Brughagedissen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
k Invulling parameters sjabloon |
||
Regel 20:
== Naamgeving ==
De wetenschappelijke naam ''Sphenodon punctatus'' voor de 'gewone brughagedis' betekent letterlijk wigvormige tand (sphenos-odon){{Bron?|Σφήν is wig, wat is sphenos dan?|2018|03|30}} met vlekjes (punctatus). De naam van de populatie [[brughagedis van North Brother Island]] (vroeger: ''Sphenodon guntheri'') is een ode aan de Duitse bioloog [[Albert Carl Lewis Gotthilf Günther|Albert Günther]]. De naam 'tuatara', een andere naam voor brughagedis, komt uit de [[Maori (taal)|Maoritaal]] en betekent ''stekelige rug''. Tuatara wordt uitgesproken als 'toewatára'.<ref>Merriam-Webster Online Dictionary - Tuatara - [http://www.merriam-webster.com/dictionary/tuatara Website]</ref> De Nederlandse naam 'brughagedis' slaat op de slaapbogen die als een brug over de schedel lopen en bij de reptielen alleen bij de brughagedis voorkomen.
In sommige talen zoals het [[Pools]] en het [[Tsjechisch]] wordt het dier '''Hatteria''' genoemd naar de verouderde wetenschappelijke naam (zie ook onder het kopje [[#Taxonomie|taxonomie]]).
Regel 47:
===Skelet===
[[Bestand:Sphenodon punctatus LH288.jpg|thumb
Het skelet van de brughagedis heeft enkele afwijkende kenmerken ten opzichte van hagedissen en is uniek binnen de reptielen. Het skelet vertoont gemeenschappelijke kenmerken met zowel [[dinosauriërs]] ([[schedel]]), [[vissen (dieren)|vissen]] ([[wervelkolom]]), [[krokodilachtigen]] (bouw [[schoudergordel|schouder-]] en [[Bekken (anatomie)|bekkengordel]]) als [[vogels]] (schedel en [[Rib (anatomie)|ribben]]). De bouw van het bekken- en schoudergordel stelt het dier in staat om op de poten te gaan staan, net zoals [[krokodilachtigen]] kunnen. Meestal doet de brughagedis dat niet en kruipt deze net als hagedissen door de poten zijwaarts te houden en de buik over de grond te slepen. De ribben lopen net als bij krokodilachtigen door tot op de buik (gastralia) waar ze een plaatvormige structuur aannemen.
{{Clearboth}}
Regel 137:
De soort werd in 1842 door [[John Edward Gray|Gray]] beschreven als ''Hatteria punctata'' en de wetenschappelijke naam werd vroeger wel als ''Sphenodon punctatu'''''m''' geschreven. Er zijn verschillende triviale namen in omloop, afhankelijk van de gebruikte wetenschappelijke indeling. Sommige wetenschappers verdelen de soort in twee ondersoorten: de (Engels:) 'noordelijke brughagedis' ''Sphenodon punctatus punctatus'' en de naamloze ondersoort ''Sphenodon punctatus spp'', die in de Engelse taal met ''Cook Strait Tuatara'' wordt aangeduid. Andere wetenschappers erkennen de ondersoorten echter niet.<ref name="TRD" />
De [[brughagedis]] (''Sphenodon punctatus'') is tegenwoordig de enige vertegenwoordiger uit het [[monotypisch]]e geslacht ''[[Sphenodon]]'' maar lange tijd werd er een tweede soort erkend. De [[brughagedis van North Brother Island]] was al sinds 1877 bekend maar werd pas in 1989 door [[Walter Buller|Buller]] beschreven.
De brughagedis van North Brother Island heeft een populatiegrootte van ongeveer 400 exemplaren. Dit is een relatief klein deel van het totaal van de totale wildpopulatie van 55.000 individuen.<ref name="TRP">{{Citeer web|url = http://www.doc.govt.nz/Documents/science-and-technical/TSRP47.pdf|titel = Tuatara recovery plan 2001 - 2011|auteur = Gaze, Peter (2001)|ISBN =
Omdat de soorten qua uiterlijk en levenswijze niet tot nauwelijks verschillen, werd voor het gemak vaak gedaan alsof deze groep uit een enkele soort bestond.<ref name="RSG">{{Citeer web|url = http://www.massey.ac.nz/~darmstro/nz_projects.htm#tuatara|titel = Reintroduction Projects in New Zealand - Tuatara|auteur = Reintroduction Specialist Group, Oceania Section}}</ref> Er zijn echter genetisch significante verschillen. Deze populatie, werd hierdoor lange tijd beschouwd als een aparte soort, maar dit is in 2010 herzien.
| |||