Labour Party (Zuid-Afrikaanse kleurlingen): verschil tussen versies

De Labour Party (LP) werd in 1969 opgericht door [[kleurlingen]] die streefden naar de geleidelijkgeleidelijke afschaffing van [[apartheid]] en het toekennen van [[burgerrechten]] aan de niet-blanke bevolkingsgroepen. De partij meende dat gewelddadig verzet tegen de blanke overheid niet de juiste weg was en wees als zodanig de [[guerrilla]]strijd van de [[Umkhonto we Sizwe]] ("Speer van de Natie") tegen het apartheidsregime af.

Bij de verkiezingen voor de [[Kleurlingenraad]] ''(Coloured Representative Council, CRC)'' die op 24 september 1969 plaatsvonden behaalde de LP 26 van de 40 zetels en werd daarmee veruit de grootste partij<ref>''[[Winkler Prins Encyclopedie|Winkler Prins Encyclopedisch Jaarboek]] [[1970]]'', door: red. Winkler Prins, blz. 401</ref>. De participatie van de LP in de Kleurlingenraad - een orgaan opgericht door de regering - werd door felle tegenstanders van de apartheid binnen de eigen gemeenschap sterk afgekeurd. Desalniettemin stelde de LP zich in de Kleurlingenraad onder leiding van fractievoorzitter [[M.D. Arendse]] zeer kritisch op tegenover de regering. In 1975 wist de LP haar zetelaantal uit te breiden naar 31 zetels. [[Sonny Leon]], de nieuwe leider van de LP, werd gekozen tot voorzitter van de Kleurlingenraad. Tijdens zijn openingsrede van de nieuwe Kleurlingenraad op 12 september 1975 verdaagde Leon de zitting van de raad totdat de regering had besloten een echte parlementaire vertegenwoordiging toe te staan.<ref name=":0">''[[Winkler Prins Encyclopedie|Winkler Prins Encyclopedisch Jaarboek]] [[1976]]'', door: red. Winkler Prins, blz. 386</ref> Leon werd hierop door de [[Lijst van presidenten van Zuid-Afrika|staatspresident]] [[N. Diederichs]] ontslagen en vervangen door een aanhanger van de apartheid.<ref>idem< name=":0" /ref>.

De Labour Party bleef actief binnen de Kleurlingenraad en Leon werd, ondanks zijn optreden, gezien als te coöperatief. Later werd [[Dominee|ds.]] [[Allan Hendrickse]] gekozen tot leider van de LP. Hendrickse werkte samen met de autoriteiten om te komen tot een vcrmvorm van machtsdeling. In overleg met [[Lijst van premiers van Zuid-Afrika|premier]] [[Pieter Willem Botha|P.W. Botha]] kwam begin [[1980-1989|jaren 80]] de [[Presidentiële Raad (Zuid-Afrika)|Presidentiële Raad]] tot stand, een soort superkabinet, waarin vertegenwoordigers van blanken, Kleurlingenkleurlingen en [[Indiër]]s zaten. Een aantal Kleurlingen in de Presidentiële Raad behoorden tot de Labour Party. Op advies van de Presidentiële Raad werd de zogenaamde "machtsdeling" verder uitgebreid, zo kwam in 1984 het [[driekamerparlement]] tot stand, met kamers voor blanken ([[Volksraad (Zuid-Afrika)|Volksraad]]), Indiërs ([[Raad van Afgevaardigden]]) en Kleurlingen ([[Raad van Vertegenwoordigers]]). Bij de [[Zuid-Afrikaanse parlementsverkiezingen 1984|parlementsverkiezingen van 22 augustus 1984]] werd de LP met 76 van de 8580 zetels veruit de grootste partij. Maar bij een opkomst van maar 18% van de [[kiesgerechtigde]] Kleurlingenkleurlingen was dit nauwelijks een overwinning te noemen.

Na de verkiezingen werd ds. Hendrickse ''Chief Minister'' (eerste minister) van het Kleurlingenkabinet dat was samengesteld uit leden van de Raad van Vertegenwoordigers. Het Kleurlingenkabinet bestond uitsluitend uit leden van de Labour Party. Bij de [[Zuid-Afrikaanse parlementsverkiezingen 1989|verkiezingen van 1989]] verloor de LP 7 zetels, maar bleef de grootste partij en Hendrickse bleef ''Chief Minister''. In het begin van de [[1990-1999|jaren 90]] maaktmaakte staatspresident [[Frederik Willem de Klerk]] bekend dat ook niet-blanken tot de [[Nasionale Party]] (NP) mochten toetreden. Een redelijk groot aantal Labour-parlementariërs sloot zich hierna aan bij de NP waarna de positie van de Labour Party aanzienlijk verzwakte. In 1992 diende een groep van oud-Labourpolitici (thans leden van de NP) onder leiding van [[Jac Rabie]] een [[motie van wantrouwen]] in tegen Hendrickse die werd aangenomen door een meerderheid van leden van de Raad van Vertegenwoordigers en het einde betekende van het door de LP gedomineerde Kleurlingenkabinet.

| [[1969]] || || 26 (op een totaal van 40 zetels)65

| [[1975]] || || 31 (op een totaal van 40 zetels)78

| [[Zuid-Afrikaanse parlementsverkiezingen 1984|1984]] || |95
| 76 (opvan eende totaal80 van 80 zetels)

| [[Zuid-Afrikaanse parlementsverkiezingen 1989|1989]] || 65%86 || 69 (opvan eende totaal80 van(enkel 80de rechtstreeks gekozen zetels)