|
| bbp2 = € 838.036 miljard <ref>[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=7530nr&D1=0&D2=0&D3=l&HDR=G1&STB=T,G2&VW=T CBS StatLine: Nationale Rekeningen 2008; Macro-economische gegevens]</ref> (€ 49.765 per persoon) (2014)
}}
==Geschiedenis==
===Romeinen & middeleeuwen===
{{Zie hoofdartikel|Romeinen in Nederland|Romeinen in België|Romeinen in Friesland|De Nederlanden in de middeleeuwen}}
Met de komst van de [[Romeinse Rijk|Romeinen]] naar in de [[Lage Landen (staatkunde)|Lage Landen]] eindigde de [[prehistorie]] in Nederland en België. Hoewel geheel Nederland enkele jaren werd bezet, was de [[Rijn]] de voornaamste grens van het Rijk. De regio was onderverdeeld in twee [[Romeinse provincie|provincies]]: [[Gallia Belgica]] en [[Germania Inferior]]. In 358 kregen de [[Franken (volk)|Franken]] toestemming van Keizer [[Julianus Apostata|Julianus]] om zich als [[foederati]] in de [[Schelde (rivier)|Scheldevallei]] en [[Toxandrië]] te vestigen. Na de val van het [[West-Romeinse Rijk]] kwam het grootste gedeelte van Nederland en België in het [[Frankische Rijk]] te liggen, met uitzondering van het noorden dat onderdeel was van [[Magna Frisia]]. De Friezen wisten een belangrijke schakel te vormen in de handel op de [[Noordzee]] en tussen de [[Oostzee]] en het zuiden waardoor het aanzienlijke invloed uitoefende op Nederland en het noorden van België. In de tussentijd waren er geregeld oorlogen tussen de [[Friezen]] en Franken. Een belangrijke factor was hierin het [[Christendom]], de Friezen weigerden zich te bekeren. Vanaf het einde van de [[zevende eeuw]] kwamen missionarissen als [[Willibrord]] en [[Bonifatius (heilige)|Bonifatius]] naar de Lage Landen om de mensen daar te bekeren, met wisselend succes. In 734 kwamen uiteindelijk de gehele Nederlanden onder Frankisch bestuur. Wat uiteindelijk onder [[Karel de Grote]] uitgroeide tot een [[feodalisme|feodaal]] systeem.
[[Bestand:Political map of the Low Countries (1350)-NL.svg|250px|thumb|De verschillende heerlijkheden die in Nederland in de 14e eeuw bestonden.]]Met het [[Verdrag van Verdun]] uit 843 werd het immense Frankische Rijk in drieën gedeeld, het grootste gedeelte van Nederland en België kwam in [[Midden-Francië]] te liggen, terwijl [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]] in [[West-Francië]] lag. Het noordelijkste gedeelte van Midden-Francië werd [[Neder-Lotharingen]] genoemd en omvatte het huidige Nederland, België (zonder Vlaanderen), delen van Noord-Frankrijk en West-Duitsland. In 870 werd door middel van het [[Verdrag van Meerssen]] het Middenrijk opgeheven en verdeeld onder West- en [[Oost-Francië]]. Globaal gezien kwamen hierdoor de gebieden ten zuiden en westen van de [[Maas]] in West-Francië, het latere [[Frankrijk]], te liggen en alles ten noorden en ten oosten van de Maas in Oost-Francië, het latere [[Heilige Roomse Rijk]]. Door de invallen van de [[Vikingen]] en de passieve houding van de koning en keizer, moesten de Nederlanden zichzelf verdedigen. Hierdoor kregen de lokale heersers zo veel macht dat ze alleen nog maar in naam voor hun koning of keizer regeerden en zo goed als onafhankelijke [[Landsheerlijkheid|landsheerlijkheden]] ontstonden. [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]] was een van de eerste en machtigste van de heerlijkheden in de regio.
Deze ontwikkelingen zetten zich door ook toen de Vikingaanvallen ophielden. Waardoor rond 1200 het grootste gedeelte van de Nederlanden werden geregeerd door [[Hertogdom Brabant|Brabant]], [[Hertogdom Gelre|Gelre]], [[Graafschap Holland|Holland]] en [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]]. Vanaf het jaar [[1000]] had [[West-Europa]] zich hersteld van de "donkere eeuwen" en groeiden de bevolking en economie aanzienlijk. Het zwaartepunt van de economische handelingen in de Nederlanden lag toen in Vlaanderen en Brabant met zowel het [[Rijnland (Duitsland)|Rijnland]] als [[Engeland]] vlakbij. De machtige steden in dit gebied wisten de macht van de [[adel (klasse)|adel]] en geestelijken in te perken en er ontstond een bloeiende textielindustrie. Vanaf de [[veertiende eeuw]] wisten ook de steden in het noorden van de Nederlanden van de opbloeiende handel te profiteren vanaf de [[Oostzee]], het [[Hanze]]verbond speelde hierin een zeer belangrijke rol. De macht van Holland nam in deze tijd langzaam maar zeker toe.
Het politieke klimaat in de Nederlanden was zeer complex door constant wisselende allianties en personele unies, zo waren [[Graafschap Henegouwen|Henegouwen]], [[Graafschap Holland|Holland]] en [[Graafschap Zeeland|Zeeland]] van 1299 tot 1356 verbonden in een personele unie onder het [[huis Avesnes]]. Toen dit huis uitstierf werd het door het Huis [[Wittelsbach]] overgenomen en werd er bij deze unie ook nog Friesland en [[Neder-Beieren]] gevoegd: [[Straubing-Holland]]. Door veroveringen was Vlaanderen tevens niet langer alleen gelegen in het voormalige West-Francië, maar ook in Oost-Francië. Hierdoor ontstond de situatie dat de graaf van Vlaanderen zowel (in naam) van de koning van Frankrijk ([[Kroon-Vlaanderen]]) regeerde als in naam van de Roomse keizer ([[Rijks-Vlaanderen]]).
====Van de Bourgondische tot de Franse Tijd====
{{Zie hoofdartikel|Bourgondische tijd|Spaanse tijd}}
{{Zie hoofdartikel|Tachtigjarige Oorlog}}
Door slimme huwelijkspolitiek kwamen uiteindelijk Vlaanderen en [[Graafschap Artesië|Artesië]] in handen van de [[Lijst van heersers van Bourgondië|hertogen van Bourgondië]]. [[Filips de Goede]] breidde zijn rijk zelfs nog uit met [[Graafschap Namen|Namen]] (1429), Brabant en [[Hertogdom Limburg|Limburg]] (1430), Holland, Zeeland en Henegouwen (1433) en [[Hertogdom Luxemburg|Luxemburg]] (1443) waardoor de Nederlanden sinds eeuwen weer onder één leider werden verenigd. Filips begon met een [[Centralisme|centralisatie]]-politiek en richtte onder andere de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal der Nederlanden]] op. Onder [[Karel de Stoute]] werd tevens het [[Hertogdom Gelre]] bij Bourgondië gevoegd. Na de dood van Karel in de [[Slag bij Nancy]] werd het hertogdom opgedeeld en kwamen de Nederlandse gewesten toe aan het [[huis Habsburg]] toen [[keizer Karel V|Karel V]] in 1506 [[heer der Nederlanden]] werd, brak de [[Spaanse tijd]] aan.
De gehele Nederlanden waren nu een onderdeel geworden van het [[Spaanse koloniën|Spaanse rijk]], dat zich inmiddels ook in de [[Nieuwe Wereld]] had gevestigd, en werden bestuurd vanuit [[Madrid (stad)|Madrid]]. De [[Reformatie]] was intussen in volle gang. Vervolgingen van zogeheten "ketters" en ingrijpende belastingmaatregelen om het onderdrukkingsapparaat te financieren zorgden voor ontevredenheid en opstand, die werd ingeleid door het [[Smeekschrift der Edelen]]. Deze opstand staat bekend als de [[Tachtigjarige Oorlog]]. Het [[calvinisme]] kreeg aanvankelijk vooral voet aan de grond in de Zuidelijke Nederlanden. Hier waren de [[bosgeuzen]] actief en er ontstonden ook de eerste calvinistische stadsbesturen, zoals in Brugge, Gent en Antwerpen. Aangezien deze stadsbesturen op hun beurt de godsdienstvrijheid niet in acht namen ontstond er ontevredenheid onder de edelen, waaruit de [[malcontenten]] voortkwamen. Toen de bekwame veldheer [[Alexander Farnese|Parma]] naar de Nederlanden werd gezonden was hij, mede daardoor, in staat om de Zuidelijke Nederlanden te heroveren. Dit leidde dan weer tot een uittocht van vele Doopsgezinden en Calvinisten, die vaak in de economische en culturele bovenlaag gezocht konden worden, naar de Noordelijke Nederlanden. De nog steeds in Nederland bestaande [[Waalse kerk]] is daar een overblijfsel van. Later kwamen overigens ook veel Franse [[hugenoten]] naar Nederland.
In de Noordelijke Nederlanden lag de situatie geheel anders. Reeds in een vroeg stadium wisten de [[watergeuzen]] daar een bruggenhoofd op te bouwen en werd door de [[Staatsen]] een aanzienlijk grondgebied veroverd, te beginnen met de verovering van [[Brielle|Den Briel]] in 1572. Door de geografische ligging en de toevloed van vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden, ontstond spoedig een militair, economisch en cultureel machtige natie, de [[Republiek der Nederlanden]]. Onder [[Frederik Hendrik van Oranje|Frederik Hendrik]] veroverde deze het noordelijk deel van de Zuidelijke Nederlanden, met name de [[meierij van 's-Hertogenbosch]]. Het noorden en midden van de huidige Nederlandse provincie Limburg bleef Spaans ([[Spaans Opper Gelre]]).
Tijdens en na de Tachtigjarige Oorlog werd een groot aantal vestingwerken aangelegd aan beide zijden van de grens. In Zeeuws-Vlaanderen en het aangrenzende Vlaamse gebied staan deze bekend als de [[Staats-Spaanse Linies]].
In 1648 werd, dankzij de [[Vrede van Münster]], een eind gemaakt aan het conflict. De zuidelijke gebieden in de Noordelijke Nederlanden, overeenkomend met [[Staast-Vlaanderen (regio)|Zeeuws-Vlaanderen]], een groot deel van het huidige [[Staats-Brabant|Noord-Brabant]] en een deel van [[Staats-Limburg|Limburg]] werden gebruikt als een soort wingewest en bufferzone, de [[Generaliteitslanden]]. Hier vond een aaneenschakeling van militaire activiteiten plaats, vaak conflicten betreffende die in de Zuidelijke Nederlanden speelden, zoals de [[Spaanse Successieoorlog]] en de [[Oostenrijkse Successieoorlog]]. Curieus was ook de [[Keteloorlog]] uit 1784.
Uiteindelijk werd aan dit alles een eind gemaakt met de komst van de Fransen op het einde van de 18e eeuw. Een groot deel van het huidige België, en ook delen van Nederland, werden bij Frankrijk ingelijfd. Van belang is in dit verband de uitruil tussen [[Lommel]], dat tot de [[Meierij van 's-Hertogenbosch]] behoorde (en toen deel uitmaakte van [[Bataafs-Brabant]]), en [[Luyksgestel]], dat tot dan toe tot de Zuidelijke Nederlanden (en toentertijd tot het Franse departement [[Beneden-Maas]]) had behoord. Dit geschiedde per decreet in 1807, wat de aanleg van het [[Kempens Kanaal]] over -toen Frans- gebied mogelijk maakte.
===Verenigd Koninkrijk der Nederlanden===
| 