Goediasjviliplein
Het (Lado) Goediasjviliplein Georgisch: გუდიაშვილის მოედანი, Goediasjvili Moëdani) is een plein in het oude centrum van de Georgische hoofdstad Tbilisi. Het plein is vernoemd naar de Georgische kunstschilder Lado Goediasjvili.
| Goediasjviliplein | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Gerenoveerd Goediasjviliplein
| ||||
| Geografische informatie | ||||
| Locatie | Tbilisi, Georgië | |||
| Stadsdeel | Krtsanisi | |||
| Wijk | Kala | |||
| Coördinaten | 41° 41′ NB, 44° 48′ OL | |||
| Zijstraten | * Michail Lermontovstraat * Gia Abesadzestraat * Beglar Achospirelisteeg * Beglar Achospirelistraat | |||
| Algemene informatie | ||||
| Aangelegd in | Middeleeuwen | |||
| Genoemd naar | Lado Goediasjvili | |||
| Naam sinds | 1988 | |||
| Eerdere namen | Bezjanatuin Mognisiplein (tot 1828) Abbasabadplein (tot 1923) Alaverdovplein (tot 1988) | |||
| Opvallende gebouwen | Historische panden | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
Naamgeving
bewerkenSinds het ontstaan van het plein is de naam meerdere keren gewijzigd. In de late middeleeuwen heette het plein Bedzjanatuin (ბეჯანას ბაღი, Bedzjana Bag). Deze naam stond in 1735 ook aangegeven op een kaart van Kartlië van de hand van de Georgische historicus, geograaf en cartograaf Vachoesjti Bagrationi. In de periode tot 1828 werd het plein Mognis genoemd ter ere van de Armeense Kerk van de Moeder Gods die vlakbij het plein stond.[1]
Medio 1828 werd het plein vernoemd naar het Perzische fort Abbasabad in het Kanaat Nachitsjevan, ter ere van de verovering ervan door de Russische generaal Ivan Paskevitsj in 1827 tijdens de Russisch-Perzische Oorlog (1826-1828).[2] Het was niet het enige plein in Tbilisi dat naar de Russische veroveringen in de Kaukasus werd vernoemd, zoals het Paskevitsj-Jerevanplein.
In 1923 werd het plein vernoemd naar Stepan Alaverdov, een uit Georgië afkomstige Armeense bolsjewistische revolutionair. In 1988 werd het plein vernoemd naar de Georgische kunstschilder Lado Goediasjvili.[1]
Geschiedenis
bewerken
Het Goediasjviliplein ligt op de grens van het oude centrum van Tbilisi, Kala, en de 19e eeuwse wijk Sololaki. Het plein heeft zijn oorsprong in de middeleeuwen en heeft sindsdien meerdere reconstructies ondergaan. Tijdens archeologische opgravingen in 2018, in het kader van de restauratie van de gebouwen rond het plein, werd keramiek vanaf de 12e eeuw gevonden.
Er werden ook wijnkelders uit de 17e eeuw aangetroffen, wat bevestigde dat na de grote Perzische verwoesting van Tbilisi in 1795 onder leiding van Aga Mohammed Khan de stad op het oude gebouwen- en stratenpatroon werd herbouwd.[1] De vondsten waren een indicatie dat het plein in de voorgaande eeuwen een van de belangrijkste plekken van de stad moet zijn geweest.
Bestuurlijk centrum
bewerkenRond 1840 kreeg het plein zijn hedendaagse vorm en gebouwen. Onder het keizerlijke Russische bestuur sinds 1801 was Tbilisi het bestuurlijk centrum van de Kaukasus. Aan het plein waren de residentie van de onderkoning van de Kaukasus en het hoofdkwartier van het leger gevestigd,[2] tot deze naar het nabijgelegen Vrijheidsplein en Roestavelilaan verhuisden.
In 1838 zou de Russische dichter en schrijver Michail Lermontov in de kwartieren van het leger hebben overnacht. Dit gebouw staat bekend als het Blauwe gebouw, of ook wel het Lermontovhuis en is een van de meest kenmerkende gebouwen aan het plein. Van 1931 tot 2007 was Literatoeroeli Sakartvelo er gevestigd, de publicatie van de Georgische Schrijversunie.
Restauratie
bewerkenIn 2012-2013 werd het markante Blauwe gebouw afgebroken voor een controversieel plan om het plein te transformeren.[3][4] Het plan werd onder publieke druk tegengehouden. De permanente 'entertainment-protesten' op het plein waren een nieuwe vorm van publieksmobilisering in de Georgische grassroots beweging.[5] In 2018 begon een grootschalig restauratieproject van dertig gebouwen aan het plein en omliggende straten, waarvan twintig een monumentenstatus hebben.[6] De renovatie van het plein en de gebouwen werd in 2023 afgerond.[7]
Zie ook
bewerkenReferenties
bewerken- ↑ a b c (en) Butsuradze, Tatia, [https://chnt.at/wp-content/uploads/2022/11/ID139_Butsuradze.pdf Challenges in Urban Archaeology in Tbilisi - Gudiashvili Square as a source of Medieval Ages Urbanism] (pdf). Friends of Academic Research in Georgia (2023). Geraadpleegd op 12 juli 2024.
- ↑ a b (ka) აბას-საბადის მოედანი (Abbas-Sabad-plein). ძველთბილისური დასახელებანი (boek "Oude Namen van Tbilisi" van T. Kvirkvelia, 1985) via Nationale Parlementaire Bibliotheek van Georgië. Geraadpleegd op 12 juli 2024.
- ↑ (en) Bichikashvili, Teo, Alarm-Bells at "Renovation" of Historic Tbilisi Square - Campaigners fear little will remain bar the old facades once extensive redevelopment is over. Institute for War & Peace Reporting (2 juli 2012). Geraadpleegd op 12 juli 2024.
- ↑ (en) Jashi, Salomé, Tbilisi – where ‘restoration’ means redevelopment. Open Democracy (4 juli 2012). Geraadpleegd op 12 juli 2024.
- ↑ (en) Berikishvili, Esma; Sichinava, David, Transformation of Urban Protests in Tbilisi: From Spontaneous Activism to Social Movements p. 4 (2018). Geraadpleegd op 12 juli 2024.
- ↑ (en) 50 mln GEL will be spent for Gudiashvili Square rehabilitation. Business Magazine Georgia (12 maart 2018). Geraadpleegd op 12 juli 2024.
- ↑ (en) Reconstruction of Gudiashvili Square, Tbilisi. Anagi Construction Company. Geraadpleegd op 12 juli 2024.
