Ziekenfonds (België)

In België beheert een ziekenfonds, ook aangeduid met de naam mutualiteit, de verplichte ziektekostenverzekering.

Een brievenbus van het ziekenfonds Solidaris, waarmee leden doktersbriefjes aan hun ziekenfonds kunnen bezorgen.

Aansluiting

Lidmaatschap van een ziekenfonds (of “verzekeringsinstelling”) is verplicht voor wie:

• begint te werken als bediende, arbeider of zelfstandige;
• nog studeert en 26 jaar wordt;
• een werkloosheidsuitkering ontvangt.

Kinderen tot 26 jaar zijn automatisch aangesloten als persoon ten laste van het gezinshoofd, tenzij ze eerder fiscaal onafhankelijk worden.

Verzekeringsinstellingen

Dit artikel bevat verouderde informatie en zou bijgewerkt moeten worden. U wordt uitgenodigd om dit artikel bij te werken.

In België kan iedere ingezetene zich bij een van de vijf erkende, al dan niet politiek gebonden ziekenfondsen of bij de federale neutrale Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) aansluiten. Voor spoorwegpersoneel geldt een bijzondere regeling bij de Kas der Geneeskundige Verzorging van HR Rail.

Elk ziekenfonds biedt de verplichte gratis ziekteverzekering aan. Die wordt betaald door de werkgevers- en werknemersbijdragen aan de sociale zekerheid en door de subsidies van de federale overheid. De verplichte verzekering betaalt (gedeeltelijk) de geneeskundige prestaties die het Rijksfonds voor sociale zekerheid RIZIV erkend heeft. De verplichte ziekteverzekering betaalt ook de uitkeringen in geval van arbeidsongeschiktheid.

Daarnaast bieden de ziekenfondsen ook nog aanvullende verzekeringen aan. Daarmee vergoeden ze verstrekkingen die niet of onvoldoende door de verplichte ziekteverzekering gedekt worden, zoals brillen, vaccinaties, tandheelkunde, revalidatie... Hiermee proberen de fondsen zich van hun concurrenten te onderscheiden en nieuwe leden te werven.

De Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering biedt enkel de verplichte ziekteverzekering aan. De leden van de andere ziekenfondsen zijn sinds 2010 wettelijk verplicht een aanvullende ziekteverzekering af te sluiten.

Er zijn in België 5 erkende landsbonden, onderverdeeld in 60 voornamelijk regionaal georganiseerde ziekenfondsen:

• 20 Christelijke Mutualiteiten
• 13 Socialistische Mutualiteiten
• 10 Liberale Mutualiteiten
• 4 Onafhankelijke Ziekenfondsen
• 7 Neutrale Ziekenfondsen

De Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) heeft 12 gewestelijke diensten en het NMBS-ziekenfonds heeft 5 gewestelijke centra

Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) ontvangt - onder meer van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) en van de sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen - de bijdragen voor de ziekte- en invaliditeitsverzekering en verdeelt ze over de landsbonden, de Hulpkas en het NMBS-ziekenfonds. Het RIZIV controleert deze instanties ook.

Lijst

Landsbonden

Landsbond			Leden
	100	Landsbond der Christelijke Mutualiteiten	4.600.893
	200	Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen	573.696
	300	Solidaris, nationaal verbond van socialistische mutualiteiten	3.252.667
	400	Landsbond van Liberale Mutualiteiten	539.577
	500	Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen	2.232.397

Ziekenfondsen

Ziekenfonds		Werkingsgebied	Landsbond		Leden
120	CM Vlaanderen	Vlaamse Gemeenschap		Landsbond der Christelijke Mutualiteiten	3.465.993
134	Mutualité chrétienne	Duitstalige Gemeenschap Franse Gemeenschap		Landsbond der Christelijke Mutualiteiten	1.134.900
203	Vlaams & Neutraal Ziekenfonds	Vlaamse Gemeenschap		Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen	125.810
216	La Mutualité Neutre	Franse Gemeenschap		Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen	186.877
228	Mutualia	Brussels Hoofdstedelijk Gewest Luik Luxemburg Vlaams-Brabant Waals-Brabant West-Vlaanderen		Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen	135.696
235	Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen	Vlaamse Gemeenschap		Landsbond van de Neutrale Ziekenfondsen	125.313
304	Solidaris Antwerpen	Antwerpen		Solidaris	502.518
306	Solidaris Brabant	Brussels Hoofdstedelijk Gewest Vlaams-Brabant		Solidaris	634.743
309	Solidaris West-Vlaanderen	West-Vlaanderen		Solidaris	207.433
311	Solidaris Oost-Vlaanderen	Oost-Vlaanderen		Solidaris	272.779
319	Solidaris Wallonie	Henegouwen Luik Namen Waals-Brabant		Solidaris	1.238.428
322	Solidaris Limburg	Limburg		Solidaris	314.666
323	Mutualité Socialiste du Luxembourg	Luxemburg		Solidaris	82.100
403	LM MUTPLUS	Brussels Hoofdstedelijk Gewest Henegouwen Vlaams-Brabant Waals-Brabant		Landsbond van Liberale Mutualiteiten	157.556
407	LM Oost-Vlaanderen	Oost-Vlaanderen		Landsbond van Liberale Mutualiteiten	119.184
409	Mutualité Libérale Hainaut-Namur	Henegouwen Namen		Landsbond van Liberale Mutualiteiten	36.618
414	Mutualité Libérale Liège-Luxembourg	Luik Luxemburg		Landsbond van Liberale Mutualiteiten	22.846
417	LM Plus	Antwerpen Limburg Vlaams-Brabant West-Vlaanderen		Landsbond van Liberale Mutualiteiten	203.373
509	Partenamut	Franse Gemeenschap		Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen	1.270.049
515	Freie Krankenkasse	Duitstalige Gemeenschap		Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen	26.158
526	Helan	Vlaamse Gemeenschap		Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen	936.190
600	Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering	België			118.857
900	Kas der Geneeskundige Verzorging van HR Rail	België			99.548

Zie ook

• Controledienst voor de ziekenfondsen en de landsbonden van ziekenfondsen - voert controle uit op de ziekenfondsen
• Ziekenfonds (Nederland)
• Zorgverzekering (Nederland)
• Zorgverzekering (Vlaanderen)

Externe link

• RIZIV, lijst van ziekenfondsen

Bronnen, noten en/of referenties

• S. Callens & J. Peers; L. Boddez, S. Caenen & M. Coëffé, Organisatie van de gezondheidszorg, 3e editie, Intersentia, Antwerpen, 2015. ISBN 9781099986666.