Pallas Athena: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Athene |
k |{{Largethumb}}| is redundant, gebruik voortaan |thumb| |
||
Regel 5:
== Naam, etymologie en oorsprong ==
Athena's naam is mogelijk van [[Lydië|Lydische]] origine.<ref>{{Aut|G. Neumann}}, Der lydische Name der Athena. Neulesung der lydischen Inschrift Nr. 40, in ''Kadmos'' 6 (1967), pp. 80-87.</ref>
In zijn dialoog ''[[Cratylus (Plato)|Cratylus]]'', geeft [[Plato]] de etymologie van Athena's naam gebaseerd op de visie van de oude Atheners,<ref>"Dat is een ernstige kwestie en daar ik denk, mijn vriend, dat de moderne vertolkers van Homerus mogen helpen in het uitleggen van de visie van de voorouders. Want de meesten van deze handhaven in hun verklaringen van de dichter dat hij met Athena "geest" (''nous'') en "intelligentie" (''dianoia'') bedoelde, en de maker van de naam een eenvormig begrip over haar schijnt te hebben gehad; en benoemt haar inderdaad met een nog hogere titel, "goddelijke intelligentie" (''Thou noesis''), alsof hij zou zeggen: Dit is zij die de geest van God heeft (''Theonoa'');- een a gebruikend als een dialectische variatiant e, en i en s weglatende. Misschien, echter, zou de naam ''Theonoe'' kunnen betekenen "zij die goddelijke dingen weet" (''Theia noousa'') beter dan anderen. Noch zullen wij er ver naast zitten als we aannemen dat de auteur daarvan wenste deze Godin met morele intelligentie (''in ethei noesin'') te identificeren en daarom aan haar de naam ''ethonoe'' gaf; die, echter, ofwel hij ofwel zijn opvolgers hebben veranderd in die wat zij dachten een mooiere vorm te zijn en haar Athena noemden." (''[[Cratylus (Plato)|Cratylus]]'' 407b).</ref> van ''A-theo-noa'' ({{Polytonic|A-θεο-νόα}}) of ''E-theo-noa'' ({{Polytonic|H-θεο-νόα}}) wat "de geest van God" betekent (''Cratylus'' 407b). [[Plato]], alsook [[Herodotus]], merkten op dat de Egyptische inwoners van [[Saïs]] in Egypte een godin vereerden wier Egyptische naam [[Neith (godin)|Neith]] was;<ref>"Als grondlegster van de stad heeft men daar een Godin, in het Egyptisch Nèïth geheten, in het Grieks, naar het zeggen van de lieden van daarginds, Athèna. Zij verzekeren, zeer Atheens-gezind en op een of andere wijze met ons hier verwant te zijn." (''[[Timaeus (Plato)|Timaeus]]'' 21e)</ref> ze identificeerden haar met Athena. (''[[Timaeus (Plato)|Timaeus]]'' 21e), (''[[Historiën (Herodotos)|Historiën]]'' [[s:Het_verslag_van_mijn_onderzoek/Boek_II#CLXX|II 170-175.]]).
Regel 42:
=== Athena ''Hygieia'' ===
Maar als godin van de heldere hemel en van de zuivere, gezonde lucht werd zij ook vereerd als Athena ''Hygieia'', de [[gezondheid]] aanbrengende godin. Ziekten werden door haar afgeweerd. Zij zorgde voor de instandhouding en vermeerdering van het menselijk geslacht. Ten tijde van [[Perikles]] zou haar een standbeeld zijn gewijd voor het herstel van een beeldhouwer die bij de werken aan het [[Parthenon]] van een stelling was afgevallen.<ref>[[Plutarchus]], ''Perikles'' 13.7-f8.</ref>
=== Athena ''Polias'' ===
[[Bestand:Athena Giustiniani.jpg|thumb|188px|De ''[[Athena Giustiniani]]'' (Romeinse kopie van Grieks origineel, late 5e - vroege 4e eeuw v.Chr., Musei Vaticani, Rome).]]
Regel 76 ⟶ 77:
=== Aphrodite ===
Omdat Aphrodite zoals hieronder de gouden appel kreeg en niet Athena is hun relatie slecht. Ook vindt Aphrodite het niet fijn, dat Athena maagdelijk is. Toen Athena Aphrodite een keer achter een [[weefgetouw]] aantrof werd ze woedend omdat ze vond dat weven een te mooi [[ambacht (handwerk)|ambacht]] was en dat het werd bevuild als Aphrodite het deed. Men zegt dat Aphrodite daarna nooit meer iets heeft gedaan wat ook maar een beetje op werken lijkt.
=== Trojaanse Oorlog ===
Athena koos in de [[Trojaanse Oorlog]] partij tegen de Trojanen, omdat zij het aan [[Paris (mythologie)|Paris]] niet kon vergeven, dat hij de [[gouden appel]], die voor mooiste van de godinnen was bestemd, niet aan haar had toegewezen. Niet alleen Paris, maar ook al zijn landgenoten, hadden dientengevolge voortdurend van haar haat en haar vervolgingen te lijden. In deze oorlog, die door sterfelijken werd uitgevochten, maar uitgelokt was door twist onder de goden, richtte Athena zich zelfs tegen een aantal medegoden, die in de strijd partij kozen voor de Trojanen.
[[Bestand:Rubens, Peter Paul - Finding of Erichthonius - 1632-1633.jpg|thumb|De ontdekking van Erichthonius, door [[Peter Paul Rubens]], 1632/33]]
=== Kinderen van Athena ===
Athena is maagdelijk, maar kan ook kinderen hebben met stervelingen (mensen). Zij gaf die kinderen vaak als gift aan haar nieuwe liefde. Athena kon haar kinderen uit haar hoofd geboren laten worden, waardoor ze maagdelijk blijft. Alle kinderen van Athena worden door spinnen gehaat, omdat Athena de toen sterfelijke weefster Arachne in een spin heeft veranderd.
Regel 107 ⟶ 108:
Athene, Argos, de meeste steden van beneden-Italië, ja zelfs [[oude Rome|Rome]] beroemden zich op het bezit van zulk een ''Palladion''. Die beelden waren, naar men zei, uit de hemel gevallen en omtrent het vinden daarvan en de zonderlinge lotgevallen en omzwervingen van sommige van hen was een groot aantal sagen in omloop.
[[Bestand:Aphaia pediment 5 central Glyptothek Munich.jpg|
Tot die oudere beelden kan men ook het Athenabeeld rekenen, dat bij de tempel van de godin op het eiland [[Egina (eiland)|Egina]] in [[1811]] gevonden werd en thans in de [[glyptotheek]] te [[München]] wordt bewaard.
Regel 115 ⟶ 116:
Ook de bustes, beelden en afbeeldingen van de latere Griekse kunst laten zich in twee hoofdgroepen verdelen, waarvan de ene de godin als een godin van de oorlog voorstelt, de andere haar de attributen geeft, die aan Athena ''Erganê'' passen.
== Zie ook ==
* [[Lijst van goden en godinnen]]
Regel 121 ⟶ 123:
== Noten ==
{{References|90%|2}}
== Referenties ==
{{Commonsklein|Athena}}
Regel 127 ⟶ 130:
* {{Aut|G. Neumann}}, Der lydische Name der Athena. Neulesung der lydischen Inschrift Nr. 40, in ''Kadmos'' 6 (1967), pp. 80-87.
<!--* M. Beumer, 'Hygieia: Godin of personificatie?', in: Geschiedenis der Geneeskunde, jaargang 12, nr. 4 (augustus 2008) 221-227. (Dit werk is niet gebruikt bij het schrijven van dit artikel én het verband met Athene is ook niet direct duidelijk.)-->
== Externe links ==
* [http://www.goddess-athena.org/ Goddess-Athena.org] ({{Aut|R. George}}, 1998-2006: vooral het Museum is interessant omdat het een overzicht biedt van de verschillende voorstellingen van Athena in de (antieke) kunst)
| |||