Chinlea
Chinlea[1][2] is een geslacht van uitgestorven mawsoniide coelacanthide vissen uit het Trias, gevonden in en vernoemd naar de Chinle-formatie die voorkomt in de zuidwestelijke staten Arizona en New Mexico. De lengte van Chinlea was ongeveer tachtig centimeter. Chinlea had gelobde vinnen en een slanke staart. De tanden waren groot en scherp. Het woord 'Chinle' komt van het Navajo-woord dat 'uitvloeien' betekent, verwijzend naar de plek waar water uit de Canyon de Chelly stroomt. Ze werden mogelijk ook gevonden in de Dockum Group.
| Chinlea Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Trias | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Chinlea sorenseni | |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||
| Chinlea Schaeffer, 1967 | |||||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||||
| Chinlea sorenseni | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Chinlea op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Het holotype is AMNH 5652, een skelet gevonden in Little Valley.
Ontdekking en beschrijving bewerken
Chinlea werd in 1967 beschreven door Schaeffer aan de hand van het typespecimen Chinlea sorenseni (A.M.N.H. nr. 5652), gevonden in het bovenste deel van de Chinleformatie, Little Valley, San Juan County (Utah). Op het moment dat hij werd beschreven, werd verondersteld dat Chinlea het nauwst verwant was aan Diplurus uit de Dockum Group vanwege hun vergelijkbare basisfenoïde, lange verbeende pleurale ribben, de vorm van de bekkenplaat en ongepaarde basale plaat en de aanvullende lengte van de staartkwab. Hun lange verbeende ribben zouden mogelijk mechanisch gerelateerd zijn aan efficiënter zwemmen. Schaeffer onderscheidde Chinlea echter van Diplurus door de grotere posterieure verlenging van de supratemporale; toegenomen verbening van de extrascapularia; een robuust antroventraal uitsteeksel aan de laterale rostrale; groter en driehoekig postorbitalum; langer dentarium met ingekeepte achterrand; voorwaarts versmald angulair; kleine, talrijke, dicht op elkaar staande tanden op het dentarium; grote, slagtandachtige tanden op de premaxilla dermopalatine, mogelijk ectopterygoïde en precoracoïde; en geen dentikels op de voorranden van de rug- en staartvinnen. Chinlea werd oorspronkelijk beschreven als 32 tot 100 millimeter en naar schatting 160 tot 500 millimeter lang, maar een latere schedel van Chinlea sorenseni, verzameld in hetzelfde gebied, bevestigde dat sommige onbepaalde resten tot Chinlea behoorden en dat ze minstens tot 200, mogelijk 800 millimeter konden worden.
Fylogenie bewerken
Mawsoniiden hadden twee belangrijke episodes van diversificatie; Chinlea kwam voor tijdens het Trias van Noord-Amerika met ook een jonger taxon in Zuid-Amerika (Parnaibaia). Chinlea en latere Mawsoniidae hebben allemaal extrascapularia die geïntegreerd zijn in het postpariëtale schild dat het neurocranium bedekt. Chinlea en Mawsonia hebben ook een even aantal extrascapularia. Vergeleken met Mawsonia en Axelrodichthys is het gespleten gedeelte van het dentarium bij Chinlea langer en staat het in een opwaartse hoek. Mawsonia en Axelrodichthys hebben ook een hoge coronoïde rand die Chinlea niet heeft. Van de soorten op het cladogram is Chinlea de enige waarvan niet bekend is dat hij doorloopt tot in het Jura, en Mawsonia en Axelrodichthys evolueerden zelfs niet tot in het Jura.
Het volgende cladogram is gebaseerd op Cavin et al. (2019):
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Paleomilieu en paleoecologie bewerken
Chinlea leefden waarschijnlijk in Noord- en Zuid-Amerika dicht bij de evenaar. In tegenstelling tot de mariene latimeriiden, waartoe het enige geslacht van de nog levende coelacanthen behoort, konden Mawsoniiden ook in zoet of brak water leven. De fluviatiele en lacustriene afzettingen in de Chinle-formatie duiden op een gebied met grote watermassa's en een seizoensgebonden moessonklimaat. Chinlea leefden samen met hun waarschijnlijke prooi Ceratodus (longvissen) die holen maakten om uitdroging te voorkomen en te sluimeren, wat duidt op een droog seizoen. De overbrugging van het postorbitale bot over het intercraniale gewricht, dat kenmerkend is voor Mawsoniiden, suggereert dat ze een kleinere opening hadden voor zuigvoeding dan andere coelacanthen en relatief kleinere prooien moesten eten. Chinlea leefde ook samen met minstens 10 soorten Osteichthyes (beenvissen), hybodontiden (haaien), metoposauriden (amfibieën) en fytosauriden (reptielen). Terwijl er veranderingen waren in de terrestrische en aquatische tetrapoda, onderging de visfauna geen grote veranderingen tijdens de formatie.
Bronnen, noten en/of referenties
|