Kat Brandenburg en omgeving: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
links aangepast
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: 17e en 18e-eeuwse → 17e- en 18e-eeuwse, jaren '70]] → jaren 70]] met AWB
Regel 27:
De tweede stadsmuur had op de linker Maasoever een lengte van 3575 m en een hoogte variërend van 6 tot 9 m.<ref>[http://www.zichtopmaastricht.nl/onderwerpen/1e_en_2e_stadsmuur/dossier/uitgebreide_tekst 'Tweede stadsommuring op de linker Maasoever'] op ''zichtopmaastricht.nl''.</ref> De eerste stadsmuur bleef als reserveverdedigingslinie in gebruik. Voor het onderhoud en de verdediging van de wallen werden de [[kerspel]]s ingezet. Welk kerspel verantwoordelijk was voor de walmuur tussen de Tongerse- en Brusselsepoort, is niet bekend.<ref>Van Nispen tot Sevenaer, pp. 69-72, 77.</ref>
 
Op de plattegrond van Maastricht van [[Georg Braun|Braun]] en [[Frans Hogenberg|Hogenberg]] in de atlas ''[[Civitates orbis terrarum]]'' uit 1575 zijn tussen de [[Brusselsepoort (Maastricht)|Brusselsepoort]] en de [[Tongersepoort (Maastricht)|Tongersepoort]] vijf ronde [[Waltoren (vestingwerk)|muurtorens]] te herkennen. De eerste toren vanaf de Brusselsepoort is wellicht de in 1547 en 1568 genoemde toren de Nachtegael. Daarna volgen de Sint-Servaastoren, de Hackenkamer (genoemd naar de [[haakbus|haakbussen]]sen), een naamloze toren en de Merkat. Laatstgenoemde toren werd in 1442 Merketgien genoemd en in 1534 Huyrentorne (Hoerentoren), naar de boetes op overspel waarmee het onderhoud bekostigd werd. De toren werd pas in 1491 van een leien dak voorzien.<ref>Morreau, pp. 6-7, 96.</ref>
 
De naam van de Aldenhofflat aan het Sint Servaasbolwerk en de Calvariestraat verwijst naar de in het verleden in deze omgeving gelegen Aldenhof, een [[begijnhof]]. Volgens andere bronnen lag dit eerste begijnhof meer naar het oosten, buiten de Aldenhof- of [[Minderbroederspoort (Maastricht)|Minderbroederspoort]]. In de 14e en 15e eeuw lag eveneens buiten de wallen een ander begijnhof, de Nieuwenhof, dat omstreeks 1465 werd verplaatst naar een veiliger plek ten noorden van de [[Nieuwenhofwal]].<ref name="Ubachs/Evers">Ubachs/Evers, p. 23, 'Aldenhof'; pp. 56-57, 'begijnen'; 372, 'Nieuwenhof'.</ref>
Regel 39:
[[Bestand:Maastricht, omgeving Kat Brandenburg, detail kaart Larcher d'Aubencourt, 1749.jpg|thumb|left|185px|Omgeving kat Brandenburg (Larcher d'Aubencourt, 1749)]]
[[Bestand:Westelijke walmuur nabij kat Brandenburg met bastions Engeland (voorgrond), Brandenburg (rb) en Overijssel (ro), detail kopie Maquette van Maastricht, collectie Centre Céramique.JPG|{{largethumb}}|Walmuur met bastions Engeland (voorgrond) en Brandenburg (rechtsboven) en lunet Overijssel (rechtsonder) ([[maquette van Maastricht]], 1752)]]
Door de gestaag uitdijende [[buitenwerk]]en raakte de stadsmuur vanaf eind 16e eeuw steeds meer ingekapseld, wat op 17e- en 18e-eeuwse plattegronden en op de [[maquette van Maastricht]] goed te zien is. Bij het [[Beleg van Maastricht (1673)|beleg van 1673]] werd hier hevig gevochten, waarbij de muren aan weerszijden van de Hackenkamer grotendeels verwoest werden.<ref>Morreau, p. 69.</ref> Wellicht werd de stadsmuur ter plekke na dit beleg als hoekig [[bastion]] herbouwd, waarbij de Hackenkamer verdween. Bij het beleg kwam de Franse kapitein-luitenant [[Charles de Batz de Castelmore]], beter bekend als de [[De drie musketiers|musketier d'Artagnan]], om het leven. Het dodelijk schot werd echter niet op deze plek gelost - gesuggereerd door het beeldje bij de schoormuur op het Klevarieterrein - maar bij het enkele honderden meters zuidwestelijk gelegen [[lunet]], dat daarna door de Fransen ''Demilune des Mousquetaires'' werd gedoopt.<ref>Morreau, pp. 150, 157.</ref>
 
In de tweede helft van de 18e eeuw werden de vestingwerken onder directeur der fortificaties Pieter de la Rive verder uitgebreid. Aan de westzijde van de stad werden diverse [[bastion]]s en [[lunet]]ten met droge grachten bijgebouwd, de zogenaamde Hoge Fronten, waarvan alleen de [[Linie van Du Moulin]] bewaard gebleven is. Voor de kat Brandenburg lag het bastion en de [[couvre-face]] Brandenburg, geflankeerd door de bastions Engeland in het noorden en Willem in het zuiden. Daarbuiten lag een tweede linie met van noord naar zuid de couvre-face Friesland, de lunetten Overijssel en Bentinck, de [[Redan (vestingwerk)|redan]] Stad en Lande, en de couvre-face Wilcke.<ref>Morreau, pp. 182, 188, 260-261.</ref>
Regel 76:
 
=== Overige gebouwen ===
Aan de Polvertorenstraat, naast het wachthuis van de Tongersepoort, staat sinds 1962 de eenvoudig vormgegeven, maar door zijn hoogte dominerende Polvertorenflat van W. Schellinx.<ref>Bisscheroux/Minis/Van den Berg/Humblé, p. 35.</ref> Het terrein ten zuiden van de Calavariestraat staat vanouds bekend als de Calvarieweide. Hier lag eind 19e eeuw een van de modernste ziekenhuizen van Nederland, bestaande uit een groot aantal losse paviljoens. Deze werden in de [[jaren 1970|jaren '70]] vervangen door een massief bouwvolume, dat in de komende jaren moet plaatsmaken voor de kleinere verpleegkliniek, die thans in aanbouw is. Aan de noordwestzijde van het terrein ligt de Aldenhofflat, een uit drie vleugels bestaande galerijflat van Jean Huysmans uit 1953-'56, sinds 2010 een [[rijksmonument]]. In het plantsoen vóór de bejaardenflat, op de hoek van de Calvariestraat en het Sint Servaasbolwerk, staat een bronzen borstbeeld van de Limburgse staatsman [[Charles Ruijs de Beerenbrouck]] (1873-1936). De arbeiderswoningen tussen de Jekerstraat en de Sint-Nicolaasstraat zijn ontworpen door [[Alphons Boosten]] in 1940.<ref>Bisscheroux/Minis/Van den Berg/Humblé, p. 124.</ref>
<gallery widths="170" heights="170">
Bestand:20130313 Flat at Klevarie Maastricht.JPG|Polvertorenflat
Regel 102:
}}
{{Commonscat|Sint Servaasbolwerk (Maastricht)}}
{{Sjabloon:Navigatie straten Maastricht-Centrum}}
{{Navigatie vestingwerken Maastricht}}
{{Coor title dms|50|50|53.62|N|5|40|46.93|E|scale:1563_type:landmark_region:NL}}