Massa-extinctie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k sp.
verplaatsing, aanpassing
Regel 4:
== Massa-extincties in de geologische geschiedenis ==
Aan de hand van gevonden [[fossiel]]en heeft men kunnen bepalen dat in de [[geologische geschiedenis]] enkele malen een massa-extinctie van soorten heeft plaatsgevonden. Er zijn tot nu toe vijf momenten van massaal uitsterven bekend, waarvan het grootste 251 miljoen jaar geleden plaatsvond, bij de overgang van het [[Perm (tijdvak)|Perm]] naar het [[Trias]]. 95% van alle in zee levende soorten stierf toen uit. Bij de laatste massa-extinctie, ongeveer 65 miljoen jaar geleden, stierven binnen een relatief zeer korte tijd plotseling alle [[dinosaurus|dinosauriërs]], [[rudist]]en en [[ammonieten (weekdier)|ammonieten]] uit, die in de periode daarvoor het aardoppervlak en de zeeën domineerden.
 
== ;Lijst met grootste massa-extincties ==:
*# [[Laat-Ordovicische massa-extinctie]] of Ordovicium-Siluurmassa-extinctie
*# [[Laat-Devonische extinctie]]
*# [[Midden-Perm Extinctie]] (Capitanianof extinction)Capitaniaanse extinctie<ref>{{aut|Bond, D.P.G., P.B. Wignall et al.}} (2015)</ref>
*# [[Perm-Trias-massa-extinctie]]
*# [[Trias-Jura-extinctie]]
*# [[Krijt-Paleogeengrens]] of Krijt-Tertiairgrens
*# [[Grande coupure|Eind-Eocene massa-extinctie of Eoceen-Oligoceen-massa-extinctie]]
 
== Oorzaken van massaal uitsterven tot het [[Kwartair]]==
Regel 19 ⟶ 28:
 
De factoren die nu het uitsterven bepalen zijn anders en daarom in puur wetenschappelijk opzicht moeilijk te vergelijken met de factoren die in eerdere geologische perioden het uitsterven bepaalden.<ref name="Barn"/> Nog steeds sterven er diersoorten uit of dreigen uit te sterven. Het [[World Wide Fund for Nature]] sprak in het jaarbericht over 2014 over een dramatische verslechtering in de status van veel grote diersoorten zoals de [[witte neushoorn]] (van de noordelijke ondersoort bestaan nog maar vijf exemplaren), [[Afrikaanse olifanten|Afrikaanse]] en [[Aziatische olifant]] (er sterven meer dieren door stroperij dan er geboren worden), [[leeuw (dier)|leeuw]] (in [[West-Afrika]] uitgestorven, in [[India]] een kleine restpopulatie) en de [[walrus]] (dit dier verdwijnt door het het smelten van ijsschotsen die als rustplaats dienen). Andere dieren verliezen volgens de WWF hun [[habitatverlies|leefgebieden]]. Bijvoorbeeld de [[bonobo]] in een [[Nationaal Park]] in [[Congo-Kinshasa]] wordt bedreigd door plannen voor oliewinning. Ongeveer 94% van alle soorten [[Hominoidea|mensapen]] (de naaste verwanten van de [[mens]]) stond in 2014 op de [[Rode Lijst van de IUCN]] in de hoogste categorieën zeer bedreigd en bedreigd.<ref>{{Citeer web |url=http://www.wwf.de/2014/dezember/gewinner-und-verlierer-2014/|titel=Gewinner und Verlierer 2014 |uitgever=Pressestelle WWF|bezochtdatum=1 februari 2016}}</ref> Volgens berekeningen op grond van cijfers van de IUCN is in de afgelopen 500 jaar 22% van de [[zoogdieren]], 14% van de [[vogels]], 29% van de reptielen, 31 maar mogelijk 43% van de [[amfibieën]] en 28% van de [[straalvinnigen|vissen]] uitgestorven.<ref name="Barn"/>
 
== Lijst met grootste massa-extincties ==
* [[Laat-Ordovicische massa-extinctie]]
* [[Laat-Devonische extinctie]]
* [[Midden-Perm Extinctie]] (Capitanian extinction)<ref>{{aut|Bond, D.P.G., P.B. Wignall et al.}} (2015)</ref>
* [[Perm-Trias-massa-extinctie]]
* [[Trias-Jura-extinctie]]
* [[Krijt-Paleogeengrens]]
* [[Eoceen-Oligoceen-massa-extinctie]]
 
{{Appendix|2=