De kenmerkende rode ijzerrijke laagjes werden gevormd in zeewater als gevolg van een [[oxidatie]]reactie met [[zuurstof]]. [[Oplossing (scheikunde)|Opgelost]] ijzer in de [[oceaan|oceanen]] reageerde met deze zuurstof waardoor ijzer oxidenijzeroxiden [[neerslag (scheikunde)|neersloegen]]. Deze neerslag kwam op de zeebodem terecht op een laag [[anoxisch]]e modder (die later door [[metamorfose (geologie)|metamorfose]] werd omgevormd tot schalie en vuursteen). De afwisseling tussen de ijzerrijke en anoxische lagen wordt wel vergeleken met [[varve]]n, en herhaalt zich cyclisch. Het is onduidelijk of deze cycliciteit het gevolg is van [[seizoen]]en of van een andere cyclus.
Zuurstof kwam pas in grote hoeveelheden op [[Aarde (planeet)|Aarde]] voor na het ontstaan van [[blauwalgen|cyanobacteria]] die het door [[fotosynthese]] produceerden. Daarvoor waren de oceanen sterk [[reductie]]f, zodat opgeloste ijzer in grote hoeveelheden voorkwam. Nadat de ontwikkeling van het leven zo ver was, dat fotosynthese plaats vondplaatsvond, werd zuurstof gevormd. De zuurstof verdween in die tijd gelijk weer door zich te [[binding (scheikunde)|binden]] aan het opgeloste ijzer. Op een gegeven moment werd het [[oplosbaarheidsproduct]] van de neerslagreactie bereikt, wat een omslagpunt vormde. Vanaf dat moment kwam zuurstof in ongebonden vorm in het oceaanwater voor. Men neemt aan dat dit omslagpunt gedurende het [[Paleoproterozoïcum|vroege Proterozoïcum]] een aantal keer moet zijn overschreden, voordat de oceanen (en [[Aardatmosfeer|atmosfeer]]) permanent moleculaire zuurstof (O<sub>2</sub>) gingen bevatten.
De totale hoeveelheid opgeslagen zuurstof in banded iron formations wordt geschat op 20 maal de huidige hoeveelheid zuurstof in de atmosfeer.
