Nederlands in Indonesië: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix, met AWB |
||
Regel 1:
{{
{{
Het '''[[Nederlands]]''' is eeuwenlang een officiële taal geweest in de [[Indonesië|Indische Archipel]], toen die, of delen ervan, door de [[Nederlanders]] werden gekoloniseerd. Het is sinds de overdracht van [[Papoea (provincie)|West Papoea/Nieuw-Guinea]] aan Indonesië in 1963 geen officiële taal meer.
==Huidig gebruik==
Dit betekent echter niet dat het Nederlands niet meer wordt gebruikt. Het Nederlands is een erg belangrijke bronnentaal in Indonesië; en sommige documenten in deze taal hebben hun officiële status als overheidsdocument behouden. Ook als handelstaal heeft het een zekere functie, al is in dat opzicht het Engels veel belangrijker.
Volledige beheersing van de taal komt thans eigenlijk alleen voor bij oudere mensen (vooral op [[Java (eiland)|Java]] en op [[Bali (eiland)|Bali]]), die de taal nog op school geleerd hebben, en haar nog wel onderling, tijdens reünies of met toeristen spreken.
De Universitas Indonesia (UI) te [[Jakarta]] heeft al tientallen jaren een ''Seksi Belanda'' (Sectie Nederlands), en ook aan andere universiteiten kan de taal worden geleerd. Vaak houdt dit verband met de studie: het Indonesisch recht is deels gebaseerd op het Nederlandse, en vele geschriften uit de koloniale tijd zijn ook nu nog relevant. Ook oudere historische, taalkundige, filologische en medische bronnen zijn vaak in het Nederlands gesteld.
Er zijn ook andere motieven, waardoor er beroepsgerichte opleidingen te vinden zijn in [[Semarang (stad)|Semarang]], [[Bandoeng]], [[Soerabaja]] en in [[Jogjakarta]]. Deze instituten zijn vaak gericht op ruimer publiek. Jongeren leren er Nederlands om de taal van hun oma te begrijpen, om de Indonesische geschiedenis te bestuderen of om toeristische redenen (men wil bijvoorbeeld gids worden). Naast het [[Engels]], het [[Japans]] en het [[Mandarijns (taal)|Mandarijn-Chinees]] is het Nederlands daarmee een populaire studietaal, en ieder jaar leren meer dan 10.000 Indonesiërs het op particuliere scholen en cursussen.
Het Nederlands is al met al voor Indonesië erg belangrijk, onder meer op het gebied van geschiedenis, taalkunde, landbouw, bosbouw, antropologie en rechtspraak. Vaak wordt er geëist dat juristen Nederlands kunnen lezen. Veel wetboeken en bestuursstukken zijn niet vertaald in het Indonesisch of zijn niet vernieuwd. Het Nederlands is in sommige dorpen, zoals in [[Depok]] nog een dominante taal, van de grote steden wordt het Nederlands alleen nog in [[Bandoeng]] incidenteel gebruikt en een groep travestieten in Jakarta spreekt Nederlands als geheimtaal.
Regel 16:
==Historie==
===VOC-tijd===
Het gebruik van het Nederlands kwam echter maar laat op gang in de kolonie. In de tijd van de [[Vereenigde Oostindische Compagnie|VOC]] stelde het Nederlands bijna niets voor, waarbij kwam dat vele gebieden nog helemaal niet door de Compagnie waren ontdekt.
De mensen die het Nederlands machtig waren hadden meer rechten. Alleen slaven die Nederlands spraken mochten een hoed dragen en inheemse vrouwen mochten alleen met Europeanen trouwen als ze Nederlands spraken.
[[ Op de Molukken en in [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]] werden Nederlandse scholen opgericht. Maar niet iedereen mocht op deze scholen: er waren er weinig van, en doorgaans waren ze alleen voor een elite toegankelijk. Op school sprak men Nederlands maar thuis vaak een soort [[Maleis]] of [[Javaans]]. ===Twintigste eeuw===
Regel 34 ⟶ 36:
*''adopsi, apel, asprak, bagasi, bandit, baterai, bioskop, debil, demisioner, duane, ekonomi, energi, ereksi, finansiil, frustrasi, garansi, generasi, granat, higiene, ideologi, imbesil, impoten, inflasi, jenewer, kampiun, kantor, kardiolog, kastrasi, kondom, kristen, kwitansi, langsam, losion, makelar, marsepen, menstruasi, monarki, opas, operasi, overproduksi, panekuk, parlemen, pesimis, polisi, posbus, poskantor, resesi, revolusi, segregasi, sigar, skorsing, spanduk, tabu, taksi, tanpasta, toleran, vegetarir, verplehster, wanprestasi.''
Na de onafhanklijkheid van Indonesië is een aantal van deze leenwoorden bewust veranderd. Zo werden ''universitet'' en ''kwalitet'' vervangen door ''universitas'' en ''kualitas'', waardoor het Nederlandse karakter ervan iets verminderde.
Andere woorden zijn zichtbaar van het Nederlands afgeleid. Voorbeelden hiervan, met hun betekenis in het Nederlands:
*''abésé (alfabet), air ledeng (leidingwater), arbai (aardbei), ateret (achteruit), besenegeng (bezuiniging), buku (boek), dasi (stropdas), dopercis (doperwten), dus (douche), efisen (efficiënt),amplop (enveloppe), fakultas kedokteran (medische faculteit), gaji (gage), gemente (gemeente), hasyis (hasjies), hopagen (hoofdagent), insinyur (ingenieur), interpiu (interview), kakus (wc), keker (verrekijker), keroket (kroket), klep knalpot (uitlaatklep), komunis (communist), kopor (koffer), koterek (kurketrekker), lengseng (lezing), masase (massage), netral (neutraal), om (oom), ongkos (onkosten), otobos (autobus), pakansi (vakantie), persnelling (versnelling) pipa (pijp), puisi (poëzie), rebewes (rijbewijs), sakelek (zakelijk), stasiun (station), teh (thee), wese (wc), zeni (genie).''
Regel 49 ⟶ 51:
==Nederlandse creoolse talen op Java==
Er bestaan enkele [[creoolse talen]], die echter vooral in Nederland worden gesproken, en ook langzaam maar zeker uitsterven nu de eerste generatie Indische Nederlanders allengs verdwijnt: dit zijn het [[Petjoh]] en het [[Javindo]].
==Externe links==
Regel 57 ⟶ 59:
* http://taalunieversum.org/taalunie/waar_ben_je_nou_nederlands_leren_in_indonesie/
[[Categorie:
[[Categorie:Variëteit van het Nederlands]]
[[Categorie:Nederlands-Indië]]
| |||