Jeholornithiformes
De Jeholornithiformes zijn een basale groep uitgestorven vogels.
| Jeholornithiformes Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Vroeg-Krijt | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Taxonomische indeling | |||||||
| |||||||
| Orde | |||||||
| Jeholornithiformes | |||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||
Jeholornithiformes op  Wikispecies
| |||||||
| |||||||
In 2006 benoemden Zhou Zhonghe en Zhang Fucheng een orde Jeholornithiformes, de 'jeholornisvormen', om de speciale positie van Jeholornis in de evolutie te beklemtonen. Het dier toonde een unieke combinatie van sterke vleugels met een lange benige staart.
Eerst was Jeholornis prima de enige bekende soort en was het begrip dus wat overbodig. In de loop der tijd werden er echter meer soorten in het geslacht Jeholornis benoemd en bleken meer geslachten verwant te zijn. In 2020 werd daarom door Wang Xuri, Huang Jiandong, Martin Kundrát, Andrea Cau, Liu Xiaoyu, Wang Yang en Ju Shubin een klade Jeholornithiformes gedefinieerd als de groep omvattende Jeholornis prima en alle soorten nauwer verwant aan Jeholornis dan aan Meleagris. Meleagris, de kalkoenen, functioneert hier als willekeurige vertegenwoordiger van de moderne vogels, de Neornithes.
Jeholornithiformes zijn alleen bekend uit het Aptien van China, de Yixianformatie en de Jiufotangformatie. Ze moeten zich echter al veel eerder hebben afgesplitst want hun zustergroep de Pygostylia is minstens zo oud als het Hauterivien. Jixiangornis is de oudste bekende vorm. Het is onbekend wanneer ze uitstierven.
Behalve de drie soorten van Jeholornis zijn tot 2020 ook nog de geslachten Jixiangornis, Shenzouraptor en Kompsornis benoemd. Hun geldigheid en onderlinge relaties zijn omstreden. De stamboom volgens de publicatie uit 2020 wordt getoond door het volgende kladogram.
| Avialae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De Jeholornithiformes zijn relatief grote vogels. Hoewel in 2006 hun vermogen tot een klappende vlucht door Philip Senter werd betwijfeld wegens een lager geplaatst schoudergewricht, zodat ze slechts tot zweven in staat zouden zijn geweest, wordt door Chinese onderzoekers meestal aangenomen dat de krachtige vleugels duiden op en goed capaciteit zich door de lucht voort te stuwen. Hun lange stijve staart zou zowel voor zweven als een klappende vlucht een nuttige stabiliteit hebben opgeleverd. De staartbasis was beweeglijk zodat de staart ook de manouvreerbaarheid zal hebben verbeterd.
Vondsten van zaden in een krop wijzen op een levenswijze als zaadeters. Daarop wijzen ook de kleine of geheel gereduceerde tanden.
| Bronnen, noten en/of referenties
Literatuur
|