1540
jaar
1540 | ||
Eeuwen: | 15e eeuw · 16e eeuw · 17e eeuw | |
Decennia: | 1530-1539 · 1540-1549 · 1550-1559 | |
Jaren: | << · < · 1539 · 1540 · 1541 · > · >> | |
![]() | ||
Ab urbe condita: | 2293 MMCCXCIII | |
Armeense jaartelling: | 989 – 990 ԹՎ ՋՁԹ – ՋՂ | |
Chinese jaartelling: | 4236 – 4237 丙亥 – 丁子 | |
Christelijke jaartelling: | 1540 MDXL | |
Ethiopische jaartelling: | 1532 – 1533 | |
Hebreeuwse jaartelling: | 5300 – 5301 | |
Hindoekalenders: | ||
- Vikram Samvat | 1595 – 1596 | |
- Shaka Samvat | 1462 – 1463 | |
- Kali yuga | 4641 – 4642 | |
Iraanse jaartelling: | 918 – 919 ۹۱۸ – ۹۱۹ | |
Islamitische jaartelling: | 946 – 947 ٩٤٧ – ٩٤٦ | |
Maçonnieke jaartelling: | 5539 – 5540 | |
![]() |
Het jaar 1540 (in Romeinse cijfers MDXL) was een schrikkeljaar dat op een donderdag begon. Het was het 40e jaar van de 16e eeuw.
GebeurtenissenBewerken
- januari
- 6 - Hendrik VIII van Engeland trouwt met Anna van Kleef omdat het Duitse protestantisme volgens minister Thomas Cromwell een bondgenoot kan zijn tegen het katholicisme en keizer Karel V.
- In januari vinden in Lyon op last van de Inquisitie de eerste ketterverbrandingen van hugenoten plaats.
- april
- Paaszondag - Koning Afonso I van Kongo ontsnapt tijdens de hoogmis aan een moordaanslag.
- 25 - De plaats Ayacucho in de Andes wordt gesticht door de Spaanse conquistador Francisco Pizarro.
- 29 - Omwille van het verzet van de Gentenaars tegen de door Karel V opgelegde maatregelen komt de keizer terug naar zijn geboortestad. Hij ontvangt het stadsbestuur enkele keren in het Prinsenhof en legt de stad in de grote zaal de Concessio Carolina op. Een aantal Gentse ingezetenen zitten op hun knieën voor hem, met een strop om de hals. Zeventien onder hen worden onthoofd, één verbrand.
- mei
- 4 - De Venetianen verliezen bij de Vrede van Constantinopel de stad Nauplion aan de Ottomanen.
- 23 - Tijdens de Heilig Bloedprocessie in Boxtel raakt door de meegevoerde toortsen een hooibaal in brand. Het vuur slaat over en het halve dorp brandt af.
- juni
- 1 - Koning Frans I van Frankrijk vaardigt het Edict van Fontainebleau uit, waarin hij op het protestantisme als "hoogverraad aan God" de doodstraf stelt.
- juli
- 9 - Koning Hendrik VIII van Engeland laat zijn huwelijk met zijn vierde vrouw, Anna van Kleef, nietig verklaren.
- augustus
- 13 - Keizer Karel V arriveert met groot gevolg in Amsterdam. In het Grote zonnejaar zijn hitte en stank er ondraaglijk, en er is nauwelijks drinkwater beschikbaar. Karel breekt zijn bezoek af en komt nooit meer terug in de stad.
- september
- 27 – De Sociëteit van Jezus, bekend als de jezuïeten, wordt goedgekeurd door paus Paulus III.
- oktober
- 11 - Keizer Karel V schenkt het Hertogdom Milaan aan zijn zoon Filips.
- 18 - Engelbert van den Daele wordt kanselier van Brabant.
- december
- 16 - Keizer Karel V vaardigt als koning van Spanje een edict uit, waarin Maranen met straf worden bedreigd als ze heimelijk de joodse godsdienst belijden.
- zonder datum
- De zomer van 1540, ook wel het grote zonnejaar genoemd, is uitzonderlijk lang, warm en droog en duurt zeven maanden. Naar aanleiding hiervan besluiten veel boeren wijn aan te planten.
- De stad Nijkerk wordt door brand vrijwel volledig verwoest.
- Voor het eerst ziet een Europeaan, de Spanjaard García López de Cárdenas, de Grand Canyon in de huidige Amerikaanse staat Arizona.
- Bhuvanaikabahu VII, koning van Ceylon, stuurt een ambassadeur naar Lissabon.
Beeldende kunstBewerken
Twee belastingontvangers (ca. 1540) Marinus van Reymerswale, National Gallery
Giovanni delle Bande Nere (1540) Baccio Bandinelli, Florence
Detail van portret door Johan Stefan van Kalkar
BouwkunstBewerken
GeborenBewerken
- mei
- 16 - Paschalis Baylon, Spaans franciscaan en heilige (overleden 1592)
- juli
- 11 - Adolf van Nassau, geboren in Dillenburg
- augustus
- 5 - Josephus Justus Scaliger, geboren in Agen, een Franse protestantse historicus, humanist, dichter, en hoogleraar aan de Leidse universiteit
- datum onbekend
- Filips van Marnix, heer van Sint-Aldegonde (te Brussel), Zuid-Nederlands schrijver, assistent van Willem van Oranje, mogelijk auteur van het Wilhelmus
- Gasparo da Salo, waarschijnlijk de man die de definitieve vorm van de cello heeft gemaakt
OverledenBewerken
- juli
- 28 - Thomas Cromwell, Engels staatsman, (executie op last van Hendrik VIII)
- augustus
- 24 - Parmigianino (37), Italiaanse schilder en etser
- 28 - Frederik II Gonzaga (40), markgraaf en hertog
- datum onbekend
- Dokter Johannes Faust, een spraakmakend medicus die ook astrologie, scheikunde en filosofie had gestudeerd
- Carolus Souliaert, Nederlandse polyfonist
Zie de categorie 1540 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.