Wet open overheid
De Wet open overheid (Woo) uit 2022 regelt de openbaarheid van bestuur door openbaarmaking van informatie door de Nederlandse overheid. De wet is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), die op 1 mei 1992 in werking was getreden.[1] De Woo komt met een verplichting tot actief publiceren van Wob-documenten, nu Woo-documenten genoemd. Overheden kunnen ervoor kiezen om deze informatie te publiceren via de Woo-index.[2] Voorheen werd hier het Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI) voor beoogd, maar de ontwikkeling van dit platform is gestopt wegens ict-beperkingen.[3]
| Wet open overheid | ||||
|---|---|---|---|---|
| Citeertitel | Wet open overheid | |||
| Titel | Wet van 25 oktober 2021, houdende regels over de toegankelijkheid van informatie van publiek belang | |||
| Afkorting | Woo | |||
| Soort regeling | Wet in formele zin | |||
| Toepassingsgebied | Nederland | |||
| Rechtsgebied | Staatsrecht Bestuursrecht | |||
| Status | Geldend vanaf 1 augustus 2022 | |||
| Amendeert | Wet openbaarheid van bestuur | |||
| Goedkeuring en inwerkingtreding | ||||
| Aangenomen door | Tweede Kamer; Eerste Kamer | |||
| Ondertekend op | 25 oktober 2021 | |||
| Gepubliceerd in | Stb. 2022, 14 | |||
| In werking getreden op | 1 augustus 2022 | |||
| Geschiedenis | ||||
| Opvolger van | Wob | |||
| Wijzigingen | Externe lijst | |||
| Lees online | ||||
| Wet open overheid | ||||
| ||||
Geschiedenis bewerken
Sinds meerdere jaren werd gesproken over vervanging van de Wob, zoals de nota "Open de Oester" van Wijnand Duyvendak in 2005. Dit heeft op 10 juli 2012 geresulteerd in een initiatiefnota voor de Wet open overheid (Woo).[4]
De oorspronkelijke initiatiefnota is in april 2016 aangenomen door de Tweede Kamer. Echter, zorgen over de doorlopende en invoeringskosten, o.a. op basis van het rapport "Quick scan impact Wet open overheid (Woo)" van de ABDTOPConsult,[5] waren reden om het in de Eerste Kamer niet ter stemming te brengen. Daarop werd de behandeling van het wetsvoorstel opgeschort, zodat er eerst onderzoek kon worden gedaan naar de impact die de wet gaat hebben voor de overheid.[6]
Een bijgesteld voorstel werd in 2019 ingediend voor behandeling in de Tweede Kamer.[7] In dit bijgestelde voorstel is bijvoorbeeld het informatieregister met alle uitgegeven documenten geschrapt. Een journalistiek samenwerkingsverband heeft in oktober 2020 verdere voorstellen gedaan voor een verbeterd wetsontwerp.[8]
Doel en werkingsgebied bewerken
De Wet open overheid (Woo) verplicht de hele overheid om bepaalde informatie actief openbaar te maken. In totaal gaat het om 17 informatiecategorieën, zoals wetten, beschikkingen en onderzoeksrapporten.[9]
"Eenieder heeft recht op toegang tot publieke informatie zonder daartoe een belang te hoeven stellen, behoudens bij deze wet gestelde beperkingen" volgens artikel 1.1. van de wet.
Behandeling van verzoeken bewerken
Anders dan onder de WOB is in de WOO wettelijk vastgelegd dat verzoeken digitaal ingediend kunnen worden.[10]
Beslistermijn bewerken
De termijn waarbinnen een bestuursorgaan moet beslissen op een verzoek is eenmaal 28 dagen, met een verlenging van maximaal 14 dagen.[10]
Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding bewerken
Het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) heeft een scala aan taken rond de Woo. Deze zijn vastgelegd in artikelen 7.1 tot en met 7.5 van de Wet open overheid.
Het Adviescollege heeft drie kerntaken:[11]
- Advisering aan de Nederlandse regering en de beide Kamers van de Staten-Generaal over de openbaarmaking van overheidsinformatie.
- Advisering aan de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de staatssecretaris van Cultuur en Media over hun plannen om de informatiehuishouding van de overheid te verbeteren.
- Bemiddeling bij klachten van journalisten en wetenschappers over de wijze waarop een overheidsorganisatie hun Woo-verzoeken behandelt.
Kritiek bewerken
In de aanloop naar de Woo heerste onder gebruikers van de Wob controverse of het bijgestelde voorstel Woo wel beter zou zijn dan aanpassing van de Wob.[12][13] Een deel van de betrokkenen bij het oorspronkelijke voorstel hebben zich tegen het bijgestelde voorstel gekeerd omdat er geen uitzicht is op significante verbetering van de openbaarheid op korte en lange termijn. De Vereniging van Onderzoeksjournalisten diende op 24 april 2019 namens talrijke hoofdredacties een verzoek[14] in om het bijgestelde voorstel af te wijzen en in plaats daarvan te concentreren op verbetering van de Wob.
Volgens onderzoek van het Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI) en de Open State Foundation uit maart 2023 leidde de invoering van de Woo tot veel versnippering en onduidelijkheid. Het afhandelen van Woo-verzoeken door ministeries was volgens het onderzoek nog steeds "ondraaglijk traag".[15]
Externe links bewerken
- Wet open overheid
- https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/wet-open-overheid-woo
- Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding
- Matglas - Onderzoek naar de invoering van de Wet open overheid