Communistische Partij van Nederland: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: Nederland → Nederland (hoofdbetekenis), tweederde meerderheid → tweederdemeerderheid met AWB |
k Vijfheerenlanden (streek) ... nieuwe DP, replaced: Vijfheerenlanden → Vijfheerenlanden met AWB |
||
Regel 43:
=== Tweede Wereldoorlog ===
Na de op de [[Duitse aanval op Nederland in 1940|Duitse inval]] volgende [[capitulatie]] werd de partij door de [[Duits bestuur in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog|bezetter]] verboden. De partij was echter al vóór de oorlog voorbereid op een eventuele vlucht in de [[Illegaliteit (Tweede Wereldoorlog)|illegaliteit]]. De activiteiten werden dan ook na korte tijd voortgezet. Al op de dag van de capitulatie, [[15 mei]] 1940, werd in een vergadering van het partijbestuur in het partijgebouw Parlando aan het Frederiksplein in Amsterdam besloten een illegale organisatie op te bouwen.
In het begin van de oorlog werd de partijtop gevormd door [[Paul de Groot]], [[Lou Jansen (verzetsstrijder)|Lou Jansen]] en [[Jan Dieters]]. Ook voor de Amsterdamse districtsleider [[Jaap Brandenburg]] was een belangrijke rol weggelegd. Vooroorlogse bekende kaderleden namen in eerste instantie niet aan het illegale werk deel; dat werd te gevaarlijk geacht. Het nieuwe illegale kader ging bestaan uit ongeveer 2000 mensen, per district in cellen georganiseerd.
Regel 73:
Bij de verkiezingen van [[Tweede Kamerverkiezingen 1977|1977]] volgde een dramatische electorale terugval, van zeven naar twee zetels. De door De Groot bedachte, door de partij gehanteerde verkiezingsslogan "van Agt eruit, de CPN erin" bleek een faliekante miskleun. Deze nederlaag luidde zijn ondergang als erelid van het partijbestuur in, vooral nadat hij de partijleiding heftige verwijten over deze terugval had gemaakt. Voor het eerst kreeg hij te maken met serieuze oppositie van partijprominenten die hem tot dan toe tientallen jaren kritiekloos hadden gevolgd. Zijn wegvallen uit de partijtop resulteerde in een geleidelijk groeiende democratische partijcultuur, waarin meer ruimte ontstond voor discussie en verschil van opvattingen. Parallel aan deze ontwikkeling echter zette de al jaren geleden ingezette uitstroom van aanhang onder de arbeiders zich in versterkte mate voort. Weliswaar werden in [[Tweede Kamerverkiezingen 1981|1981]] (met Bakker als lijsttrekker) en bij de vervroegde [[Tweede Kamerverkiezingen 1982|verkiezingen van 1982]] (lijsttrekker [[Ina Brouwer]]) weer drie zetels behaald, maar de partij herstelde zich nooit meer echt van de terugslag van 1977. In datzelfde jaar werd het oude zeer van de zuiveringen in de jaren vijftig weer onder ogen gezien; het rapport ''De CPN in de oorlog'' (1958), waarin het verzetsverleden van diverse geroyeerde partijprominenten verdacht werd gemaakt, werd formeel ingetrokken.
Het verzet tegen de bezuinigingen in de jaren tachtig was krachtig. Bovendien moderniseerde de partij zich door naast de bevrijding van de arbeidersklasse ook thema's zoals [[feminisme]] en [[homoseksualiteit|homo-emancipatie]] hoog op de agenda te zetten. De nieuwe instroom van partijleden was, net als in het begin van de 70'er jaren eveneens voor een groot deel afkomstig uit de studenten- en nu ook de welzijnswereld, met bij deze lichting duidelijk minder orthodoxe opvattingen over ideologie en partijdiscipline. Achteraf bezien was deze instroom mede de achterliggende oorzaak van het wegvallen van de cohesie en het uiteindelijk uiteenvallen van de partij. De zich geleidelijk manifesterende tegenstellingen tussen de vooral op vrouwen- en homo-emancipatie tamboererende nieuwe lichting en de oude gestaalde kaders met een veelal arbeidersachtergrond bleek niet overbrughaar. Een van de belangrijkste wapenfeiten van de partij in die jaren betrof haar prominente rol in de manifestaties in het kader van de actie "Stop de Neutronenbom".
Een deel van de oude arbeidersgarde raakte dus ontstemd dat de CPN met alle vernieuwingen wegbewoog van haar marxistisch-leninistische beginselen en zodoende afgleed naar een [[reformisme|reformistische]] actiegroep voor enkel maatschappelijke thema's binnen het kapitalistische systeem. In 1982 richtte een groep het "Horizontaal Overleg van Communisten (HOC)" op, een pressiegroep binnen de CPN om de partij weer op het rechte marxistische pad te krijgen. Een dergelijk initiatief stond overigens op gespannen voet met de binnen de communistische beweging omarmde beginselen van het [[democratisch centralisme]] zoals dat door [[Vladimir Lenin|Lenin]] was geformuleerd. Iets meer dan een jaar later werd het "Verbond van Communisten in Nederland" opgericht, dat buiten de CPN opereerde en in [[Tweede Kamerverkiezingen 1986|1986]] aan de verkiezingen meedeed als [[VCN, Partij van Communisten in Nederland]]. De VCN behaalde geen enkele zetel en de CPN verdween uit de Tweede Kamer.
Regel 84:
Andere bolwerken waren [[Bellingwedde]] en [[Pekela]] (vooral [[Oude Pekela]]) in Oost-Groningen en [[Zaanstad]] (vooral [[Koog aan de Zaan]], [[Krommenie]] en [[Wormerveer]]), [[Oostzaan]], [[Ilpendam]], [[Medemblik (stad)|Medemblik]] en Amsterdam in Noord-Holland. Niet zelden was een grote plaatselijke aanhang te danken aan het werk van plaatselijke afdelingen met toevallig sterke persoonlijkheden aan het hoofd.
De minste aanhang had de partij in de overwegend gereformeerde plattelandsgemeenten in de [[Alblasserwaard]], [[Hoeksche Waard]], [[Krimpenerwaard (streek)|Krimpenerwaard]], [[Lopikerwaard]] en [[Vijfheerenlanden (streek)|Vijfheerenlanden]]. [[Ammerstol]], gelegen in de [[Krimpenerwaard (streek)|Krimpenerwaard]], vormt hierop een uitzondering. De bijnaam van dit dorp was ook wel [[Moskou]] aan de [[Lek (rivier)|Lek]].
{| border=1 cellpadding=3 style="border: 1px #AAAAAA solid; border-collapse: collapse;"
| |||