Versie van 2 mei 2006 19:42 bewerken Woudloper (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Uitgezonderden van IP-adresblokkades, Terugdraaiers 42.854 bewerkingen k kleisteen ipv klei ← Oudere bewerking		Versie van 2 mei 2006 21:32 bewerken ongedaan maken Torero (overleg \| bijdragen) 16.443 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting Nieuwere bewerking →
Regel 8: ==Competentie van gesteente== Omdat gesteente bestaat uit verschillende [[mineraal\|mineralen]] die ook weer verschillend samenhangen, ontstaan verschillen in de competentie van gesteenten. Een competent gesteente wordt gemakkelijkerwijs ook wel "hard" genoemd, hoewel "harde" gesteenten ook juist erosiegevoelig kunnen zijn; [[haliet]] is hard gesteente; steenzout. Toch erodeert het makkelijk doordat het gemakkelijk oplost in [[water]]. De competentie van gesteente is geen absolute maat, maar wordt meer relatief gebruikt; het ene gesteente is competenter dan het andere. De mate van competentie is afhankelijk van de erosiegevoeligheid van de individuele mineralen en met de interne sterkte van het gesteente, die die mineralen bindt. Hierdoor zijn [[kleisteen\|kleistenen]] makkelijker erodeerbaar dan [[vuilheid (gesteente)\|schone]] (veel [[kwarts]] bevattende) [[zandsteen\|zandstenen]]; de [[kleimineraal\|kleimineralen]] zijn minder resistent dan het sterkere kwarts. Dit betekent ook dat een [[graniet]], dat een makkelijk verweerbaar mineraal als [[muscoviet]] bevat, toch erg competent is, door de interne structuur van het gesteente. Doordat het als één massief gestold is, en niet als laagjes op elkaar gesedimenteerd, is graniet ondanks recessieve mineralen een erg competent gesteente. Ook bij [[deformatie]] van gesteente na afzetting speelt de competentie een rol. In een opeenvolging van zand- en kleistenen die [[plooi (geologie)\|plooit]], zal het verschil in competentie van de verschillende lagen toenemen en de "hardere" lagen zullen meer uitsteken dan de "zachtere" die makkelijker wegeroderen. Bij een opeenvolging van [[sedimentair gesteente\|sedimentaire gesteenten]] als zandsteen, kleisteen en [[kalksteen]], zijn de zandstenen vaak het meest competent en de kleistenen het minst competent. Door [[diagenese]] kan de kleisteen al omgezet zijn in de iets competentere [[schalie]] en het is ook mogelijk om met competente schalies vrij ongeconsolideerde en daardoor recessievere zandstenen aan te treffen. Kalksteen is vaak competent, [[cementatie]] van [[calciet]] speelt daarbij een belangrijke rol, en steekt als kalkbanken uit een [[ontsluiting (geologie)\|ontsluiting]]. Echter, wanneer kalksteen veel [[klei]] bevat ([[Engels]]: ''mudstone''), kan het ook erg recessief zijn. ==Voorbeelden== Bij een opeenvolging van [[sedimentair gesteente\|sedimentaire gesteenten]] als [[zandsteen]], [[kleisteen]] en [[kalksteen]], zijn de zandstenen vaak het meest competent en de kleistenen het minst competent. Door [[diagenese]] kan de kleisteen al omgezet zijn in de iets competentere [[schalie]] en het is ook mogelijk om met competente schalies vrij ongeconsolideerde en daardoor recessievere zandstenen aan te treffen. Kalksteen is vaak competent, [[cementatie]] van [[calciet]] speelt daarbij een belangrijke rol, en steekt als kalkbanken uit een [[ontsluiting (geologie)\|ontsluiting]]. Echter, wanneer kalksteen veel [[klei]] bevat ([[Engels]]: ''mudstone''), kan het ook erg recessief zijn. Meestal is aan de manier waarop begroeiing plaatsvindt en de hoeveelheid [[vegetatie]] die een gesteente bedekt al te zien hoe competent een gesteente is. Competentere gesteenten zijn minder makkelijk voor planten om op te groeien en vegetatie zal zich beperken tot of de voorkeur hebben voor het "zachtere" gesteente. Een voorbeeld hiervan is de opeenvolging van zandstenen en [[siltsteen\|siltstenen]] in de [[Verenigde Staten van Amerika\|Amerikaanse]] staat [[Colorado (staat)\|Colorado]]. ===Ayers Rock===

Competentie (gesteente): verschil tussen versies