Mennonieten: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
k Invulling parameters sjabloon |
||
Regel 1:
[[Bestand:Menno Simonsz.gif|thumb|Menno Simons]]
{{Zijbalk protestantisme Nederland}}
De '''mennonieten''' of '''menisten''', in [[Nederland]] meestal ''[[doopsgezinden]]'' genoemd, vormen de oudste nog bestaande kerk van de Reformatie. Ze zijn rond 1540 genoemd naar de [[priester]] [[Menno Simons]] uit het [[Friesland|Friese]] [[Witmarsum (Nederland)|Witmarsum]]. Hij was een [[Rooms-katholieke Kerk|katholiek]] priester die zich bekeerde tot het [[anabaptisme]].
== Geschiedenis ==
===Ontstaan ===
Zwaar aangeslagen door de dood van de bij de bloedige belegering van het Oldeklooster van [[Bolsward]] omgekomen broer en radicale wederdoper Pieter Simons besloot de pacifistische Menno Simons, toen nog katholiek priester maar reeds geïnspireerd door de [[reformatoren]] [[Maarten Luther|Luther]] en [[Huldrych Zwingli|Zwingli]], in 1535 om zich definitief te bekeren tot de [[anabaptisme]] en alle geweld af te zweren.<ref>[https://www.rd.nl/kerk-religie/menno-simons-leider-van-verstrooide-dopersen-1.596987 Van der Zwaag, Klaas, Menno Simons, ''leider van verstrooide dopersen'', Reformatorisch Dagblad, 22-02-2011]</ref> In dat zelfde jaar had een geradicaliseerd deel van de [[wederdopers]] zware verliezen geleden bij de zgn. ''Munstersche grouwelen''. In september 1534 waren Nederlandse dopersen er samen met de lutherse burgerij in geslaagd om de macht over de Duitse stad [[Münster (stad)|Münster]] in handen te krijgen, ten koste van het katholieke
stadsbestuur. De bedoeling was om, in afwachting van de wederkomst van de Heer, met religieuze terreur een 'God's staat' te stichten en allen die zich niet opnieuw lieten dopen uit de stad te verdrijven. Kort na de stichting van dit [[Nieuwe Jeruzalem]] heroverden de Verenigde legers van de bisschop en de keizer de stad en brachten de leidende wederdopers ter dood, waarna hun volgelingen vluchtten. Sindsdien werden mennonieten, niet alleen in Münster, maar ook in Vlaanderen, Holland en Friesland waar ze talrijk waren, zwaar vervolgd. Om daaraan te ontkomen migreerden velen halverwege de zestiende eeuw vanuit Vlaanderen en Nederland naar afgelegen gebieden in Oost-Europa.
Regel 16:
De [[rigorisme|rigoreuze]] mennonieten die zich in de 17de eeuw in [[Pennsylvania]] vestigden onder leiding van [[Jakob Amman]] kwamen uit Zwitserland en de zuidwestelijke gebieden van het Duitse Rijk, de [[Elzas]] inbegrepen. Daar had een groep [[puritanisme|puriteinse]] mennonieten zich in 1693 afgesplitst van de minder radicale mennonitische hoofdstroom. Amman's discipelen noemen zich [[amish]], een [[eponiem]] van Amman. Vanuit Pennsylvania werden later in andere Amerikaanse staten en in Canada nieuwe kolonies gesticht.
Veel mennonieten zijn niet weggetrokken maar, onder de naam doopsgezinden, in de Nederlanden blijven wonen. Vooral in Noord-Holland en Friesland was lange tijd een vierde deel van de bevolking van de 'doperse' denominatie. Ze vormden lokale gemeenten van onopvallende, ijverige, zich buiten politiek en bestuur houdende gelovigen die het vaak tot welstand brachten en een belangrijk aandeel hadden in de bloei van de economie. Op den duur stapten velen over naar de dominante [[Nederlandse Hervormde Kerk|Hervormde Kerk]]. De doopsgezinde gemeenten in Nederland anno 2016 kenmerken zich door openheid en vrijzinnigheid, dit in contrast met veel mennonitische gemeenschappen elders in de wereld.{{Bron?|neutraliteit van deze alinea is betwistbaar
Wereldwijd waren er begin 21e eeuw circa 1,5 miljoen mennonieten.<ref>[https://mwc-cmm.org/article/world-directory Mennonite & Brethren in Christ World Membership]</ref>
Regel 28:
== Trivia ==
* [[wielrenner|Topwielrenner]] en de aanvankelijk als winnaar van de [[Ronde van Frankrijk]] in 2006 verklaarde [[Floyd Landis]], werd geboren en groeide op in de mennonitische landbouwcommune van [[Farmersville (Pennsylvania)|Farmersville]] in de Amerikaanse staat [[Pennsylvania]].
==Zie ook==
| |||