rivieren]] in Midden-Nederland.▼
 
* [[Gaasterland (gebied)|Gaasterland]] in Zuidwest-Friesland heeft opgestuwde [[keileem]]ruggen uit het Saalien.
▲* In de [[Gelderse Vallei]]. Voordat deze vallei ontstond, was dit het dal van de [[Maas]]. Tijdens het Saale-glaciaal nam een grote ijstong vanuit het noorden bezit van dit dal. Hierbij stuwde het ijs links, rechts en voorwaarts sedimenten op, waarbij de [[stuwwal]]len van de [[Utrechtse Heuvelrug (stuwwal)|Utrechtse Heuvelrug]] en de westflank van de [[Veluwe]] ontstonden. De Maas moest zijn loop veranderen naar het westen. Toen het ijs zich terugtrok ontstond een diepe vallei, die na het saalien verder dichtslibde. Op dezelfde manier werd de [[Rijn]], die daarvoor via het [[IJssel]]dal naar het noorden stroomde, ook gedwongen westwaarts af te buigen. Dit verklaart de tegenwoordige ligging van [[de grote rivieren]] in Midden-Nederland.
* De heuvels bij [[GaasterlandOnstwedde]] (gebied)|Gaasterlanden [[Sellingen]] in ZuidwestOost-FrieslandGroningen zijn heeftresten opgestuwdevan [[keileemstuwwal]]ruggenlen uit het saalienSaalien.
* De heuvels bij [[Onstwedde]] en [[Sellingen]] in Oost-Groningen zijn resten van [[stuwwal]]len uit het saalien.
* De [[Sallandse Heuvelrug]] in Overijssel is een stuwwal uit de Riss-ijstijd, evenals de stuwwallen van [[Neede]] en [[Lochem]].
* De stuwwallen op [[Texel]] en [[Wieringen]].
* Het [[Rijk van Nijmegen]]
 
==Zie ook:==
*[[Glaciaal (tijdvak)]]
*[[Stuwwal]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Saalien"