Augustusstaatsgreep in Moskou: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
nauwkeuriger |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 1:
{{
| conflict= Augustusstaatsgreep in Moskou
| partof=de [[Val van het communisme in Oost-Europa]], de [[Koude oorlog]], en het [[Uiteenvallen van de Sovjet-Unie]]
| afbeelding =
| date=19–21 Augustus 1991▼
▲|caption=Massademonstratie tijdens de Augustusstaatsgreep
| place={{Vlagland|code=URS}} [[Sovjet-Unie]], vooral [[Moskou]], en [[Sint-Petersburg|Leningrad]], {{Vlagland|code=RUS}} [[Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek|Rusland]]▼
▲|date=19–21 Augustus 1991
| territory=▼
▲|place={{Vlagland|code=URS}} [[Sovjet-Unie]], vooral [[Moskou]], en [[Sint-Petersburg|Leningrad]], {{Vlagland|code=RUS}} [[Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek|Rusland]]
| result=Coup verslagen. Het versnelde de ontbinding van de Sovjet-Unie.▼
▲|territory=
| combatant1={{Vlagland|code=URS}} [[Bende van Acht (Sovjet-Unie)|Staat Comite van de Noodtoestand]]<br />[[
▲|result=Coup verslagen. Het versnelde de ontbinding van de Sovjet-Unie.
* [[2e Garde Tamanskaya Motor Rifle Divisie|Tamanskaya Divisie]] (tot 21 August)
▲|combatant1={{Vlagland|code=URS}} [[Bende van Acht (Sovjet-Unie)|Staat Comite van de Noodtoestand]]<br />[[File:Red Army flag.svg|22px]] [[Sovjet-leger]]
* [[
▲[[File:Emblema KGB.svg|19px]] [[KGB]]
* [[
▲*[[Vympel|Vympel Groep]] (tot 21 August)
'''[[Socialistische sovjetrepubliek|Unierepublieken]] en andere instanties ter ondersteuning van de coup''':<br />
{{Vlagland|code=BLR}} [[Wit-Rusland]]<ref name="repcoup1991">[http://old.russ.ru/antolog/1991/vasil2.htm Ольга Васильева, «Республики во время путча» в сб.статей: «Путч. Хроника тревожных дней».] // Издательство «Прогресс», 1991. '''(in Russian)'''. Accessed 2009-06-14.
{{Vlagland|code=GEO}} [[Georgische Socialistische Sovjetrepubliek]]<ref name="repcoup1991"/>{{dubious|date=July 2009}} --><br />
{{Vlagland|code=AZE}} [[Azerbeidzjaanse Socialistische Sovjetrepubliek|Republiek Azerbeidzjan]]<ref name="repcoup1991"/><!-- <br />
{{Vlagland|code=Ukr}}<ref name="repcoup1991"/> -->
<br />
{{Vlagland|code=ZZX}} [[Pridnestrovian Moldavische Socialistische Sovjet Republiek|Transnistrië]]<ref>Solving Transnistria: Any Optimists Left? by Cristian Urse. p. 58. Available at http://se2.isn.ch/serviceengine/Files/RESSpecNet/57339/ichaptersection_singledocument/7EE8018C-AD17-44B6-8BC2-8171256A7790/en/Chapter_4.pdf</ref>
----
* [[Liberaal-Democratische Partij van Rusland|Liberaal-Democratische Partij van de Sovjet-Unie]]<ref>een partij onder leiding van de nationalistische politicus [[Vladimir Zhirinovsky]] - http://www.lenta.ru/lib/14159799/full.htm. Accessed 13 September 2009.
* [[Intermovement]]s
| combatant2={{Vlagland|code=RUS}} '''[[Russische SFSR|Rusland]]''':
*Verdedigers van het [[Witte Huis (Moskou)|Witte Huis]]
<!--*[[Congress of People's Deputies of Russia]]-->
* [[Opperste Sovjet van Rusland]]
* [[President van Rusland]]
* [[Regering van Rusland|Raad van Ministers van de Russische SFSR]]
[[Anticommunisme|Anticommunistische]] [[Betoging|demonstranten]] in [[Socialistische sovjetrepubliek|unierepublieken]]<br />Overgelopen [[Rode Leger (Sovjet-Unie)|Sovjet-leger]] personeel <br />'''[[Socialistische sovjetrepubliek|republieken]], tegen de coup<ref name="repcoup1991"/>''':<br />
{{Vlagland|code=EST}}<br />
Regel 41 ⟶ 38:
'''Internationale steun''':<br />{{Vlagland|code=USA}} [[Verenigde Staten|Verenigde Staten van Amerika]]
<br />{{EU-VLAG}} [[Europees Parlement]]
| commander1= {{Vlagland|code=URS}} [[Gennady Janajev]]<br />{{Vlagland|code=URS}} [[Dmitry Jazov]]<br />{{Vlagland|code=URS}} [[Vladimir Krjoetsjkov]]
| commander2= {{RU-VLAG}} [[Boris Jeltsin]]<br />{{RU-VLAG}} [[Ivan Silajev]]<br />{{Vlagland|code=RUS}} [[Konstantin Kobets]]
}}
Regel 58 ⟶ 55:
===Staat van alarm===
Gorbatsjov zelf heeft altijd beweerd dat hij niet op het ultimatum is ingegaan. Toch riepen de samenzweerders na hun terugkomst in [[Moskou]] de noodtoestand uit voor bepaalde delen van het land en werd er een apart comité opgericht om leiding te geven aan de overheid tijdens de noodsituatie. Daarin hadden alle samenzweerders zitting. Janajev tekende de verklaring omdat Gorbatsjov daar zogenaamd te ziek voor zou zijn.
Eén van de maatregels was dat alle kranten – behalve de communistische – een verschijningsverbod kregen opgelegd. De ''Verklaring van het Sovjet-leiderschap'' werd op 19 augustus uitgezonden. Een gewapende [[Tank (voertuig)|tankdivisie]] en een [[infanterie|infanteriedivisie]] trokken Moskou binnen.
=== Boris Jeltsin ===
[[
Het plan was ook om de Russische president Jeltsin gevangen te nemen wanneer hij terugkeerde van zijn bezoek aan [[Kazachstan]]. Deze opzet mislukte. Jeltsin verscheen op 19 augustus om negen uur 's ochtends bij het [[Witte_Huis_(Moskou)|Russische parlementsgebouw]] en stelde dat er een onwettige coup was gepleegd. Hij riep het leger op niet deel te nemen aan de coup. Ook bevatte zijn verklaring een oproep tot een massale staking met als doel te eisen dat Michail Gorbatsjov het land zou toespreken.
Burgers trokken naar het Russische parlementsgebouw. Om vier 's middags kondigde Gennadi Janajev nu ook de noodtoestand af voor Moskou. Majoor Evdokimov van het tankbataljon dat belast was met de verdediging van het Russische parlementsgebouw verklaarde zich echter loyaal aan Jeltsin. Staande op een tank sprak de Russische president de menigte toe.
=== Afgeblazen aanval ===
[[
In de namiddag van 20 augustus besloten Krjoetsjkov en Pugo tot een aanval op het parlementsgebouw. De verdediging daarvan werd verzorgd door troepen die loyaal waren aan Jeltsin. De gewone Moskovieten sloten zich bij de mensen van Jeltsin aan en richtten op de toegangswegen naar het Witte Huis barricaden op, bestaande uit stadsbussen en alles wat maar aan te slepen viel of losgerukt kon worden. Na korte schermutselingen tussen troepen die op weg waren naar het parlementsgebouw voor de aanval en burgers besloten de eersten de aanval niet door te zetten en aan het begin van de avond trokken de eerste troepen zich uit Moskou terug.
===Arrestatie coupplegers===
Regel 76 ⟶ 73:
== Gevolgen staatsgreep ==
Michail Gorbatsjov stapte op 24 augustus op als hoofd van de Communistische Partij. Een dag later verklaarde Boris Jeltsin dat al het bezit van de partij, inclusief het hoofdkwartier, scholen en hotels, zou worden genationaliseerd.
Door de ontstane vrijheid, en het proces dat al langer in gang was gezet, verklaarde in de daaropvolgende maanden en weken alle republieken zich onafhankelijk van de Sovjet-Unie. In de meeste staten ging door middel van een [[referendum]]. Op 25 december kondigde Gorbatsjov zijn terugtreden als president van de Sovjet-Unie aan. Daarmee hield de Sovjet-Unie feitelijk op te bestaan.
{{Commonscat|1991 Soviet coup d'état attempt}}
{{Appendix}}
| |||