Precessie: verschil tussen versies

De aarde is te vergelijken met een tol die niet precies rechtop staat. De [[evenaar]] maakt een hoek met de [[Ecliptica (astronomie)|ecliptica]]. Gedurende de geologische geschiedenis schommelt deze [[glooiingshoek]], of inclinatie, tussen 21,5 en 24,5 graden. De hoek is nu ongeveer 23,5 graden. De [[zon]] oefent daardoor een [[kracht]] uit op het massaoverschot dat zich door de [[afplatting van de aarde]] rondom de [[evenaar]] bevindt. Deze kracht zal proberen de [[aardas]] loodrecht op de ecliptica te stellen. Doordat de aarde om haar as draait, is het resultaat dat de aardas zelf een kegel rondom de pool van de ecliptica beschrijft. Dit uit zich in een verplaatsing van de noordpool aan de hemel, zij beschrijft een [[cirkel]] van 23,5 graden rondom de pool van de ecliptica. De [[Periode (natuurkunde)|periode]] van de precessie is 26.000 jaar. De precessieperiode zou volgens [[Milutin Milanković|Milanković]] ook een rol spelen in de periodieke [[klimaatverandering]]en van de aarde. Hij vond echter een periodiciteit van 23.000 jaar, wat te maken heeft met de precessie van het [[perihelium]], het verschijnsel dat de oriëntatie van de [[Excentriciteit (astronomie)|excentrische]] baan die de aarde om de zon beschrijft geleidelijk verdraaitverandert: vanuit het noorden bezien draait de lange as van de baan langzaam tegen de wijzers van de klok in.

De noordelijke hemelpool is op het ogenblik minder dan één graad van de ster [[Polaris]], ''alpha Ursae Minoris'', verwijderd. Deze ster heet daarom de [[poolster]]. Omstreeks 2800 v.Chr. was [[Thuban]], ''alpha Draconis'', de poolster, toekomstige noordelijke poolsterren zijn [[gamma Cephei]] (4145 A.D.) en [[Adleramin]], ''alpha Cephei'', (7530, A.D.); over 25 .770 jaar zal de hemelpool weer ongeveer met Polaris samenvallen.

De dagen datwaarop de winter in de zomerlente overgaat enof omgekeerdwaarop de zomer in de herfst overgaat, de [[equinox]]en, vallen samen met de momenten waarop de aardas noch naar de zon toe, noch van de zon af wijst. De dagen en nachten zijn dan overal even lang. De verschuiving van deze punten door de precessie van de [[aardas]] heet de precessie van de equinoxen. Het verschijnsel is algemeen bekend als axiale precessie.

[[Nutatie]] is de beweging van de [[omwentelingsas]] van een voorwerp, die optreedt wanneer het [[massamiddelpunt]] van het voorwerp niet op de omwentelingsas ligt. De oorzaak van de nutatie is dus niet zoals bij precessie een externe kracht.