Wilhelmina Christina van Nassau-Siegen

Wilhelmina Christina van Nassau-Siegen
	1629–1700
	Gravin Wilhelmina Christina van Nassau-Siegen. Portret door Gerard van Honthorst, ca. 1640. Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau, Den Haag.
Geboren	1629
Overleden	22 januari 1700; Hildburghausen
Vader	Willem van Nassau-Siegen
Moeder	Christiane van Erbach
Dynastie	Huis Nassau-Siegen
Broers/zussen	Johan Willem, Maurits Frederik, Maria Magdalena, Ernestina Juliana, Elisabeth Charlotte, Hollandina
Partner	Josias II van Waldeck-Wildungen
Kinderen	Eleonora Louise, Willem Filips, Charlotte Dorothea, Charlotte Johanna, Sophia Wilhelmina, Maximiliaan Frederik, Willem Gustaaf
	; Het wapen van de graven van Nassau-Siegen sinds 1557.

Gravin Wilhelmina Christina van Nassau-Siegen (1629^[1]^{[noot 1]} – Hildburghausen, 22 januari 1700^[1]^{[noot 2]}), Duits: Wilhelmine Christine Gräfin von Nassau-Siegen, officiële titels: Gräfin zu Nassau, Katzenelnbogen, Vianden und Diez, Frau zu Beilstein, was een gravin uit het Huis Nassau-Siegen en door huwelijk gravin van Waldeck-Wildungen.

Biografie bewerken

Wilhelmina Christina werd in 1629 geboren als de jongste dochter van graaf Willem van Nassau-Siegen en gravin Christiane van Erbach.^[1]^[3]^[4]^[5] De exacte geboortedatum en de geboorteplaats van Wilhelmina Christina zijn onbekend, ze werd op 10 juni 1629 gedoopt in Heusden,^[2]^[3]^[4]^[6] de stad waarvan haar vader sinds 1626 gouverneur was.^[7]^[8]

Graaf Willem Frederik van Nassau-Diez, de stadhouder van Friesland, noteerde in juni 1645 in zijn dagboek dat de zestienjarige Wilhelmina Christina de favoriete vriendin was van prins Willem II van Oranje, ‘die hij zoo dicwils custe als hij woude, alleen sijnde, en de borstjes tastede’. Willem had haar wel moeten beloven ‘sich deechlijck te hauden’, maar het gevolg van deze intimiteit was dat haar moeder Christiane niet wou hebben dat Wilhelmina Christina alleen bij prins Willem was, ‘doch dat sie het allebeide sochten’.^[9] Als haar moeder binnenkwam ‘maeckte prins Wilhelm den slaepert’.^[10]

Ook na het overlijden van Christiane in 1646 had de prins nog contact met Wilhelmina Christina. Zo schreef Willem Frederik in november 1648 in zijn dagboek dat Willem hem verteld had dat hij in het geheim tientallen bezoeken aan haar had afgelegd en haar tweemaal in bed had gezien, maar dat hij zich ‘degelijck’ gehouden had, ‘niet als kussen en eens geraeckt, doch en passant en op het lest’. Eerder had Willem al eens verteld dat hij Wilhelmina Christina graag ‘heel’ zou willen hebben; hij had haar liever als vrouw gehad dan wie ook.^[11]

Wilhelmina Christina huwde op 26 januari 1660 op Slot Arolsen^[1]^{[noot 3]}^[5] met graaf Josias II van Waldeck-Wildungen (Wildungen,^[3]^[4]^[6] 31 juli 1636^Jul.^[13]^{[noot 4]} – Kandia, 8 augustus 1669^Greg.^[14]^{[noot 5]}), de tweede zoon van graaf Filips VII van Waldeck-Wildungen en gravin Anna Catharina van Sayn-Wittgenstein.^[3]^[5]^[15]^[16] In 1660 kreeg Josias het ambt Wildungen als apanage, later ook de ambten Wetterburg en Landau.^[14]

Wilhelmina Christina en Josias waren nauw verwant. Elisabeth van Nassau-Siegen, de grootmoeder van Josias, was de oudste zuster van de vader van Wilhelmina Christina. Ook via moederszijde was Josias verwant aan Wilhelmina Christina. Zijn overgrootmoeder, eveneens Elisabeth van Nassau-Siegen genaamd, was een jongere zuster van graaf Johan VI ‘de Oude’ van Nassau-Siegen, de overgrootvader van Wilhelmina Christina. Agnes van Wied-Runkel, de betovergrootmoeder van Josias, was een dochter van weer een andere Elisabeth van Nassau-Siegen, een jongere zuster van graaf Willem I ‘de Rijke’ van Nassau-Siegen, die ook de betovergrootvader van Wilhelmina Christina was. Tot slot stamden zowel Wilhelmina Christina als Josias af van graaf Wolraad I van Waldeck-Waldeck, Wilhelmina Christina via haar grootmoeder Magdalena van Waldeck-Wildungen.

Wilhelmina Christina overleefde haar echtgenoot bijna 31 jaar, ze overleed op 22 januari 1700 in Hildburghausen en werd op 27 januari begraven in Saalfeld.^[2]

Kinderen bewerken

Uit het huwelijk van Wilhelmina Christina en Josias werden de volgende kinderen geboren:

Eleonora Louise (Slot Arolsen, 9 juli 1661 – aldaar, 25 augustus 1661).
Willem Filips (Slot Arolsen, 27 september 1662 – aldaar, 29 december 1662).
Charlotte Dorothea (Slot Arolsen, 9 oktober 1663 – aldaar, 10 december 1664).
Charlotte Johanna (Slot Arolsen, 13 december 1664 – Hildburghausen, 1 februari 1699), huwde in Maastricht op 2 december 1690 met hertog Johan Ernst van Saksen-Saalfeld (Gotha, 22 augustus 1658 – Saalfeld, 17 december 1729).
Sophia Wilhelmina (Slot Arolsen, 24 september 1666 – 13 februari 1668).
Maximiliaan Frederik (Slot Arolsen, 25 april 1668 – aldaar, september 1668).
Willem Gustaaf (Slot Arolsen, 25 april 1668 – aldaar, 21 mei 1669).

Voorouders bewerken

Voorouders van Wilhelmina Christina van Nassau-Siegen
Betovergrootouders	Willem I ‘de Rijke’ van Nassau-Siegen (1487–1559) ⚭ 1531 Juliana van Stolberg-Wernigerode (1506–1580)	George III van Leuchtenberg (1502–1555) ⚭ 1528 Barbara van Brandenburg-Ansbach (1495–1552)	Hendrik VIII van Waldeck-Wildungen (1465–1513) ⚭ vóór 1492 Anastasia van Runkel (?–1502/03)	Salentijn VII van Isenburg-Grenzau (vóór 1470–1534) ⚭ Elisabeth van Hunolstein-Neumagen (ca. 1475–1536/38)	Everhard XI van Erbach (1475–1539) ⚭ 1503 Maria van Wertheim (1485–1553)	Filips van Salm-Dhaun (1492–1521) ⚭ 1514 Antoinette van Neufchatel (1496–1544)	Wolfgang van Barby en Mühlingen (1502–1564) ⚭ 1526 Agnes van Mansfeld-Hinterort (1511–1558)	Johan II van Anhalt-Zerbst (1504–1551) ⚭ 1534 Margaretha van Brandenburg (1511–1577)
Overgrootouders	Johan VI ‘de Oude’ van Nassau-Siegen (1536–1606) ⚭ 1559 Elisabeth van Leuchtenberg (1537–1579)		Filips IV van Waldeck-Wildungen (1493–1574) ⚭ 1554 Jutta van Isenburg-Grenzau (?–1564)		Everhard XII van Erbach (1511–1564) ⚭ 1538 Margaretha van Salm-Dhaun (1521–1576)		Albrecht X van Barby en Mühlingen (1534–1588) ⚭ 1559 Maria van Anhalt-Zerbst (1538–1563)
Grootouders	Johan VII ‘de Middelste’ van Nassau-Siegen (1561–1623) ⚭ 1581 Magdalena van Waldeck-Wildungen (1558–1599)				George III van Erbach (1548–1605) ⚭ 1592 Maria van Barby en Mühlingen (1563–1619)
Ouders	Willem van Nassau-Siegen (1592–1642) ⚭ 1619 Christiane van Erbach (1596–1646)

Externe links bewerken

(en) Nassau op: Medieval Lands. A prosopography of medieval European noble and royal families, compiled by Charles Cawley.
(en) Nassau Part 5 op: An Online Gotha, by Paul Theroff.
(en) Waldeck op: An Online Gotha, by Paul Theroff.

Bronnen, noten en/of referenties

(de) Dek, A.W.E. (1962), Graf Johann der Mittlere von Nassau-Siegen und seine 25 Kinder. Krips Repro, Rijswijk.
Dek, A.W.E. (1968). De afstammelingen van Juliana van Stolberg tot aan het jaar van de Vrede van Münster. Spiegel der Historie. Maandblad voor de geschiedenis der Nederlanden 1968 (7/8): 288-303
Dek, A.W.E. (1970), Genealogie van het Vorstenhuis Nassau. Europese Bibliotheek, Zaltbommel.
(de) Haarmann, Torsten (2014), Das Haus Waldeck und Pyrmont. Mehr als 900 Jahre Gesamtgeschichte mit Stammfolge, Deutsche Fürstenhäuser Heft 35. Börde-Verlag, Werl. ISBN 978‑3‑981‑4458‑2‑4.
(de) Hoffmeister, Jacob Christoph Carl (1883), Historisch-genealogisches Handbuch über alle Grafen und Fürsten von Waldeck und Pyrmont seit 1228. Gustav Klaunig, Cassel.
(fr) Huberty, Michel, Giraud, Alain; Magdelaine, F. & B. (1981), l’Allemagne Dynastique. Tome III: Brunswick-Nassau-Schwarzbourg. Alain Giraud, Le Perreux.
(fr) Huberty, Michel, Giraud, Alain; Magdelaine, F. & B. (1987), l’Allemagne Dynastique. Tome V: Hohenzollern-Waldeck-Familles alliées A-B. Alain Giraud, Le Perreux-sur-Marne.
Kooijmans, Luuc (2000), Liefde in opdracht. Het hofleven van Willem Frederik van Nassau. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam. ISBN 90‑351‑2201‑1.
(de) Menk, Friedhelm (1971), Quellen zur Geschichte des Siegerlandes im niederländischen königlichen Hausarchiv. Stadt Siegen/Forschungsstelle Siegerland, Siegen.
(de) Menk, Gerhard (1992), Georg Friedrich von Waldeck 1620–1692. Eine biographische Skizze. Waldeckische Historische Hefte Band 3. Waldeckischer Geschichtsverein e.V., Arolsen. ISBN 3‑9802226‑5‑9.
(de) Poten, Bernhard von, ʻWaldeck, Josias Grafʼ in: Allgemeine Deutsche Biographie. Band 40, Duncker & Humblot, Leipzig (1896), p. 676-677.
Vorsterman van Oyen, A.A. (1882), Het vorstenhuis Oranje-Nassau. Van de vroegste tijden tot heden. A.W. Sijthoff en J.L. Beijers, Leiden en Utrecht.

Voetnoten

↑ “Ze is zeker niet geboren in 1625, zoals Europäische Stammtafeln beweert. Ze is gedoopt in Heusden op 10‑6‑1629 en waarschijnlijk daar geboren. Er zij echter op gewezen dat Willem van Nassau-Siegen op 31‑5‑1629 vanuit Ortheim aangifte deed van de geboorte van zijn dochter (zie: Staatsarchief Wiesbaden 170^III).”^[2]
↑ “Overleden op 21‑1‑1700 volgens Europäische Stammtafeln I, 117; op 22‑1‑1707 volgens Europäische Stammtafeln I, 139 en Hoffmeister (1883), bevestigd door Dek (1970), met Saalfeld als plaats van overlijden. Maar het overlijden komt noch in januari 1700 noch in januari 1707 voor in de parochieregisters van Saalfeld. Saalfeld moet worden uitgesloten als mogelijke plaats van overlijden. Waldeckischer Helden – und Regenten – Saal, een manuscript geschreven in 1737 door de geheimraad August von Klettenburg en bewaard in het Staatsarchief Marburg, vermeldt dat de vorstin op 21‑1‑1700 te Cuylenborg in Holland is overleden. Het is mogelijk dat zij verward werd met haar schoonzuster Juliana Elisabeth die «Gräfin Cülenborg» genoemd werd en in 1707 overleed, hetgeen een oorzaak van de vergissing schijnt te zijn voor sommige auteurs die, zoals we hebben gezien, de vorstin in dat jaar laten overlijden. Ten slotte wordt in het boek Bau und Kunstdenkmäler, Kreis der Eder beweerd dat zij in Slot Altwillungen is gestorven. Geen van deze beweringen is juist. De overlijdensakte is te vinden in het parochieregister van Hildburghausen, Stadtkirche, deel I, p. 475 R, jaar 1700: «Die Hochgeb. Gräfin u. Frau Wilhelmine Christina Verwittibte Gräfin zu Waldeck Wildungen, gebohrene Gräfin zu Nassau usw. wird aus diesem Hochfürstl. Residence Schlosse, den 22. January seelig Entschlafen, den 27, abendts umb 7 Uhr in Hochansehentlichen Leichenprocess von hier auf bis vors thor Begleithet, und so ferner auf Saaltfeld gebracht worden.»”^[2]
↑ “Dek (1970): gehuwd in Helsen, voorstad van Arolsen 26‑1‑1660. Dit is een verkeerde interpretatie van de huwelijksakte. Men vindt inderdaad in de parochieregisters van Helsen, de huwelijksakte, maar in deze staat: «1660 den 26 Januar ist der Hochgeborene Graff und Herr, Herr Josias Graff zu Waldeck u. Piermont … mit der Hochgebohrenen Gräfinnen Frewlein Wilhelmine Christina, Frewlein von Nassau, Catzenelnbogen, Vianden u. Diez, uff Arolsen abends umb 7 Uhren copulirt worden». Men vindt de datum 26‑1‑1659 in Europäische Stammtafeln I, 117.”^[12]
↑ Dek (1970), p. 88, Dek (1968), p. 276 en 297, Hoffmeister (1883), p. 63 en Vorsterman van Oyen (1882), p. 117 vermelden de datum 31 juli 1636 zonder vermelding welke kalender gebruikt is.
↑ Von Poten (1896), p. 677 vermeldt de datum 29 juli. Dek (1970), p. 88, Dek (1968), p. 276 en 297, Hoffmeister (1883), p. 63 en Vorsterman van Oyen (1882), p. 117 vermelden de datum 8 augustus. Vermoedelijk heeft de eerstgenoemde auteur de datum berekend volgens de Juliaanse kalender en hebben de overige auteurs de datum berekend volgens de Gregoriaanse kalender.

Referenties

↑ ^a ^b ^c ^d Huberty, et al. (1981), p. 273.
↑ ^a ^b ^c ^d Huberty, et al. (1981), p. 289.
↑ ^a ^b ^c ^d Dek (1970), p. 88.
↑ ^a ^b ^c Dek (1968), p. 276.
↑ ^a ^b ^c Vorsterman van Oyen (1882), p. 117.
↑ ^a ^b Dek (1968), p. 297.
↑ Dek (1970), p. 87.
↑ Dek (1968), p. 249.
↑ Kooijmans (2000), p. 48.
↑ Kooijmans (2000), p. 284.
↑ Kooijmans (2000), p. 128.
↑ Huberty, et al. (1981), p. 290.
↑ Von Poten (1896), p. 676.
↑ ^a ^b Hoffmeister (1883), p. 63.
↑ Dek (1968), p. 275.
↑ Hoffmeister (1883), p. 61.

[3] “Ze is zeker niet geboren in 1625, zoals Europäische Stammtafeln beweert. Ze is gedoopt in Heusden op 10‑6‑1629 en waarschijnlijk daar geboren. Er zij echter op gewezen dat Willem van Nassau-Siegen op 31‑5‑1629 vanuit Ortheim aangifte deed van de geboorte van zijn dochter (zie: Staatsarchief Wiesbaden 170^III).”^[2]

[4] “Overleden op 21‑1‑1700 volgens Europäische Stammtafeln I, 117; op 22‑1‑1707 volgens Europäische Stammtafeln I, 139 en Hoffmeister (1883), bevestigd door Dek (1970), met Saalfeld als plaats van overlijden. Maar het overlijden komt noch in januari 1700 noch in januari 1707 voor in de parochieregisters van Saalfeld. Saalfeld moet worden uitgesloten als mogelijke plaats van overlijden. Waldeckischer Helden – und Regenten – Saal, een manuscript geschreven in 1737 door de geheimraad August von Klettenburg en bewaard in het Staatsarchief Marburg, vermeldt dat de vorstin op 21‑1‑1700 te Cuylenborg in Holland is overleden. Het is mogelijk dat zij verward werd met haar schoonzuster Juliana Elisabeth die «Gräfin Cülenborg» genoemd werd en in 1707 overleed, hetgeen een oorzaak van de vergissing schijnt te zijn voor sommige auteurs die, zoals we hebben gezien, de vorstin in dat jaar laten overlijden. Ten slotte wordt in het boek Bau und Kunstdenkmäler, Kreis der Eder beweerd dat zij in Slot Altwillungen is gestorven. Geen van deze beweringen is juist. De overlijdensakte is te vinden in het parochieregister van Hildburghausen, Stadtkirche, deel I, p. 475 R, jaar 1700: «Die Hochgeb. Gräfin u. Frau Wilhelmine Christina Verwittibte Gräfin zu Waldeck Wildungen, gebohrene Gräfin zu Nassau usw. wird aus diesem Hochfürstl. Residence Schlosse, den 22. January seelig Entschlafen, den 27, abendts umb 7 Uhr in Hochansehentlichen Leichenprocess von hier auf bis vors thor Begleithet, und so ferner auf Saaltfeld gebracht worden.»”^[2]

[15] “Dek (1970): gehuwd in Helsen, voorstad van Arolsen 26‑1‑1660. Dit is een verkeerde interpretatie van de huwelijksakte. Men vindt inderdaad in de parochieregisters van Helsen, de huwelijksakte, maar in deze staat: «1660 den 26 Januar ist der Hochgeborene Graff und Herr, Herr Josias Graff zu Waldeck u. Piermont … mit der Hochgebohrenen Gräfinnen Frewlein Wilhelmine Christina, Frewlein von Nassau, Catzenelnbogen, Vianden u. Diez, uff Arolsen abends umb 7 Uhren copulirt worden». Men vindt de datum 26‑1‑1659 in Europäische Stammtafeln I, 117.”^[12]

[17] Dek (1970), p. 88, Dek (1968), p. 276 en 297, Hoffmeister (1883), p. 63 en Vorsterman van Oyen (1882), p. 117 vermelden de datum 31 juli 1636 zonder vermelding welke kalender gebruikt is.

[19] Von Poten (1896), p. 677 vermeldt de datum 29 juli. Dek (1970), p. 88, Dek (1968), p. 276 en 297, Hoffmeister (1883), p. 63 en Vorsterman van Oyen (1882), p. 117 vermelden de datum 8 augustus. Vermoedelijk heeft de eerstgenoemde auteur de datum berekend volgens de Juliaanse kalender en hebben de overige auteurs de datum berekend volgens de Gregoriaanse kalender.

[huberty273-1] Huberty, et al. (1981), p. 273.

[huberty289-2] Huberty, et al. (1981), p. 289.

[dek1970-5] Dek (1970), p. 88.

[dek1968-276-6] Dek (1968), p. 276.

[vorsterman-7] Vorsterman van Oyen (1882), p. 117.

[dek1968-297-8] Dek (1968), p. 297.

[9] Dek (1970), p. 87.

[10] Dek (1968), p. 249.

[11] Kooijmans (2000), p. 48.

[12] Kooijmans (2000), p. 284.

[13] Kooijmans (2000), p. 128.

[huberty290-14] Huberty, et al. (1981), p. 290.

[poten676-16] Von Poten (1896), p. 676.

[hoffmeister63-18] Hoffmeister (1883), p. 63.

[20] Dek (1968), p. 275.

[21] Hoffmeister (1883), p. 61.

[1]

[noot 1]

[noot 2]

[3]

[4]

[5]

[2]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[noot 3]

[13]

[noot 4]

[14]

[noot 5]

[15]

[16]

[12]