Alsem
Alsem (Artemisia) is een geslacht uit de composietenfamilie (Asteraceae).
| Alsem | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
| Citroenkruid (Artemisia abrotanum) | |||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||||||||
| Artemisia L. (1753) | |||||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||||||
Alsem op  Wikispecies
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Diverse soorten van dit geslacht komen in Nederland en België voor:
- Absintalsem - A. absinthium
- A. ludoviciana (adventief uit Noord-Amerika)
- Bijvoet - A. vulgaris (komt veel voor, langs wegbermen en op ruige plaatsen)
- Duinaveruit - A. campestris subsp. maritima (groeit in schorren en kwelders)
- Rechte alsem - A. biennis
- Wilde averuit - A. campestris subsp. campestris (langs rivierdalen en in de duinen)
- Zeealsem - A. maritima
- Witte alsem - A. alba (synoniem: A. camphorata), een zuidelijke soort vindt men op de kalkrotsen van de Fonds de Leffe (Zuid-België)
In Europa komen verder nog meer dan honderd soorten voor, waaronder:
Daarnaast worden citroenkruid (A. abrotanum) en dragon (A. dracunculus) gekweekt.
De naam alsem verwijst in het bijzonder naar de absintalsem (A. absinthium). Aan de knoppen van deze plant wordt vanouds een geneeskrachtige werking toegeschreven. Het bittere aftreksel van deze knoppen vormt een belangrijk bestanddeel van de dranken vermout en (klassieke) absint. De smaakstof die daarbij een rol speelt is het naar menthol ruikende terpeen thujon.
MedicinaalBewerken
Zomeralsem, zoete alsem of qing hao (A. annua) wordt in de traditionele Chinese geneeskunde gebruikt. Beweringen dat een eenvoudige kruidenthee van zomeralsem een doeltreffende behandeling zou zijn tegen malaria, werden door de WHO tegengesproken omdat er geen klinische studies waren. In sommige landen werd de verkoop van het middel bij wet verboden.[1][2] De enige wetenschappelijke studie die werkzaamheid aantoonde, is in 2020 ingetrokken nadat de auteurs onder meer de betrouwbaarheid van de data niet konden staven.[3][4] De plant wordt in de moderne geneeskunde gebruikt als bron van artemisinine, een Nobel-prijs-winnend[5] antimalariamiddel. De WHO waarschuwt tegen het gebruik ervan als monotherapie, omdat dit de parasiet resistent maakt.
BijbelBewerken
De spreekwoordelijke bitterheid van alsem komt ter sprake in een passage uit het Bijbelboek Openbaring (Apocalyps), (hoofdstuk 8):
10 De derde engel blies op zijn bazuin. Uit de hemel viel een grote ster, die zo fel brandde als een fakkel. Hij viel op een derde deel van de rivieren en op de waterbronnen.
11 De naam van de ster is Alsem. Dat derde deel van het water werd alsem. Veel mensen stierven door het water, dat bitter geworden was.
Na de kernramp van Tsjernobyl in 1986, ontstond de hypothese dat deze tekst een voorspelling van die ramp was. Met name een aflevering van Michael Palins reisprogramma Pole to pole zorgde voor de verspreiding van dit verhaal. De naam "Tsjernobyl" (Чорнобиль) heeft[6] twee betekenissen:
- de verlaten stad Tsjernobyl in Oekraïne. De naam komt van een samenvoeging van "Чорно" (zwart) en "Біла" (wit), mede door de ligging nabij de grens van Wit-Rusland (Belarus).
- bijvoet (A. vulgaris), een van de soorten uit het geslacht alsem (Полин). De naam "Tsjernobyl" is afkomstig van de zwartachtige stengels. In het Oekraïens staat bijvoet ook bekend onder de naam Полин звичайний.
Bronnen, noten en/of referenties
|
|
|
Zie de categorie Artemisia van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Soorten van het geslacht Artemisia (Alsem) |  |
|---|---|
|
... · A. abrotanum (Citroenkruid) · A. absinthium (Absintalsem) · A. alba (Witte alsem) · A. annua (Zomeralsem) · A. biennis (Rechte alsem) · A. campestris · A. campestris subsp. campestris (Wilde averuit) · A. campestris subsp. maritima (Duinaveruit) · A. dracunculus (Dragon) · A. maritima (Zeealsem) · A. norvegica · A. oelandica · A. vulgaris (Bijvoet) · ... |