Nador

**Nador**
ⵏⴰⴷⵓⵔ
Plaats in Marokko
	;
Situering
Regio	Oriental
Provincie	Nador
Coördinaten	35° 10′ NB, 2° 56′ WL
Algemeen
Oppervlakte	35,61 km²
Inwoners ; (2014)	161.726
Foto's
Portaal	Afrika

Voor de gelijknamige provincie, zie Nador (provincie).

Nador (Berbers: ⵏⴰⴷⵓⵔ) is een stad gelegen in het Rifgebergte, in het noordoosten van Marokko in het stamgebied van de Iqer'iyen. De stad ligt aan de Middellandse Zee aan de Mar Chica-lagune. De stad ligt in de gelijknamige provincie Nador en de regio Oriental. Nador telde in 2014 ruim 160.000 inwoners.^[1]^[2]

Sinds 1999 beschikt Nador over een eigen luchthaven, de Internationale Luchthaven Nador. Daarnaast heeft Nador in de aangesloten Beni Ansar een internationale vrachthaven: de Haven van Nador.

Nador in de (Spaanse) koloniale tijd, tussen Zélouan en Melilla in gelegen

EconomieBewerken

De grootste inkomstenbron van de stad is geldoverdracht die komt van Marokkanen die gevestigd zijn in het buitenland.^[bron?] Sommige inwoners van Nador zijn van mening dat de Marokkaanse regering in Rabat de stad al jarenlang boycot en negeert vanwege de vele opstanden in het verleden die tegen de regering gericht waren, omdat men slechts oog zou hebben voor steden als Rabat en Fez.^[bron?] Nador is de afgelopen tien jaar sterk gegroeid zowel qua inwoners als economisch. Bij veel Marokkanen, is de stad in trek mede door haar economisch veranderende status.^[bron?] Nadors economische groei is te danken aan zowel de traditionele industrieën, zoals metallurgie (de metaalverwerkende industrie maakt gebruik van ijzererts uit de Rif en antraciet uit Jereda), als de nieuwere, namelijk textiel, chemie en elektriciteit. De golven van emigratie die invloed hebben gehad op de hele oostelijke rif, hebben ook flink bijgedragen aan Nadors ontwikkeling.

Terwijl immigranten hier stevig investeerden^[bron?] en consumeerden, heeft het geld dat werd opgestuurd door emigranten overzee de economie van de stad behoorlijk in de lift gezet.^[bron?] Nador's ligging op 13 km van de Spaanse exclave Melilla draagt ook bij aan de welvaart. Naast toerisme is illegale handel in de Spaanse enclave Melilla en het verbouwen van cannabis zijn één van de grootste bronnen van inkomen in de regio.

MelillaBewerken

Een andere inkomstenbron van Nador is de handel in Spaanse en Chinese goederen -veel huishoudelijke apparatuur en elektronica- vanuit de Spaanse enclave Melilla richting de Marokkaanse markten. Nador staat in verbinding met het ongeveer 10 kilometer verderop gelegen Melilla door middel van een semi-snelweg. De Marokkaanse douane houdt op deze weg veelvuldig steekproeven door auto's aan te houden, waarvan vermoed wordt dat daarin smokkelwaar vervoerd wordt. Omdat dat nogal opzichtig gebeurt weten de meeste smokkelaars deze controle te ontlopen door eerder uit te stappen, enige honderden meters zwaar bepakt door het nabijgelegen bos te lopen en na de controlepost weer in te stappen. Zij die toch gesnapt worden kunnen erop rekenen, dat de douane ten minste de helft van hun waar in beslag neemt.

TransportBewerken

Nador krijgt steeds betere verbindingen met de buitenwereld. Sinds 1999 heeft de stad een eigen internationaal vliegveld: de Internationale Luchthaven Nador en Nador is sinds 1 juli 2009 verbonden met het nationale spoor. Nador heeft twee treinstations genaamd Nador Ville en Nador Sud of in de volksmond Nador Haven (zie hieronder). Behalve deze nieuwe spoorlijn zijn er ook plannen voor het aanleggen van een snelweg, welke net als het nieuwe spoor zal lopen vanaf Taourirt, alwaar het zal aansluiten op deFez-Oujda. Deze nieuwe snelweg is overigens nog niet formeel aangekondigd door de ADM, het bedrijf dat de (tol)snelwegen in Marokko aanlegt en exploiteert.^[3]

Zie ook Treinstations in Nador

Naast vliegtuig en spoor zijn de veerdiensten van groot belang, met name die vanaf Spanje naar Melilla en Nador Haven. De dagelijkse veerpont op zowel Melilla als Nador komt uit Almeria. Elke dag zijn er tot 4 afvaarten op elke route van veer-maatschappij Acciona Trasmediterránea en ook Comarit-Comanav heeft enkele afvaarten per week op deze route.^[4]^[5] Daarnaast is er een verbinding Nador-Sete uitgevoerd door de maatschappij Comarit-Comanav.

DemografieBewerken

Nador is naast Al Hoceima en Agadir een van de grootste Amazigh-steden van Marokko. De cultuur van de Imazighen is meer dan 5000 jaar oud. Ondanks de onderdrukking van de Berbertalen in Marokko^[bron?] - deze talen mogen van de koning en de regering niet gebruikt worden in het onderwijs^[bron?], ondanks het feit dat het de inheemse talen van Marokko betreft - wordt de taal in o.a. de bovengenoemde gebieden tot op de dag van vandaag nog altijd gesproken. De voornaamste Tamazight-variant in Nador is het Tarifit.

Meer dan 30% van de Riffijnen is geëmigreerd (meestal naar West-Europa).

Infobord tijdens de bouw spoorlijn in Nador

Ferry van Acciona Transmederranea

TalenBewerken

Hedendaags zijn de meeste inwoners van Nador tweetalig. Dit omdat ze in het dagelijks leven het Tarifit spreken met elkaar, maar wegens de groei van het onderwijs spreken er een groot deel van de inwoners Darija, het is namelijk ook de officiële taal van Marokko.^[bron?] Dit zorgde voor moeilijkheden tijdens de komst van gastarbeiders in Europa.^[bron?] De meeste gastarbeiders waren namelijk Berberstalige Marokkanen, omdat zij in Marokko het meest onderdrukt worden.^[bron?] Het voorlichtingsmateriaal dat deze gastarbeiders in Nederland en België uitgereikt kregen werd opgesteld in het Darija^[bron?], wat de meesten van hen niet spraken of lazen, en slechts summier herkenden via kennis van de klassiek-Arabische teksten uit de Koran. Dit had als gevolg dat de gastarbeiders die naar Europa wilden komen, ter plaatse eerst basiskennis probeerden te vergaren van het Darija.^[bron?]

ToerismeBewerken

Voormalige hotel RIF

In de zomer wordt Nador aangedaan door veel Marokkanen die in Europa wonen maar oorspronkelijk uit de provincie Nador komen. Om al deze tijdelijke bewoners op te kunnen vangen heeft Nador veel hotels voor een stad die weinig is ingericht op toeristen; al probeert de lokale overheid ook dat soort toerisme te ontwikkelen, mede door een betere bereikbaarheid via lucht en spoor. De meeste hotels zijn vrij eenvoudig: maximaal 2 of 3 sterren. Alleen het Rif hotel was een viersterrenhotel, hoewel er weinig aan onderhoud gedaan werd vanwege mogelijke herontwikkeling van het gebied waar het hotel staat, aan de kust naast het stadscentrum. In 2008 is het hotel afgebroken en loopt er een nieuwe weg langs de kustlijn, waardoor autoverkeer het drukke stadscentrum kan ontwijken en rechtstreeks naar de grote rotonde kan rijden op de Weg naar Taoima: een van de hoofdwegen van Nador, richting het vliegveld. Behalve de strook direct langs de kust, waar de genoemde weg ligt, wordt op deze locatie een nieuw complex met hotel en bijbehorende faciliteiten ontwikkeld.

Verzet tegen het centrale gezagBewerken

In 1956 trad het leger hard op in Nador nadat studenten in opstand kwamen tegen de regering in Rabat. Koning Hassan II die de toenmalige opperbevelhebber was van het leger gaf het leger de opdracht om hard op te treden tegen de studenten. Bij diverse opstanden zijn er honderden slachtoffers gemaakt door het leger. De meeste slachtoffers zijn volgens sommigen in onbekende (collectieve) graven gedumpt door de toenmalige Marokkaanse legereenheden en veiligheidsdiensten DST en CAP-1.^[bron?]

Ook in latere jaren was het regelmatig onrustig in Nador. In 1984 vielen er 16 doden tijdens betogingen.^[6] Ook in 2016 en 2017 braken er protesten uit.^[7]

SportBewerken

In 2006 was Nador de startplaats van de derde etappe van de rally Parijs-Dakar, nadat de coureurs de oversteek hadden gemaakt vanuit Málaga. Vanuit Nador trokken de deelnemers naar Angad in de regio Oujda.