Joodprofylaxe: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

Versie van 25 okt 2021 21:29 bewerken Erik Wannee (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Uitgezonderden van IP-adresblokkades 111.988 bewerkingen Geen bewerkingssamenvatting ← Oudere bewerking		Versie van 25 okt 2021 23:00 bewerken ongedaan maken Bertux (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 46.876 bewerkingen +Categorie:Volksgezondheid; +Categorie:Radiochemie; ±Categorie:Geneesmiddel→Categorie:Geneeskundige hulpverlening (HotCat.js). Wf. Nieuwere bewerking →
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 2: [[Bestand:Kaliumjodaattablet.jpg\|miniatuur\|KIO<sub>3</sub>-tabletten]] [[Bestand:Potassium Iodide Pills BE 2019 (3).jpg\|miniatuur\|Doosje met kaliumjodidetabletten, verstrekt door de Belgische overheid.]] '''Joodprofylaxe''' oftewel '''jodiumprofylaxe''' bestaat uit het toedienen van [[Jodium (element)\|jood]] ("jodium"), bijvoorbeeld in de vorm van [[tablet]]ten, om [[schildklierkanker]] te voorkomen wanneer er [[Radioactiviteit\|radioactief]] jood vrijkomt bij een [[kernongeval]].<ref>[https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/brochures/2017/09/29/factsheet-verspreiding-jodiumtabletten/Context+Verspreiding+Jodiumtabletten.pdf www.rijksoverheid.nl]</ref><ref>[https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/348804004.pdf www.rivm.nl]</ref> == Werkingsprincipe == Het [[Chemisch element\|element]] jood komt op aarde vooral voor in de stabiele vorm (isotoop) jood-127. De ~~werking~~tientallen andere [[isotopen van jodium]] zijn radioactief, en het innemen van de stabiele vorm beschermt tegen deze radioactieve vormen. ~~hiervan~~Dit berust op het feit dat de [[schildklier]] slechts een beperkte hoeveelheid jood opneemt. Als de schildklier direct na het ongeval helemaal 'gevuld' wordt met ~~niet-radioactief jood door daarvan~~ een overmaat ~~(100~~aan ~~mg, wat overeen~~niet-radioactief ~~komt met 170 mg kaliumjodaat of 130 mg kaliumjodide)~~jood in te nemen, dan zal daarna een tijd lang helemaal geen jood meer worden opgenomen, dus ook niet het radioactieve jood dat in het lichaam binnenkomt; dat zal dan snel weer via de urine worden uitgescheiden. Voor zo'n overmaat wordt 100 [[microgram]] (mg) jodium gebruikt, wat overeen komt met 170 mg kaliumjodaat of 130 mg kaliumjodide. Joodprofylaxe biedt geen enkele bescherming tegen de schade die kan ontstaan door andere radioactieve stoffen die vrij kunnen komen bij een kernongeval. Het innemen van joodprofylaxe als er geen kernramp heeft plaatsgevonden heeft geen nut en kan op de langere termijn zelfs gevaarlijk zijn.▼ === Beperkingen === ▲Joodprofylaxe biedt geen enkele bescherming tegen de schade die kan ontstaan door andere radioactieve stoffen die vrij kunnen komen bij een kernongeval. ~~Het~~Joodprofylaxe ~~innemen~~heeft ~~van~~geen ~~joodprofylaxe~~nut als er geen kernramp heeft plaatsgevonden ~~heeft geen nut~~ en kan op de langere termijn zelfs gevaarlijk zijn. == Risico's van radioactief jood == Bij een kernramp kan er radioactief jood vrijkomen. Via de luchtwegen, de huid of het eten van besmet voedsel komt dit in het bloed terecht. Als het lichaam jood binnenkrijgt, zal dat worden opgenomen door de schildklier. Het lichaam kan geen onderscheid maken tussen radioactieve en de niet-radioactieve [[isotoop\|isotopen]]. De straling van het radioactieve jood werkt dan langdurig in op het omliggende weefsel en kan daardoor kanker veroorzaken. Ook kan het gebeuren dat de schildklier te hard gaat werken ([[hyperthyreoïdie]]), wat [[hartritmestoornis\|verstoorde hartritmes]] en gewichtsverlies veroorzaakt. Als het lichaam jood binnenkrijgt, zal dat worden opgenomen door de schildklier. Het lichaam kan geen onderscheid maken tussen radioactieve en de niet-radioactieve [[isotoop\|isotopen]]. De straling van het radioactieve jood werkt dan langdurig in op het omliggende weefsel en kan daardoor kanker veroorzaken. Ook kan het gebeuren dat de schildklier te hard gaat werken ([[hyperthyreoïdie]]), wat [[hartritmestoornis\|verstoorde hartritmes]] en gewichtsverlies veroorzaakt. De kans op schildklierkanker is vooral verhoogd bij ongeboren kinderen en kinderen jonger dan 5 jaar.<ref name=NVIC>{{pdf}}[https://www.internisten.nl/sites/internisten.nl/files/Jodiumprofylaxe%20-%20Informatieblad%20voor%20artsen%20en%20apothekers%20-%20NVIC%20-%20versie%20mei%202017.pdf NVIC informatieblad voor artsen en apothekers: Jodiumprofylaxe, Versie mei 2017]</ref> De kinderschildklier krijgt bij eenzelfde luchtconcentratie radioactief jood namelijk een hogere dosis dan de schildklier van een volwassene. Bovendien is de schildklier van een kind kleiner zodat de straling de kwetsbare cellen effectiever bereikt. Het is daarom vooral voor jonge kinderen en [[Zwangerschap\|zwangere]] vrouwen van belang dat ze snel na een kernongeval een joodtablet krijgen. Om die reden worden joodtabletten gedistribueerd<ref>Het [[Internationaal Atoomenergieagentschap]] (IAEA) adviseert overheden om dergelijke tabletten te distribueren.</ref> (zogenaamde 'predistributie') in de omgeving van nucleaire installaties, zodat ze al beschikbaar zijn op het moment dat het nodig is. == Wijze van toediening == In de voeding komt jood voor in beperkte hoeveelheden. In geval van een kernramp is dit onvoldoende. In dat geval worden ''joodtabletten'' (''jodiumtabletten'' of ''jodiumpillen'') geadviseerd. Deze bevatten jood in de vorm van [[kaliumjodide]] (KI) of [[kaliumjodaat]] (KIO<sub>3</sub>). Ze zijn een [[geneesmiddel]] en moeten alleen worden ingenomen ~~als~~wanneer de overheid of artsen hiertoe ~~aanbevelen~~oproepen. Als een zwangere vrouw het middel inneemt dan zal het vanaf ongeveer de twaalfde week van de zwangerschap ook haar kind bereiken en beschermen. Een kind dat [[borstvoeding]] krijgt, zal op die wijze vermoedelijk onvoldoende jood binnenkrijgen en daarvoor is dus extra toediening nodig.<ref name=NVIC/> [[Bestand:Distributiegebieden-jodiumtabletten.png\|miniatuur\|Distributiegebieden van joodtabletten in Nederland.]] === In Nederland === De Nederlandse Rijksoverheid heeft in oktober 2017 joodtabletten verspreid onder bepaalde groepen mensen die toen in een straal tot 100~~ km~~ kilometer rond een kernreactor woonden. Dit waren mensen tot 40 jaar die binnen een straal van 0–20~~ km~~ kilometer en kinderen tot 18 jaar die binnen een straal van 20–100~~ km~~ kilometer (hemelsbreed) rondom een kerncentrale woonden.<ref>{{Citeer web\|url=https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/brochures/2017/09/29/factsheet-verspreiding-jodiumtabletten/Context+Verspreiding+Jodiumtabletten.pdf\|titel=Verspreiding jodiumtabletten: Context\|bezochtdatum=14 april 2019\|auteur=\|achternaam=\|voornaam=\|datum=29 september 2017\|formaat=pdf\|uitgever=[[Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport]]\|taal=\|archiefurl=https://web.archive.org/web/20180612140307/https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/brochures/2017/09/29/factsheet-verspreiding-jodiumtabletten/Context+Verspreiding+Jodiumtabletten.pdf\|archiefdatum=12 juni 2018}}</ref> === In België === Regel 34 ⟶ 36: {{Appendix}} [[Categorie:~~Geneesmiddel~~Geneeskundige hulpverlening]] [[Categorie:Jodium]] [[Categorie:Volksgezondheid]] [[Categorie:Radiochemie]]