Gebruiker:Frank Geerlings/Levensloop van een artikel

Mee bezig Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

Deze pagina in een notendop: Je staat er niet alleen voor, en een artikel hoeft niet in een keer helemaal af te zijn. Mensen die geen artikelen schrijven maar wel graag helpen zijn essentieel voor Wikipedia. Hier lees je hoe je ook kan helpen zonder artikelen te schrijven, en als je dat wel doet, hoe anderen je bijstaan.

De levensloop van een artikel is lang, en de meeste artikelen hebben een oneindige levensduur. Omdat Wikipedia een samenwerkingsproject is, hoef je als je een artikel schrijft niet alles zelf te doen. Er zijn vele momenten waarop je door anderen wordt geholpen, geen enkel artikel valt onder de redactie van maar één auteur. Gebruikers die zelf helemaal geen artikelen schrijven en juist alleen maar bezig zijn met artikelen die door anderen zijn er veel, en zij zijn essentieel voor de werking van Wikipedia.

In dit essay staan, ongeveer chronologisch, de stappen die een artikel doormaakt. Bij iedere stap staat aangegeven hoe je artikelen kan vinden die zich in dit stadium bevinden en hoe je kan helpen om ze naar de volgende stap te brengen.

Stadia

De stadia die een artikel doormaakt zijn:

Het idee → Research → Kladblok → Publicatie → Schrijfwedstrijd → Goedkeuring → ​ Beginnetje → ​ Beoordeling → Wikificatie → Wikidata → Categorieën → Coördinaten → Navigatiesjabloon → Uitgaande links → Inkomende links → Infobox → Afbeeldingen → Overlegpagina → ORES → Klein onderhoud → Review → Uitgelicht → Etalage → ​ Nalooplijst → Etalage-verwijdering → ​ Late beoordeling

Sommige stadia zijn optioneel. Sommige zijn gemarkeerd met ​, die wil je liever overslaan. Met de dikgedrukte stadia komt ieder artikel in aanraking. Er wordt met de pijlen een volgorde gesuggereerd, maar eigenlijk is die er niet echt. Bijna alle stappen kunnen ook eerder en later plaatsvinden dan hier aangegeven.

Het idee

Ieder artikel begint met een idee. Weet je nog niet waarover je een artikel wil schrijven? Anderen hebben misschien al ideetjes voor je op een rijtje gezet. Er is ook een schat aan beginnetjes (zie hieronder bij het kopje Beginnetje)

Wil je geen artikel schrijven, maar wil je anderen wel graag aan ideeën helpen? Het bijhouden en opschonen van de lijsten met gewenste artikelen is ook een nuttig klusje.

TODO: Hier de plekken zetten waar gewenste artikelen te vinden zijn (ook wijzen op Wikiprojecten en specifieke projecten daarbinnen noemen misschien)

Research

Er staan je allerlei bronnen ter beschikking om research voor een artikel te doen, en veelal doe je dit zelfstandig. Je kan je voor onderwerpspecifieke vragen wel melden bij de verschillende café's. Voor algemene vragen en ideeënuitwisseling kan je terecht in de Kroeg of de Helpdesk.

Anderen helpen kan door café's die jouw belangstellingsgebied dekken op je volglijst te zetten, en in de gesprekken daar deel te nemen. Dit geldt ook voor de Kroeg en de Helpdesk.

TODO: Researchbronnen hier opsommen (ook wikipedia Library even uitzoeken)

Kladblok

Zeker in het begin wordt aangeraden om je artikel te ontwikkelen in je kladblok. Je kan dan makkelijk experimenteren met verschillende opmaakopties, maar ook schaven aan de tekst van je artikel. Je kan ook een tijdje rust nemen om er later weer op terug te komen, want het hoeft niet meteen helemaal in orde te zijn. Kom je ergens niet helemaal uit, dan kan je bijvoorbeeld bij de Helpdesk vragen om tips.

Het kladblok is een optionele stap. Als je liever in een tekst-editor werkt die goed met de speciale Wikipedia-codes om kan gaan dan kan je de tekst voor publicatie ook daar voorbereiden, en zo het kladblok overslaan.

Publicatie

Als het artikel naar jouw oordeel gereed is dan kan je het verplaatsen van jouw kladblok naar de hoofdnaamruimte. Gebruik daarvoor de functie Hernoemen.

Schrijfwedstrijd

Lang niet ieder artikel komt langs deze stap natuurlijk. Maar als jouw artikel meedoet in de wedstrijd dan is het moment na publicatie natuurlijk extra belangrijk. Er zijn dan veel ogen op gericht, maar omdat het een wedstrijd is heb je relatief minder hulp van anderen.

De jaarlijkse schrijfwedstrijd heeft jouw input nodig om te ontdekken welk artikel het mooiste is.

TODO: Linken, verder uitwerken

Goedkeuring

Ieder nieuw artikel wordt bekeken door andere Wikipedianen. Allereerst wordt gekeken of het niet gaat om onzin, reclame, cyberpesten of andere dingen die niet op Wikipedia thuishoren. Daarnaast wordt gekeken of het onderwerp op Wikipedia thuishoort en of het artikel technisch in orde is.

Jij kan helpen door Speciaal:NieuwePaginas in de gaten te houden. Dat is eenvoudig te vinden, want er zit een optie voor in het menu. Pagina's die nog niet door iemand zijn goedgekeurd zijn geel gemarkeerd in de lijst.

TODO: Link naar uitgebreider uitleg

Beginnetje

Een beginnetje is een artikel dat net aan genoeg is, omdat je wel te weten komt wát iets is, maar er dan eigenlijk nog niet zo veel over te weten bent gekomen. Zeker in de begindagen van Wikipedia waren beginnetjes heel erg wenselijk. Maar nu Wikipedia al wat langer bestaat is het tijd geworden om de grote hoeveelheid beginnetjes te doen slinken. Is jouw artikel gemarkeerd als een beginnetje? Dan is het volgende stadium om het uit te breiden zodat het wat meer substantie heeft.

Je kan helpen door enerzijds artikelen die maar uit één zin bestaan te voorzien van een Beginnetje-sjabloon. Je kan niet-gecategoriseerde beginnetjes beter indelen, en nog beter: Bestaande beginnetjes uitbreiden naar volwaardige artikelen.

Beoordeling

Als een artikel niet kon worden goedgekeurd omdat bijvoorbeeld de inhoud of opmaak niet in orde is of als wordt getwijfeld aan de geschiktheid van het onderwerp voor Wikipedia, dan wordt het voorgedragen op Wikipedia:Te beoordelen pagina's (TBP). Je krijgt dan twee weken de kans om het artikel naar Wikipedia-maatstaven te brengen.

Je kan helpen door op op WP:TBP te kijken of er artikelen zijn die je wil helpen opknappen en door je mening te geven over het lot van de daar genoemde artikelen.

Wikificatie

Met wikificatie wordt bedoeld het zorgen dat een artikel er uit ziet als een echt Wikipedia-artikel. Dat betekent dat er een introductietekst is van een paar zinnen, dat er logische kopjes zijn aangebracht, dat het bronnen- en notenapparaat er op een herkenbare Wikipedia-manier uit ziet, dat kopjes zoals Externe links en Trivia die naam hebben, etcetera. Ook enkele van de hierna genoemde punten worden vaak tot het wikificeren gerekend.

Je kan helpen door in Categorie:Wikipedia:Wikificatie nodig te kijken of er artikelen bij zitten die je kan opknappen. Ben je helemaal tevreden dan kan je het {{Wikify}}-sjabloon boven de pagina verwijderen. Maar ook een kleine, onvolledige Wikificatiebijdrage wordt gewaardeerd. Je kan ook op Wikipedia:Te beoordelen pagina's artikelen vinden die nog van betere opmaak moeten worden voorzien. Let op dat je je concentreert op pagina's die vanwege de opmaak zijn genomineerd. Een niet-relevant onderwerp wordt niet relevanter van betere opmaak.

Wikidata

Om te zorgen dat artikelen over hetzelfde onderwerp in verschillende talen aan elkaar kan worden gerelateerd gebruiken we Wikidata. Dit systeem wordt ook gebruikt om zo veel mogelijk eigenschappen van het onderwerp te beschrijven op een systematische manier. Denk bijvoorbeeld aan iemands geboorte- en overlijdensdatum, of het aantal inwoners van een stad of land.

Je kan helpen door in Speciaal:OngekoppeldePaginas te kijken. Deze lijst moet eigenlijk helemaal leeg zijn. Als je op Wikidata zoekt naar het onderwerp en je vindt het, dan kan je op Wikidata de pagina koppelen aan de Nederlandstalige versie. De koppeling andersom is dan ook geregeld. Is er nog geen Wikidata-item over het onderwerp, dan kan je daar een nieuw item maken en het koppelen. Neem dan zo veel gegevens over uit het artikel als praktisch is. Als aan het item een Commons-categorie gekoppeld is, voeg dan het sjabloon {{Commonscat}} toe, zodat mensen foto's over het onderwerp kunnen vinden.

TODO: Meer info over hoe dit moet linken

Categorieën

Ieder artikel wordt voorzien van een passende plek in de categorie-structuur. Als deel van het goedkeuringsproces wordt gekeken of dit zo is, en als een artikel nog geen categorieën heeft dan wordt het sjabloon {{nocat}} toegevoegd. Op die manier kunnen mensen gespecialiseerd in het categoriseren deze artikelen makkelijk vinden.

Je kan helpen door in de Categorie:Wikipedia:Nog te categoriseren te kijken. De artikelen (per maand opgedeeld) die nog geen categorie hebben kan je een categorie (of meer) geven en dan het sjabloon {{nocat}} verwijderen. Je zal zien dat er ook artikelen zijn die geen categorie hebben maar daarnaast ook genomineerd zijn ter beoordeling. Vaak wordt niet de moeite genomen deze te categoriseren als de kans groot is dat ze toch verwijderd gaan worden.

Tip: Denk bij het toevoegen van categorieën ook aan de sorteervolgorde, en voeg als dat nodig is een DEFAULTSORT toe.

Coördinaten

Onderwerpen met een vaste plek op aarde (zoals gebouwen) krijgen een markering met de lengte- en breedtegraad zodat ze een plekje op de kaart kunnen krijgen. Je kan zo ook zien wat er allemaal voor dingen in jouw buurt op Wikipedia te vinden zijn.

Je kan helpen door op Wikidata de geografische locatie toe te voegen. Voeg vervolgens het sjabloon {{Coor title}} toe aan de pagina, als dat nodig is. Veel infoboxen (zie hieronder) zorgen al voor het automatisch verschijnen van de coördinaten.

Navigatiesjabloon

Om het makkelijk en leuk te maken om door Wikipedia te bladeren naar vergelijkbare onderwerpen zijn veel artikelen voorzien van een navigatiesjabloon. Als artikelen passen in een reeks dan ligt een navigatiesjabloon over die reeks voor de hand, en als het onderwerp een eigenschap van een bepaald land behandelt dan kan een navigatiesjabloon met daarin dezelfde eigenschap van verschillende landen noemen.

Je kan helpen door bestaande navigatiesjablonen te zoeken en er eentje van op het artikel te plaatsen als het artikel in die reeks past. Vaker wel dan niet staat het artikel dan ook al vermeld op het navigatiesjabloon, soms met een iets afwijkende titel. Pas dan het navigatiesjabloon ook even aan zodat de titel klopt met de naam van het artikel dat je toevoegde. Je kan ook helpen door nieuwe navigatiesjablonen te maken, maar dat wordt wel gezien als een wat ingewikkelder klusje. Je hebt hier enige Wikipedia-ervaring voor nodig.

Uitgaande links

Wikipedia kenmerkt zich onder meer door de blauwe links die tussen onderwerpen zijn aangebracht zodat je met een paar klikjes een heleboel te weten kan komen. Soms is een artikel wat karig voorzien van dit soort links. Een link kan soms ook helpen de precieze betekenis van iets te verhelderen. Zo is Willemstad niet hetzelfde als Willemstad bijvoorbeeld.

Je kan helpen door links toe te voegen waar je vindt dat ze ontbreken, of juist links weg te halen waar je het echt overdadig vindt. Denk ook aan een kopje Zie ook waar je naar relevante onderwerpen kan verwijzen.

TODO: Die nieuwkomerstool die helpt links toe te voegen, welke is dat?

Inkomende links

Als een artikel nieuw is dan is het soms nog niet voldoende voorzien van links die naar dat nieuwe artikel wijzen. Bedenk hoe een nieuwe artikel te relateren is aan andere onderwerpen. Als het artikel er veel mee te maken heeft dan kan je in de lopende tekst vaak wel er naar verwijzen (op dezelfde manier als bij uitgaande links hierboven, maar dan vanuit het omgekeerde perspectief).

Infobox

Niet ieder artikel heeft een infobox nodig, maar een bij het onderwerp passende infobox zorgt vaak voor ideeën voor aanvullingen voor het artikel en zijn alleen daarom al zinvol. Ze zijn bedoeld om de belangrijkste informatie in het artikel in één oogopslag gestructureerd aan de lezer aan te bieden.

Je kan helpen door bij de nieuwe artikelen te kijken naar artikelen zonder infobox, en er eentje bij te zoeken door te kijken naar welke infobox op vergelijkbare artikelen wordt gebruikt. Het is natuurlijk ook mogelijk een heel nieuwe infobox te maken, maar dat is een klusje voor de wat meer gevorderde Wikipediaan. Het is helaas niet makkelijk om artikelen te vinden die nog geen infobox hebben maar er wel eentje nodig hebben.

Afbeeldingen

Een plaatje zegt vaak meer dan 1000 woorden. Denk daarom welke afbeeldingen of foto's goed bij het onderwerp passen. Op Wikimedia Commons, waar alle plaatjes voor de Nederlandse Wikipedia staan opgeslagen, is al erg veel te vinden. Denk aan foto's uit archieven, maar ook aan verhelderende illustraties die soms al speciaal voor Wikipedia zijn gemaakt maar voor een andere taalversie. Als het artikel een Commons-categorie heeft, dan zijn daar bijna per definitie wel foto's te vinden.

Overlegpagina

Vroeg of laat komen er vragen over een artikel. Dat kan over de inhoud gaan, maar soms vraag iemand zich iets af dat nog niet in het artikel staat maar wel met het onderwerp te maken heeft. Zet het artikel op je volglijst. Je kan dan eenvoudig zien of er vragen over het artikel worden gesteld.

Je kan helpen door vragen over de volglijst te beantwoorden.

TODO: Dit kan nog wat beter worden uitgewerkt

ORES

Wikipedia:ORES is een systeem waarmee automatisch een kwaliteitsinschatting wordt gedaan door middel van kunstmatige intelligentie. Ieder artikel wordt vergeleken met andere artikelen in verschillende stadia van ontwikkeling. Het artikel krijgt een score toegekend die een indicatie is hoe "goed" een artikel is. Deze score loopt van E tot A, waarbij A betekent dat het artikel zo op een afstandje best veel lijkt op een etalage-artikel. Dan is het vaak best lang, het heeft genoeg plaatjes, een paar tabellen maar niet te veel, er is een goede introductie en er staan geen taalfouten in. Scoort een artikel een A of een B, dan kan er nog steeds volkomen onzin in staan, want dat kan het systeem niet herkennen. Maar scoort een artikel een C of een D, dan is het vaak met wat eenvoudige stappen te verbeteren: meer inhoud toevoegen, meer externe links, een paar afbeeldingen en tabellen, dat soort zaken.

TODO: Overweeg naar de 1000 artikelen te linken als dat al een wiki-project is

Klein onderhoud

In de loop van het bestaan van een artikel komen er altijd wel robots langs die klein onderhoud plegen. Die kunnen gebroken links corrigeren, veel voorkomende spelfouten en syntaxisfoutjes corrigeren, sjablonen voorzien van een datum, dat soort dingen. Bijna altijd zijn dit dingen die niet alleen jouw artikel betreffen maar juist ook heel veel andere artikelen. Sommige van die dingen moeten met de hand gebeuren, dus niet al het onderhoud gebeurt door robots.

Je kan helpen door in Wikipedia:Wikiproject/Check Wikipedia te kijken of er klusjes zijn, en deze op te pakken. Als je wat vaker kijkt naar dingen die veel pagina's raken dan is het interessant om naar AutoWikiBrowser te kijken.

Review

Ben je helemaal tevreden met je artikel en weet je niet meer hoe je het verder nog kan verbeteren, overweeg dan een Wikipedia:Review. Je artikel wordt dan door andere Wikipedianen zeer streng nagekeken, en de kritiek is vaak behoorlijk direct. Maar je krijgt hier vrijwel zeker nieuwe inzichten door, die je kan verwerken in je artikel. Er is een ridderregel: als je je artikel voorlegt voor de review dan wordt verwacht dat je ook bijdraagt aan het reviewen van andere artikelen.

Je kan helpen door de review-pagina op je volglijst te zetten zodat je in kennis wordt gesteld van nieuwe te reviewen pagina's. Een grondige review van aangeboden artikelen wordt gewaardeerd, als je je daar geschikt voor vindt.

Uitgelicht

Iedere dag in het jaar wordt een ander artikel uitgelicht op de hoofdpagina. Deze in het oog springende plek leidt er toe dat een uitgelicht artikel die dag zeer veel meer wordt gelezen dan op andere dagen. Deze plek is bedoeld voor mooie artikelen die de moeite van het lezen waard zijn. Denk aan winnaars van de schrijfwedstrijd, of artikelen die met succes een review hebben doorlopen. Vaak is een onderwerp gerelateerd aan de dag dat het is uitgelicht.

Je kan helpen door op Wikipedia:Wikiproject/Uitgelicht nieuwe kandidaten voor te dragen. Het is niet netjes je eigen artikelen uit te lichten, maar dat gebeurt ook.

TODO: De werkwijze voor het vervangen van een uitgelicht artikel, bestaat die?

Etalage

De mooiste artikelen van Wikipedia staan in de etalage. Dit zijn er niet meer dan enkele honderden. Een etalage-artikel is altijd door de review geweest. Een artikel is klaar voor de etalage als er qua stijl en inhoud eigenlijk geen reden meer is ooit nog iets aan het artikel te veranderen.

Je kan helpen door te stemmen op artikelen die zijn voorgedragen voor de etalage.

Zie ook: Wikipedia:Etalage/Wat is een etalageartikel

Nalooplijst

Het gebeurt een enkele keer dat een reeks artikelen, bijvoorbeeld van één gebruiker die het niet zo nauw bleek te nemen met Wikipedia-uitgangspunten, als geheel moet worden nagekeken, deze verschijnen dan op een nalooplijst. Het is natuurlijk de bedoeling dat dit jouw artikelen niet overkomt. 🙂

Je kan helpen door te kijken op de nalooplijsten om te zien of er artikelen tussen zitten waar je het gestelde probleem kan vaststellen. Soms is het dan mogelijk het probleem te verhelpen. Doe dat dan. Het kan ook zijn dat het probleem niet te verhelpen is, dan kan je het artikel op Wikipedia:Te beoordelen pagina's plaatsen. Is het in orde dan kan je het doorhalen op de nalooplijst.

Etalage-verwijdering

Tijden veranderen en Wikipedia ontwikkelt zich steeds. Daardoor kan het zijn dat artikelen die we ooit mooi genoeg vonden voor de etalage, nu eigenlijk niet meer voldoen aan de hoge eisen die we daar aan stellen. Het is ook mogelijk dat gaandeweg toch twijfel is ontstaan over de inhoud van het artikel, bijvoorbeeld omdat nieuwe feiten aan het licht zijn gekomen.

Je kan helpen door het spotten van etalage-artikelen die je niet voldoende acht, en deze in het etalage-project voor te dragen. Stemmen is een goede manier om te helpen.

Late beoordeling

De meeste artikelen worden vroeg in hun bestaan beoordeeld, en eenmaal in orde bevonden blijven ze op Wikipedia staan. Maar het komt ook vaak genoeg voor dat achteraf wordt getwijfeld aan de kwaliteit of geschiktheid. Kom je dat soort artikelen tegen, stel dan eens een vraag erover op de overlegpagina of in de Kroeg, en deel je voornemen om het artikel te nomineren op Wikipedia:Te beoordelen pagina's. Bedenk dat het altijd beter is om het artikel op te knappen. Kies een van de andere stappen als je denkt dat dat niet gaat.

Brain dump

1. Het idee om een artikel te schrijven
2. Research
3. Aanmaak van het artikel in de eigen naamruimte, of op een kladblok
4. Verhuizen naar de hoofdnaamruimte als het voldoende af is
5. Meestal wordt het artikel meteen in de hoofdnaamruimte gezet, en wordt het kladblok overgeslagen
6. Het artikel wordt bekeken door een collega-wikipediaan die nieuwe artikelen goedkeurt
7. Als het artikel werd gemaakt als onderdeel van de schrijfwedstrijd dan wordt er door zeer veel anderen naar gekeken, en komt er ook een juryrapport.
8. Het artikel wordt gemarkeerd als beginnetje als het te kort is. Het idee is dat dan anderen het kunnen uitbreiden, maar dat gebeurt in de praktijk niet.
9. Het artikel wordt voorgedragen voor beoordeling als het niet voldoende wordt geacht. Het artikel wordt dan bekeken door zeer veel collega-wikipedianen.
10. Het artikel wordt bekeken door een collega-wikipediaan die artikelen koppelt met wikidata (en met hetzelfde onderwerp bij andere talen)
11. Het artikel wordt bekeken door een collega-wikipediaan die artikelen voorziet van de juiste categorie, en de juiste sortering aanbrengt (DEFAULTSORT)
12. Als het een onderwerp is dat op de kaart is aan te wijzen dan komt op den duur wel iemand langs om geografische coordinaten aan het artikel te verbinden
13. Het artikel wordt voorzien van een navigatiesjabloon en als het onderwerp in het passend geachte navigatiesjabloon nog ontbrak, dan wordt het toegevoegd.
14. Als het artikel nog niet genoeg uitgaande links had dan worden die toegevoegd.
15. Er wordt, door toeval of als bewuste handeling, gelinkt vanuit andere onderwerpen naar het artikel. Artikelen waar niet voldoende naar wordt gelinkt behoeven aandacht (het zijn weesjes)
16. In de loop van het vroege bestaan van het artikel komt er altijd wel iemand langs om een Infobox toe te voegen
17. Als artikelen een tijdje bestaan dan komt er vroeg of laat wel een keer een vraag of opmerking op de overlegpagina van het artikel. Veel van die berichten blijven helaas onopgemerkt.
19. Als je zelf het gevoel hebt dat je artikel heel wat is en niet weet hoe je het nog beter kan maken, dan kan je het voorleggen in de Review. Er wordt dan zeer kritisch naar het artikel gekeken en daar wordt het altijd beter van. Feedback dien je zelf op te pakken.
20. Nette artikelen die zich al in de kijker gespeeld hebben (door toeval, door een review, door een schrijfwedstrijd) worden soms gekozen om te worden Uitgelicht. Het is niet erg netjes om je eigen artikelen uit te lichten, maar dat gebeurt ook. Op de dag dat je artikel is uitgelicht ontvangt het veel meer page views dan op andere dagen.
21. Artikelen die met succes door de review zijn gekomen (soms meermaals daar doorheen zijn gegaan) kunnen worden voorgedragen voor de etalage. Er wordt dan gestemd, en artikelen die nog niet in de review zijn geweest zijn eigenlijk kansloos.
23. Soms gebeurt het dat artikelen die al een tijd bestaan door veranderende tijdgeest ineens (of omdat ze nooit op de radar zijn verschenen) ineens tóch niet in orde worden bevonden, zodat ze alsnog genomineerd worden voor beoordeling.

Bovenstaande is nog lang niet in de juiste stijl, het is nu nog even een braindump.

Bij bijna iedere stap komt het artikel weer andere mensen onder ogen, en steeds is er een kansje dat iemand iets verbetert of het op de eigen volglijst plaatst.