Akidnognathidae
De Akidnognathidae[1] zijn een familie van uitgestorven therocephalische therapsiden uit het Laat-Perm en Vroeg-Trias van Zuid-Afrika, Rusland en China. De familie omvat veel grote therocephaliërs die waarschijnlijk carnivoor waren, waaronder Moschorhinus en Olivierosuchus. De akidnognathide Euchambersia kan zelfs giftig zijn geweest. Akidnognathiden hebben robuuste schedels met een paar grote caniniforme tanden in hun bovenkaak. De familie is morfologisch intermediair tussen de meer basale therocephalische groep Scylacosauridae en de meer afgeleide groep Baurioidea.
| Akidnognathidae Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Perm tot Vroeg-Trias | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| Moschorhinus | |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Familie | |||||||||||
| Akidnognathidae Haughton & Brink, 1954 | |||||||||||
| |||||||||||
| Schedels van Euchambersia | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||
| |||||||||||
Naamgeving bewerken
De eerste familienaam die werd gebruikt om een akidnognathide te classificeren was Euchambersidae, benoemd in 1934 door de Zuid-Afrikaanse paleontoloog Lieuwe Dirk Boonstra als verwijzing naar het geslacht Euchambersia, dat mogelijk een van de oudst bekende giftige tetrapoden was. In 1940 veranderde de Duitse paleontoloog Friedrich von Huene de spelling van de naam in Euchambersiidae, de juiste vorm in het Latijn.
Akidnognathidae werd benoemd in 1954 door de Zuid-Afrikaanse paleontologen Sidney H. Haughton en A.S. Brink.
Hoewel de naam Euchambersiidae officieel voorrang heeft op Akidnognathidae omdat het als eerste werd benoemd, wordt Akidnognathidae vaak als de geldige naam beschouwd omdat het is gebaseerd op het eerst benoemde geslacht Akidnognathus van de groep (Akidnognathus werd benoemd in 1918 terwijl Euchambersia werd benoemd in 1931). Dit is echter irrelevant volgens de regels van de ICZN.
De klade is door Huttenlocker en Sidor in 2012 gedefinieerd als alle Eutherocephalia nauwer verwant aan Akidnognathus parvus dan aan Theriognathus microps of Bauria cynops.
Beschrijving bewerken
De meeste Akidnognathidae zijn vrij klein met een schedellengte van rond de tien centimeter. Moschorhinus was echter een groot roofdier met lange hoektanden.
Typerende kenmerken van de groep omvatten ploegschaarbeenderen die vooraan overdwars verbreed zijn. Het aantal voortanden is opvallend basaal met vijf in de bovenkaak en vier in de onderkaak. Bij verwante groepen varieert het aantal sterk. De septomaxilla is verbreed. Van Euchambseria werd wel aangenomen dat hij giftanden bezat.
Fylogenie bewerken
In 1954 omvatten de Akidnognathidae verschillende therocephaliërs die nog steeds worden erkend als akidnognathiden, evenals verschillende die nu zijn geclassificeerd als scylacosauriden. De Engelse en Amerikaanse paleontologen D.M.S. Watson en Alfred Romer brachten in 1956 veel van deze therocephaliërs onder in de familie Whaitsiidae, hoewel vele in latere jaren terug naar Akidnognathidae werden verplaatst. Whaitsiiden en akidnognathiden leken qua uiterlijk op elkaar, wat sommige paleontologen ertoe bracht om voor te stellen ze in de superfamilie Whaitsioidea te plaatsen. Moschorhinidae werd benoemd als een andere naam voor de familie in 1974, en Annatherapsididae werd in 1975 voorgesteld. In 1975 werden ook de drie subfamilies Annatherapsidinae, Moschorhininae en Euchambersiinae voorgesteld.
Cladogram bewerken
De topologie gevonden door de analyse van 2016 van Huttenlocker et alii wordt hieronder getoond.
| Therocephalia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bronnen, noten en/of referenties
|