Primera División (Chili)
De Primera División (officieel Campeonato Nacional BancoEstado vanwege sponsorovereenkomsten) is de hoogste voetbalklasse in Chili. De competitie wordt georganiseerd door de Federación de Fútbol de Chile. In de geschiedenis van de Chileense competitie, die wordt gespeeld sinds 1933, werd meerdere malen de opzet veranderd. Momenteel bestaat de competitie uit achttien teams en is het seizoen opgedeeld in twee delen: de 'Apertura' en de 'Clausura'.
| Primera División de Chile |
|---|
|
| Opgericht |
| 1933 |
| Land |
| Chili
|
| Degradatie naar |
| Primera B |
| Aantal clubs |
| 18 |
| Amerikaanse kwalificatie |
| Copa Libertadores Copa Sudamericana |
| Titelhouder (2022) |
| Colo-Colo |
| Website |
| Officiële website |
Opzet bewerken
De opzet van de competitie is sinds de oprichting verschillende malen aangepast. Sinds 2002 strijden twintig teams om het kampioenschap; vanaf 2009 werd dat aantal teruggebracht tot achttien. Tussen januari en juni wordt de Apertura ("Openingstoernooi") afgewerkt en tussen juli en december de Clausura ("Sluitingstoernooi"). Beide toernooien zijn halve competities waar alle teams eenmaal tegen elkaar uitkomen.
Na afloop van zowel de Apertura als de Clausura vinden play-offs plaats met de beste acht teams die via een knock-outsysteem uitmaken wie zich kampioen van Chili mag noemen. Zo worden elk jaar twee kampioenen gekroond. De kampioenen van de Apertura en de Clausura plaatsen zich direct voor de Copa Libertadores, de Zuid-Amerikaanse equivalent van de UEFA Champions League. Het team met daarna de hoogste score in de Clausura plaatst zich voor de voorronde van de Copa Libertadores.
Door de verwoestende aardbeving op 27 februari 2010 nabij Concepción besloot de Chileense voetbalbond in dat jaar slechts één kampioenschap te houden, en dus af te zien van de organisatie van een Apertura en een Clausura. Club Deportivo Universidad Católica won voor de tiende keer in zijn bestaan de nationale titel, met drie punten voorsprong op de nummer twee Colo-Colo.
In 2013 werd de competitie gewijzigd van één kalenderjaar naar twee kalenderjaren, in 2017 werd hier terug vanaf gestapt.
Overzicht bewerken
1933-heden bewerken
Legenda
- [A] = Apertura (openingstoernooi)
- [C] = Clausura (sluitingstoernooi)
Titels per team bewerken
| Club | Stad | Titels | Seizoenen |
|---|---|---|---|
| Colo-Colo |  Santiago
|
32 | 1937, 1939, 1941, 1944, 1947, 1953, 1956, 1960, 1963, 1970, 1972, 1979, 1981, 1983, 1986, 1989, 1990, 1991, 1993, 1996, 1997-C, 1998, 2002-C, 2006-A, 2006-C, 2007-A, 2007-C, 2008-C, 2009-C, 2014-C, 2015-A, 2017 |
| Universidad de Chile | Santiago
|
18 | 1940, 1959, 1962, 1964, 1965, 1967, 1969, 1994, 1995, 1999, 2000, 2004-A, 2009-A, 2011-A, 2011-C, 2012-A, 2014-A, 2017-C |
| Universidad Católica | Santiago
|
16 | 1949, 1954, 1961, 1966, 1984, 1987, 1997-A, 2002-A, 2005-C, 2010, 2016-C, 2016-A, 2018, 2019, 2020, 2021 |
| Cobreloa |  Calama
|
8 | 1980, 1982, 1985, 1988, 1992, 2003-A, 2003-C, 2004-C |
| Unión Española | Santiago
|
7 | 1943, 1951, 1973, 1975, 1977, 2005–A, 2013–T |
| Audax Italiano | .svg){kind=small} La Florida
|
4 | 1936, 1946, 1948, 1957 |
| Magallanes | .svg){kind=small} San Bernardo
|
4 | 1933, 1934, 1935, 1938 |
| Everton |  Viña del Mar
|
4 | 1950, 1952, 1976, 2008-A |
| Santiago Wanderers |  Valparaíso
|
3 | 1958, 1968, 2001 |
| Palestino | Santiago
|
2 | 1955, 1978 |
| Huachipato | Talcahuano | 2 | 1974, 2012-C |
| Santiago Morning | Santiago
|
1 | 1942 |
| Unión San Felipe |  San Felipe
|
1 | 1971 |
| Club Green Cross | Santiago
|
1 | 1945 |
Seizoenen eerste klasse bewerken
Clubs in het vet spelen in seizoen 2024 in de hoogste klasse.
- /94 = aantal seizoenen in 1ste (Hoewel er tussen 2002 en 2017 2 kampioenen waren heeft elk team 1 seizoen voor dat jaar omdat er tussen apertura en clausura geen degradatie was.)
| Club | stad | /94 | Seizoenen (1933-2024) |
|---|---|---|---|
| Colo-Colo | Santiago | 94 | 1933-.... |
| Unión Española | Santiago | 90 | 1933-1938, 1940-1997, 2000-.... |
| Universidad de Chile | Santiago | 88 | 1936-1988, 1990-.... |
| Universidad Católica | Santiago | 84 | 1939-1955, 1957-1973, 1976-.... |
| Audax Italiano | La Florida | 79 | 1933-1971, 1977-1986, 1996- |
| Palestino | Santiago | 70 | 1953-1970, 1973-1988, 1990-.... |
| Everton | Viña del Mar | 68 | 1944-1972, 1975-1981, 1983-1995, 2000, 2004-2010, 2013-2014, 2016-.... |
| Santiago Wanderers | Valparaíso | 63 | 1937, 1944-1977, 1979-1980, 1983-1984, 1990-1991, 1996-1998, 2000-2007, 2010-2017, 2020-2021 |
| O'Higgins | Rancagua | 61 | 1955-1963, 1965-1975, 1977-1985, 1988-1996, 1999-2001, 2006-.... |
| Huachipato | Talcahuano | 52 | 1967-1978, 1983-1990, 1992, 1995-.... |
| Magallanes | San Bernardo | 50 | 1933-1960, 1962-1975, 1980-1986, 2023 |
| Santiago Morning | Santiago | 46[1] | 1936-1956, 1960-1969, 1975-1979, 1982, 1999-2002, 2006, 2008-2011 |
| Rangers | Talca | 46 | 1953-1976, 1978, 1982-1987, 1989, 1994, 1998-1999, 2001-2006, 2008-2009, 2012-2014 |
| Deportes La Serena | La Serena | 43 | 1958-1959, 1962-1976, 1981-1982, 1984, 1988-1995, 1997-1999, 2004-2012, 2020-2022 |
| Cobreloa | Calama | 39 | 1978-2015, 2024-.... |
| Deportes Concepción | Concepción | 35 | 1968-1981, 1985-1993, 1995-2002, 2005-2008 |
| Antofagasta | Antofagasta | 33 | 1969-1977, 1983-1984, 1991-1997, 2006-2008, 2012-2022 |
| Cobresal | El Salvador | 33 | 1984-1992, 1994, 1999, 2002-2017, 2019-.... |
| Deportes Temuco[2] | Temuco | 32 | 1965-1980, 1983-1984, 1992-1998, 2002-2005, 2016-2018 |
| Coquimbo Unido | Coquimbo | 29 | 1963-1965, 1978-1980, 1984, 1991-2007, 2019-2020, 2022-.... |
| Unión La Calera | La Calera | 27 | 1962-1974, 1985, 2011-2016, 2018-.... |
| Club Deportes Iquique | Iquique | 27 | 1980-1990, 1993, 1998-1999, 2009, 2011-2020, 2024-.... |
| Green Cross | Santiago | 25 | 1933-1934, 1939-1958, 1961-1962, 1964 |
| Unión San Felipe | San Felipe | 24 | 1962-1968, 1971-1974, 1983-1986, 1989, 2001-2005, 2010-2012 |
| San Luis | Quillota | 21 | 1956-1957, 1959-1967, 1981, 1984-1987, 2010, 2015-2018 |
| Universidad de Concepción | Concepción | 18 | 2003-2012, 2013-2020 |
| Badminton | Santiago | 17 | 1933-1949 |
| Naval | Talcahuano | 17 | 1972-1976, 1979-1990 |
| CD Ñublense | Chillán | 16 | 1977-1979, 1981, 2007-2011, 2013-2015, 2021-.... |
| Ferrobádminton | Santiago | 16[3] | 1950-1964, 1966 |
| Lota Schwager | Coronel | 13 | 1970-1980, 1987, 2007 |
| Santiago National | Santiago | 12[4] | 1933-1934, 1939-1948 |
| Puerto Montt | Puerto Montt | 10 | 1997-2001, 2003-2007 |
| Provincial Osorno | Osorno | 9 | 1991, 1993-1998, 2000, 2008 |
| Iberia | Santiago[5] | 9 | 1946-1954 |
| Fernández Vial | Concepción | 9 | 1983-1984, 1986-1992 |
| Provincial Curicó Unido | Curicó | 8 | 2009, 2017-2023 |
| Deportes Aviación | San Bernardo | 7 | 1974-1980 |
| San Marcos de Arica | Arica | 7 | 1982-1985, 2013, 2014-2016 |
| Regional Atacama | Copiapó | 6 | 1982-1984, 1994-1996 |
| Deportes Melipilla | Melipilla | 5 | 1993, 2005, 2007-2008, 2021 |
| Deportes Copiapó | Copiapó | 2 | 2023-.... |
| Morning Star | Santiago | 2 | 1933-1934 |
| Santiago FC | Santiago | 2 | 1934-1935 |
| Deportes Ovalle | Ovalle | 2 | 1976-1977 |
| Trasandino | Los Andes | 2 | 1983-1984 |
| Deportes Valdivia | Valdivia | 2 | 1988-1989 |
| Ferroviarios | Estación Central | 1 | 1934 |
| Carlos Walker | Santiago | 1 | 1934 |
| Deportivo Alemán | Santiago | 1 | 1934 |
| Metropolitano | 1 | 1939 | |
| Athletic Club Barnechea | Lo Barnechea | 1 | 2014-2015 |
- ↑ Santiago Morning is een fusieclub tussen Santiago FC en Morning Star
- ↑ Deportes Temuco speelde van 1965 tot 1984 als Green Cross-Temuco
- ↑ Ferrobádminton was een fusieclub tussen Badminton en Ferroviarios
- ↑ Santiago National speelde twee seizoenen onder de naam Santiago National Juventus
- ↑ De club verhuisde in 1969 naar Los Ángeles, maar speelde in die stad nooit in de hoogste klasse
Scheidsrechters bewerken
Bijgaand een overzicht van Chileense scheidsrechters die niet alleen actief zijn of waren in de Primera División, maar daarnaast ook internationale wedstrijden leiden of hebben geleid.
- Mario Gasc
- Iván Guerrero
- Rafael Hormazábal
- Salvador Imperatore
- Juan Las Heras
- Christian Lemus
- Mario Lira
- Juan Livingstone
- Walter Manning
- Enrique Marín
- Enrique Marino
- Alberto Martínez
- Jorge Massardo
- Domingo Massaro
- Néstor Mondria
- Víctor Ojeda
- Jorge Osorio
- Enrique Osses
- Luis Mariano Peña
- Patricio Polic
| Bronnen, noten en/of referenties |