Climatiiformes

De Climatiiformes (synoniem: Diplacanthiformes Berg, 1940) zijn een orde van uitgestorven vissen uit de groep Acanthodii (stekelhaaien). Ze leefden van het Midden-Siluur tot het Mississippien (Vroeg-Carboon). Fossielen van Climatiiformes zijn gevonden in Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Groenland, Zuid-Afrika, Azië, Australië, Nieuw-Zeeland en Antarctica. Ze zijn vernoemd naar Climatius uit de Britse Old Red Sandstone.

Climatiiformes Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Siluur tot Vroeg-Carboon
Climatius
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia Stam: Chordata Klasse: Acanthodii
Orde
Climatiiformes Berg, 1940
Ptomacanthus
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Climatiiformes op Wikispecies
Portaal    Biologie

Kenmerken

De Climatiiformes worden beschouwd als de meest basale Acanthodii en verschillen van andere verwante vormen voornamelijk door de twee of meer paren vinstekels tussen de borst- en buikvinnen. De vinstekels hadden een brede basis en waren geribbeld. Ze hadden twee rugvinnen. In de meeste gevallen wordt een versierd huidbot onder hun schoudergordel gevonden. De schubben waren klein, dik en hoog gekroond en overlapten elkaar niet. De familie Diplacanthidae was tandeloos, de meeste van de overige Climatiiformes hadden spiralen van kleine tanden die niet stevig vastzaten aan de kaken. Net als andere stekelhaaien waren het meestal kleine vissen, vijftien centimeter of minder lang. Gyracanthus, een veel voorkomende vorm uit het Carboon, is vooral bekend vanwege de fossiele vinstekels die wel veertig centimeter lang waren. Voor dit geslacht wordt uitgegaan van een lengte van ongeveer honderdvijftig centimeter.

Externe systematiek

De Climatiiformes worden gerekend tot de Acanthodii, ook wel stekelhaaien genoemd. De monofylie en daarmee de systematische positie van de Acanthodii is onzeker. Ze worden traditioneel beschouwd als een zustergroep van de beenvissen (Osteichthyes). Het volgende cladogram toont deze systematische positie:

Kaakmondigen	Placodermi  Eugnathostomata   Kraakbeenvissen (Chondrichthyes)  Teleostomi   Acanthodii   Ischnacanthiformes  Acanthodiformes  Climatiiformes  Beenvissen (Osteichthyes)

Volgens recente fylogenetische studies zijn de Climatiiformes een poly- en parafyletisch taxon dat verschillende vormen omvat die basaal moeten worden geclassificeerd in de Eugnathostomata (alle kaakmondigen behalve de Placodermii), of in de stamgroep van de kraakbeenvissen (Chondrichthyes) of de beenvissen (Osteichthyes).

Het volgende diagram toont de Climatiiformes als een poly- en parafyletisch taxon:

Kaakmondigen	Placodermi  Eugnathostomata   Climatiiformes (Tetanopsyridae, Culmacanthidae, Diplacanthidae)  Climatiiformes (Climatiidae, gedeeltelijk)  Climatiiformes (Climatiidae, gedeeltelijk)  Kraakbeenvissen (Chondrichthyes)  Teleostomi   Climatiiformes (Cassidiceps, Euthacanthus)  Acanthodiformes  Ischnacanthiformes  Beenvissen (Osteichthyes)