Commonwealth realm

Soevereine staat binnen het Gemenebest van Naties met Charles III als staatshoofd
(Doorverwezen vanaf Commonwealth Realm)

Een Commonwealth realm is een Engelse term voor een onafhankelijk land binnen het Gemenebest van Naties (Engels: Commonwealth of Nations) waarvan de Britse monarch het staatshoofd is. Er zijn sinds 30 november 2021, inclusief het Verenigd Koninkrijk zelf, nog vijftien landen die dit zijn. Het huidige staatshoofd is koning Charles III. Merk op dat alle Commonwealth realms lid zijn van het Gemenebest van Naties, maar dat niet alle leden van het Gemenebest ook Commonwealth realms zijn. Diverse landen van het Gemenebest zijn republieken (bijvoorbeeld Nigeria, Zuid-Afrika en India) of hebben een eigen monarch als staatshoofd (bijvoorbeeld Brunei).

 Huidige Commonwealth realms.
 Voormalige Commonwealth realms.
Koning Charles III in 2021

Geschiedenis bewerken

De Commonwealth realms zijn ontstaan uit het Britse Rijk. In 1931 kregen, via het Statuut van Westminster, de toenmalige Britse dominions (Canada, Australië, Nieuw-Zeeland, de Unie van Zuid-Afrika, Newfoundland en de Ierse Vrijstaat) een onafhankelijke status. Het werden gelijkwaardige leden van het Britse Gemenebest die hun monarch deelden met die van het Verenigd Koninkrijk. Newfoundland gaf in 1934 de onafhankelijke status vrijwillig op en sloot zich in 1949 aan bij Canada. De Ierse Vrijstaat en de Unie van Zuid-Afrika werden als Ierland (in 1949) en Zuid-Afrika (in 1961) republieken. Na de deling van Brits-Indië werden de onafhankelijke staten Pakistan en India ook Commonwealth realms, zij het voor slechts een korte periode. In de daaropvolgende jaren werden veel voormalige kolonies van het Britse Rijk onafhankelijk. De meeste hiervan werden aanvankelijk Commonwealth realms, al riepen veel landen, met name in Afrika, na enkele jaren de republiek uit. Sedert 2021 zijn er nog veertien soevereine staten die hun monarch delen met die van het Verenigd Koninkrijk.

Huidige Commonwealth realms bewerken

De onderstaande landen zijn nog Commonwealth realms en hebben dus allemaal Charles III als staatshoofd.

Naam van het land Een Commonwealth realm sinds Status voordat het een Commonwealth realm werd
  Antigua en Barbuda 1981 Kolonie
  Australië 1931 Dominion
  Bahama's 1973 Kolonie
  Belize 1981 Kolonie Brits-Honduras
  Canada 1931 Dominion
  Grenada 1962 Kolonie
  Jamaica 1962 Kolonie Jamaica
  Nieuw-Zeeland 1931 Dominion
  Papoea-Nieuw-Guinea 1975 Territorium Papoea en Nieuw-Guinea
  Saint Kitts en Nevis 1983 Afhankelijk gebied, daarvoor kolonie
  Saint Lucia 1979 Kolonie
  Saint Vincent en de Grenadines 1979 Kolonie
  Salomonseilanden 1978 Protectoraat Britse Salomonseilanden
  Tuvalu 1978 Kolonie
  Verenigd Koninkrijk 1931 Onafhankelijk land

Voormalige Commonwealth realms bewerken

De onderstaande landen zijn Commonwealth realms geweest, maar zijn dat niet meer. Rhodesië is niet in onderstaande lijst opgenomen. De Britse kolonie Zuid-Rhodesië verklaarde zich in 1965 onafhankelijk onder de naam Rhodesië als een Commonwealth realm met de Britse koningin als staatshoofd, maar dit werd internationaal niet erkend, ook niet door het Verenigd Koninkrijk. In 1970 riep Rhodesië de republiek uit. Het land is sinds 1980 onafhankelijk met internationale erkenning als de Republiek Zimbabwe.

Naam van het land Periode met een Commonwealth realm status Status voordat het een Commonwealth realm werd Huidige status
  Barbados 1966-2021 Kolonie Barbados Republiek Barbados
  Ceylon 1948-1972 Kolonie Brits-Ceylon Republiek Sri Lanka
  Fiji 1970-1987 Kolonie Fiji Republiek Fiji
  Gambia 1965-1970 Kolonie en Protectoraat Gambia Republiek Gambia
  Ghana 1957-1960 Kolonie Britse Goudkust Republiek Ghana
  Guyana 1966-1970 Kolonie Brits-Guiana Republiek Guyana
  India 1947-1950 Onderdeel van de kolonie Brits-Indië Republiek India
  Ierse Vrijstaat sinds 1937 Ierland 1931-1949 Dominion, daarvoor tot 1922 onderdeel van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland Republiek Ierland
  Kenia 1963-1964 Kolonie en Protectoraat Kenia Republiek Kenia
  Malawi 1964-1966 Protectoraat Nyasaland Republiek Malawi
  Malta 1964-1974 Kolonie Malta Republiek Malta
  Mauritius 1968-1992 Kolonie Mauritius Republiek Mauritius
  Newfoundland 1931-1949 Kolonie Newfoundland Provincie van Canada
  Nigeria 1960-1963 Kolonie en Protectoraat Nigeria Republiek Nigeria
  Oeganda 1962-1963 Protectoraat Oeganda Republiek Oeganda
  Pakistan 1947-1956 Onderdeel van de kolonie Brits-Indië In 1971 opgesplitst in de Islamitische Republiek Pakistan en de Volksrepubliek Bangladesh
  Sierra Leone 1961-1971 Kolonie en Protectoraat Sierra Leone Republiek Sierra Leone
  Tanganyika 1961-1962 Trustschap en daarvoor mandaatgebied Tanganyika Tot 1964 de Republiek Tanganyika daarna verenigd met de Volksrepubliek Zanzibar en Pemba tot de Verenigde Republiek Tanzania
  Trinidad en Tobago 1962-1976 Kolonie Trinidad en Tobago Republiek Trinidad en Tobago
  Zuid-Afrika 1931-1961 Dominion, daarvoor tot 1910 de Britse Kaapkolonie, de kolonie Natal, de Oranjerivierkolonie en de Transvaalkolonie Republiek Zuid-Afrika