Gerimpeld kronkelbladmos

Het gerimpeld kronkelbladmos (Tortella tortuosa) is een bladmos behorend tot de familie Pottiaceae.

Gerimpeld kronkelbladmos
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Onderrijk: Embryophyta (Landplanten) Stam: Bryophyta (Mossen) Klasse: Bryopsida (Bladmossen) Onderklasse: Bryidae Orde: Pottiales Familie: Pottiaceae Geslacht: Tortella
Soort
Tortella tortuosa (Hedw.) Limpr. (1888)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Gerimpeld kronkelbladmos op Wikispecies
Portaal    Biologie

Kenmerken

Uiterlijke kenmerken

Tortella tortuosa vormt dichte, vaak uitgestrekte, kussenvormige gazons; deze zijn geelachtig groen tot groen en bruinachtig in het onderste gedeelte en rhizoïde tomentose. De dichtbebladerde scheuten hebben gevorkte takken en worden ongeveer 2 tot 6 centimeter hoog.

De bladeren zijn lineair-lancetvormig, zeer lang en fijn gepunt, meestal duidelijk golvend. Ze hebben een enkellaagse lamina en platte, gegolfde bladranden. De bladnerf is korter of langer.

Het mos is tweehuizig. De rechtopstaande seta is 1,5 tot 3 centimeter lang, de sporencapsule is langwerpig eivormig tot cilindrisch en rechtopstaand tot licht gebogen, het operculum heeft een lange snavel. De draadachtige peristome tanden zijn spiraalvormig gewikkeld.

Microscopische kenmerken

De laminacellen aan de basis van het blad zijn langwerpig, rechthoekig, hyaliene en glad. Ze zijn scherp afgebakend van de ronde, groene en sterk papillaire cellen in het bovenste deel van het blad, waarbij de rand ongeveer V-vormig is. De bovenzijde van de bladnerf is, althans gedeeltelijk, in het midden van het blad bedekt met afgeronde, vierkante, papillaire cellen; de onderzijde heeft alleen over de gehele lengte lange, smalle en gladde cellen.

Ecologie

Tortella tortuosa groeit op oud beton en ook regelmatig op bijv. de steenconstructies op begraafplaatsen. Het betreft meestal beton en steen in vochtige, beschaduwde situaties. Ons natuurlijke kalkgebied Zuid-Limburg kent slechts twee vondsten op vochtige, beschaduwde mergel. In de ons omringende landen is Tortella tortuosa een (zeer) algemene soort in kalkgebieden. Tortella tortuosa komt verspreid door het land voor. De soort is duidelijk vooruitgegaan. Met name het ouder worden van betonnen constructies zoals bruggetjes lijkt hier de verklaring voor te zijn.

Verspreiding

In Nederland komt het gerimpeld kronkelbladmos zeldzaam voor. Het staat niet op de rode lijst en is niet bedreigd.

Foto's

• 
  Bladeren in vochtige toestand
• 
  Sporenkapsel
• 
  Peristoom
• 
  Bladcellen

Bronnen, noten en/of referenties

• BLWG Verspreidingsatlas Mossen