Hij was de oudste zoon van [[Jan VI van Nassau-Dillenburg]] (Jan de Oude) en diens eerste vrouw [[Elisabeth van Leuchtenberg]].
Willem Lodewijk speelde in de jaren voor het [[Twaalfjarig Bestand]] in de [[Tachtigjarige Oorlog]] een belangrijke rol in de oorlog, samen met zijn neef en zwager [[Maurits van Oranje|Maurits van Nassau]]. Hij voerde belangrijke hervormingen in het leger door. Aan de ene kant zorgde hij ervoor dat de soldaten op regelmatige tijden hun soldij kregen, aan de andere kant verlangde hij als tegenprestatie uiterste discipline. Hij was een sterk voorstander van een aanvalsoorlog: in plaats van de opstandige gebieden te beschermen tegen [[Spanje|Spaanse]] aanvallen, moesten de opstandelingen actiefde door Spanje bezette gebieden aanvallen. Hierbij gebruikte hij samen met Maurits de oorlogstechnieken die al vele eeuwen eerder al door de [[Romeinse Rijk|Romeinen]] werden gebruikt. Willem Lodewijk, briljant strateeg als hij was,Ze bestudeerdebestudeerden namelijkdaarvoor de beschrijvingen uit de Romeinse ''Tactica''.
GraafBekend Willem Lodewijk staatis vooral bekend om zijnde tactiek die ook wel de "''Groninger Schansenkrijg"'' genoemd wordt. Groningen was door het overlopen van de graaf van [[George van Lalaing|Rennenberg]] in Spaanse handen gekomen en het gewest Friesland zou het volgend doelwit kunnen zijn. NaPogingen enkelevan (mislukte)Willem pogingenLodewijk in 1583 en 1587 (de list van [[Enumatil]]) waarbij hijom Groningen rechtstreeks op de Spanjaarden o.l.v.onder kolonel [[Francisco Verdugo]] wildete veroveren,begonmislukten. hij inVanaf 1589 zijnliet planhij omvervolgens de [[heerweg|heirwegen]] naar de stad stukjestuk bijvoor beetjestuk af te sluitenafsluiten, zodat de bevoorrading naar Groningen stopgezet werd. In 1589Eerst werd de toegangsweg langs het [[Reitdiep (diep)|Reitdiep]] afgesloten door het versterken van de sterktefort De Opslag. Twee jaar later werd de fortificatie bij de Delfzijlen versterkt en werden er Staatse troepen gelegerd. In 1592 werden [[Steenwijk]] en [[Coevorden]] definitief door de Staatsen ingenomen en versterkt. Tenslotte werd op de laatste pasverbindingsweg, (die naar het Duitse Lingen), op de boerentange de vesting [[Bourtange]] gebouwd, waardoor alle heirwegen werdenwaren afgesloten. Voorts werden o.a. de schansen [[Bellingwolde (waterschap)|Bellingwolderzijl]], (het latere [[Oudeschans (Groningen)|Oudeschans]]), de [[Leek (Groningen)|Leek]] en de Zwartendijksterschans gebouwd om de kunstmatig verhoogde wegen door de hoogveenmoerassen onderte controle tekunnen krijgencontroleren. Ook werden het huis te [[Ruinen]] en de burcht te [[Wedde (Groningen)|Wedde]] veroverd op de Spanjaarden en versterkt.
In 1594 werd het doel van de krijg in het noorden bereikt. Op 23 juli werd de stad Groningen, na een beleg van toch nog enkele weken, op de Spanjaarden veroverd en werd het [[Reductie van Groningen|Tractaat van Reductie]] getekend. De stad Groningen maakte vanaf toen weer onderdeel uit van de [[Unie van Utrecht (1579)|Unie van Utrecht]] (1579) en Willem Lodewijk werd ooknaast stadhouder van hetFriesland nieuwsteook regeerder van het gewest: [[Stad en Lande]].
