Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Haarlem (1888-1918)
Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Haarlem (1888-1918) geeft een overzicht van verkiezingen voor de Nederlandse Tweede Kamer in het kiesdistrict Haarlem in de periode 1888-1918.[1]
Het kiesdistrict Haarlem was al ingesteld in 1848. De indeling van het kiesdistrict werd gewijzigd na de grondwetsherziening van 1887; tevens werd het kiesdistrict toen omgezet in een enkelvoudig district. Tot het kiesdistrict behoorde vanaf dat moment uitsluitend de gemeente Haarlem.
Legenda
- cursief: in de eerste verkiezingsronde geëindigd op de eerste of tweede plaats, en geplaatst voor de tweede ronde;
- vet: gekozen als lid van de Tweede Kamer.
6 maart 1888
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.[2]
6 maart | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.758 |
Opkomst | 2.113 |
Geldige stemmen | 2.103 |
Blanco stemmen | 8 |
Kandidaten | |
A.J.W. Farncombe Sanders[3] | 1.289 |
I.A. Levy | 469 |
S. van Heemstra | 295 |
F. Domela Nieuwenhuis | 30 |
9 juni 1891
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
9 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.917 |
Opkomst | 1.964 |
Geldige stemmen | 1.954 |
Blanco stemmen | 9 |
Kandidaten | |
A.J.W. Farncombe Sanders[3] | 1.041 |
J.A. van Gilse | 620 |
H. van Blaaderen | 202 |
A.H. Gerhard | 80 |
10 april 1894
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na vervroegde ontbinding van de Tweede Kamer.
10 april | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.707 |
Opkomst | 1.466 |
Geldige stemmen | 1.450 |
Blanco stemmen | 3 |
Kandidaten | |
J. Röell | 793 |
A.J.W. Farncombe Sanders[3] | 652 |
16 mei 1894
bewerkenJoan Röell was bij de verkiezingen van 10 april 1894 gekozen in twee kiesdistricten, Haarlem en Utrecht. Hij opteerde voor Utrecht, als gevolg waarvan in Haarlem een naverkiezing gehouden werd.
16 mei | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.782 |
Opkomst | 2.100 |
Geldige stemmen | 2.087 |
Blanco stemmen | 6 |
Kandidaten | |
A.J.W. Farncombe Sanders[3] | 1.221 |
A.P.C. van Karnebeek | 863 |
6 oktober 1896
bewerkenAntonie Farncombe Sanders, gekozen bij de verkiezingen van 16 mei 1894, overleed op 7 september 1896. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
6 oktober | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 2.826 |
Opkomst | 1.484 |
Geldige stemmen | 1.441 |
Blanco stemmen | 39 |
Kandidaten | |
A.J. Rethaan Macaré | 959 |
A.E. van Roijen | 445 |
15 juni 1897
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 4.791 |
Opkomst | 3.943 |
Geldige stemmen | 3.903 |
Blanco stemmen | 40 |
Kandidaten | |
A.J. Rethaan Macaré[3] | 2.295 |
H.J.A.M. Schaepman | 1.206 |
A.E. van Roijen | 246 |
T. Vallentgoed | 156 |
11 mei 1900
bewerkenAdrien Rethaan Macaré, gekozen bij de verkiezingen van 6 maart 1888, trad op 1 april 1900 af vanwege zijn benoeming als advocaat-generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden. Om in de ontstane vacature te voorzien werd een tussentijdse verkiezing gehouden.
11 mei | 18 mei[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 5.840 | 5.840 |
Opkomst | 3.398 | 3.439 |
Geldige stemmen | 3.308 | 3.359 |
Blanco stemmen | 90 | 80 |
Kandidaten | ||
F.W. van Styrum | 728 | 1.852 |
T.A.J. van Asch van Wijck | 748 | 1.507 |
H.P. de Kanter | 685 | |
L. Modoo | 633 | |
W.A.J. van de Kamp | 268 | |
P.J. Muller | 246 |
14 juni 1901
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
14 juni | 27 juni[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 7.133 | 7.133 |
Opkomst | 5.192 | 5.003 |
Geldige stemmen | 5.050 | 4.965 |
Blanco stemmen | 142 | 38 |
Kandidaten | ||
F.W. van Styrum[3] | 1.778 | 3.135 |
W.A.J. van de Kamp | 1.480 | 1.830 |
F.W.N. Hugenholtz | 1.301 | |
N. Oosterbaan | 491 |
16 juni 1905
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
16 juni | 27 juni[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 8.665 | 8.665 |
Opkomst | 6.700 | 7.673 |
Geldige stemmen | 6.623 | 7.629 |
Blanco stemmen | 77 | 44 |
Kandidaten | ||
F.W. van Styrum[3] | 2.125 | 4.040 |
F.K. van Lennep | 3.022 | 3.589 |
F.W.N. Hugenholtz | 1.072 | |
F.C.J. Netscher | 404 |
11 juni 1909
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
11 juni | 23 juni[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 9.807 | 9.807 |
Opkomst | 8.226 | 8.673 |
Geldige stemmen | 8.136 | 8.622 |
Blanco stemmen | 90 | 51 |
Kandidaten | ||
F.K. van Lennep | 3.913 | 4.339 |
J.H. Thiel | 1.844 | 4.283 |
F.W. van Styrum[3] | 1.390 | |
P.J. Troelstra | 989 |
17 juni 1913
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
17 juni | 25 juni[4] | |
---|---|---|
Kiesgerechtigden | 10.974 | 10.974 |
Opkomst | 10.040 | 10.078 |
Geldige stemmen | 9.919 | 10.041 |
Blanco stemmen | 121 | 37 |
Kandidaten | ||
D. Fock | 2.901 | 5.788 |
D.E. van Lennep | 3.957 | 4.253 |
P.J. Troelstra | 2.755 | |
W.H. Lieftinck | 291 | |
L.L.H. de Visser | 15 |
15 juni 1917
bewerkenDe verkiezingen werden gehouden na ontbinding van de Tweede Kamer.
15 juni | |
---|---|
Kiesgerechtigden | 12.132 |
Opkomst | 4.421 |
Geldige stemmen | 4.323 |
Blanco stemmen | 98 |
Kandidaten | |
D. Fock[3] | 3.394 |
M.C. van Wijhe | 473 |
Z. Kamerling | 456 |
Opheffing
bewerkenDe verkiezing van 1917 was de laatste verkiezing voor het kiesdistrict Haarlem. In 1918 werd voor verkiezingen voor de Tweede Kamer overgegaan op een systeem van evenredige vertegenwoordiging met kandidatenlijsten van politieke partijen.
Bronnen
- Tweede Kamerverkiezingen kiesdistrict Haarlem op www.verkiezingsuitslagen.nl
- Verkiezingen Tweede Kamer 1848-1918 op huygens.knaw.nl
Noten
- ↑ De verkiezingen in 1888 waren de eerste verkiezingen waarbij een Tweede Kamer van 100 leden gekozen werd; de verkiezingen in 1918 waren na de opheffing van de kiesdistricten de eerste verkiezingen waarbij de uitslag bepaald werd op grond van het stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
- ↑ Bij de grondwetsherziening van 1887 was het aantal leden van de Tweede Kamer uitgebreid van een variabel aantal, afhankelijk van de bevolkingsomvang, naar een vast aantal van 100. Tegelijkertijd werd het aantal kiesdistricten uitgebreid.
- ↑ a b c d e f g h i Aftredend en herkiesbaar Tweede Kamerlid voor Haarlem.
- ↑ a b c d e Omdat geen van de kandidaten in de eerste ronde de absolute meerderheid van de uitgebrachte geldige stemmen behaalde, was een tweede verkiezingsronde nodig. Deze werd gehouden tussen de twee kandidaten die in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hadden.