Tere hartschelp

De Tere hartschelp (Acanthocardia paucicostata) is een in zee levende tweekleppige weekdiersoort uit de familie van de Cardiidae (onderfamilie Lymnocardiinae).

Tere hartschelp
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Onderrijk: Metazoa Stam: Mollusca (Weekdieren) Klasse: Bivalvia (Tweekleppigen) Orde: Cardiida Familie: Cardiidae (Hartschelpen) Geslacht: Acanthocardia
Soort
Acanthocardia paucicostata (Sowerby, 1839) Originele combinatie Cardium paucicostatum
Synoniemen
Lijst Acanthocardia (Sphaerocardium) ciliaris (Linnaeus, 1758) Acanthocardia (Sphaerocardium) ciliaris milaschewitschi Kafanov, 1980 Cardium paucicostatum var. alba Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1892 Cardium paucicostatum var. impedita Milaschewitsch, 1909 Cardium paucicostatum var. pallida Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1892 Cardium paucicostatum var. producta Bucquoy, Dautzenberg & Dollfus, 1892 Cardium aculeatum var. perrugosa Fontannes, 1882 † Cardium paucicostatum var. rotundicosta Sacco, 1899 † Cardium laticostatum Mayer-Eymar, 1898
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
(en) World Register of Marine Species
Portaal    Biologie

Beschrijving

Schelpkenmerken

De Tere hartschelp bezit een relatief dunschalige, bijna ronde iets scheefovale schelp. Vanuit de top lopen tot maximaal 18 radiaire ribben. De ruimten tussen de ribben zijn bijna even breed als de ribben zelf. Vooral tussen maar ook wel zichtbaar op de ribben is een sculptuur van fijne maar scherp afgetekende concentrische dwarslijntjes aanwezig. Op het midden van de ribben loopt een verhoogde richel waarin op regelmatige afstand korte dorens staan. Deze stekels zijn bij de voorrand langer. De ribben hebben een driehoekige dwarsdoorsnede. De groeven aan de binnenkant van de schelp (de holle ribben) zijn duidelijk zichtbaar en lopen door tot bijna onder de top.

Acanthocardia paucicostata heeft een heterodont slot: in de linkerklep 2 en in de rechterklep 1 cardinale tand en 2 laterale tanden in beide kleppen. Het slot is in zijn geheel minder robuust als bij de verwante Acanthocardia soorten.

De schelp is geelbruin van kleur en heeft vaak donkerbruine banden. De binnenzijde is wit, porseleinachtig glanzend. Het periostracum is groenbruin en is bij vers materiaal vooral aanwezig tussen de ribben. Strandmateriaal is vaak bruin of blauw verkleurd.

Rechter en linker klep van hetzelfde exemplaar:

• 
  Rechter Klep
• 
  Linker Klep

Afmetingen van de schelp

• lengte: tot 50 millimeter (meestal kleiner)
• hoogte: tot 45 millimeter (meestal kleiner)

Levenswijze

De dieren leven ingegraven in een zand- of modderbodem, uitsluitend sublitoraal. Ze komen voor vanaf de laagste laagwaterlijn tot enkele tientallen meters waterdiepte. De soort behoort tot de infauna en filtert het voedsel uit het zeewater.

Voorkomen

Dit is een Zuidelijke soort die tot voor kort niet in de Noordzee leefde. Sinds de jaren 1990 wordt zij levend in de Grevelingen aangetroffen.

Fossiel voorkomen

Acanthocardia paucicostata is in het Noordzeebekken alleen uit het Eemien bekend. Exemplaren die (zeldzaam) op het Noordzeestrand aanspoelen hebben alle deze ouderdom.

Meer afbeeldingen

• 
  Afgebeeld door Lorié

Zie ook

• Lijst van Mollusca
• Lijst van mariene mollusken in België en Nederland
• Termen in gebruik bij de beschrijving van schelpen
• Termen in gebruik bij de beschrijving van weekdier anatomie

Bronnen, noten en/of referenties

• (nl) Bruyne, R.H. de, 2004. Veldgids Schelpen. KNNV Uitgeverij, ISBN 90-5011-140-8, 234 pag.
• (nl) Goud, J., 2002. De Tere hartschelp, Acanthocardia paucicostata (Sowerby) (Bivalvia, Heterodonta, Cardiidae) nu in de Grevelingen gevestigd? Basteria, 66: 106, ISSN 0005-6219.
• (fr) Lorié, J., 1887. Contributions a la géologie des Pays Bas III. Le Diluvium plus récent ou sableux et le système Eémien. Archives Teyler, Ser. II, Vol. III: 104-160.
• (nl) Moerdijk, P.W., Poorten, J.J. ter, 2006. Acanthocardia sliggersi spec. nov. (Bivalvia, Cardiidae) from the Late Pliocene and Early Pleistocene of The Netherlands. Basteria, 70(1-3): 89-96.
• (nl) Moerdijk, P.W., Janssen, A.W., Wesselingh, F.P., Peeters, G.A., Pouwer, R., Van Nieulande, F.A.D., Janse, A.C., Van Der Slik, L. (†), Meijer, T., Rijken, R., Cadée, G.C., Hoeksema, D., Doeksen, G., Bastemeijer, A., Strack, H., Vervoenen, M., Ter Poorten, J.J., 2010. De Fossiele Schelpen van de Nederlandse kust. In: Geologie van Nederland, NCB NATURALIS, Leiden, 320 pp.; ISBN 978-90-5011-342-7.
• (nl) Spaink, G., 1958b. De Nederlandse Eemlagen, I: Algemeen overzicht. Wetenschappelijke Mededelingen Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging 29, 44 pp.

Europese Cardiidae