Tegen alle stromen in

Tegen alle stromen in is een artistiek kunstwerk in Amsterdam-Centrum. Het is een monument ter nagedachtenis aan misdaadverslaggever en advocaat Peter R. de Vries. Bij het beeld ligt ook een gedenkplaat.

Tegen alle stromen in Monument voor Peter R. de Vries
Tegen alle stromen in (juli 2024)
Kunstenaar	Rini Hurkmans
Jaar	2022-2024 onthulling: 15 juli 2024
Materiaal	brons
Locatie	Leidseplein, Amsterdam
Portaal    Kunst & Cultuur

Gedenktegel (juli 2024)

Pieta van Michelangelo (2012)

Inleiding

Vrijwel direct na de Moord op Peter R. de Vries in de Lange Leidsedwarsstraat 6 juli 2021 kwam het voorstel om voor Peter R. de Vries een monument op te richten. De familie De Vries zag echter niets in een monument met portret, büste etc.; heldenverering zou niet de juiste methode zijn. Bovendien is de Lange Leidsedwarsstraat relatief nauw en biedt als zodanig geen plaats voor een monument. Er werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven waarbij kunstenares Rini Hurkmans als winnares tevoorschijn kwam. Uit 25 voorstellen werd het werk van vijf kunstenaars gekozen; zij won uiteindelijk. Onder meer het stadscuratorium, de commissie Kunst in de openbare ruimte en burgemeester Femke Halsema hadden zitting in het comité dat de keus moest bepalen.

Vooronderzoek

Zij kwam met een bronzen kunstwerk bestaande uit twee handen die elkaar aanraken. Het originele ontwerp moest wel aangepast worden. Zo was het origineel minder steil, hetgeen tot beklimming zou kunnen uitlokken. Bovendien mocht het niet te hoog worden, omdat boven de geplande plek bekabeling hangt, die de bekabeling voor de trams op hun plaats houdt. Voorts moest de plek nog onderzocht worden. Alhoewel dit gedeelte van het Leidseplein dat aan het Kleine-Gartmanplantsoen grenst recent nog was heringedeeld, trof men bij het vooronderzoek toch nog ondergrondse kabels aan, die elders hadden moeten liggen. Bovendien moest de ondergrond van het beeld vrij blijven van de ondergrond van de tramrails. Tot slot moest ook het braillegedeelte enigszins aangepast worden; men schatte in dat er in de nachtelijke uren wel tegen het beeld geürineerd zou kunnen worden. Deze plek aan het Leidseplein werd gekozen omdat de studio van RTL4 voor het televisieprogramma RTL Boulevard uitzicht biedt op deze plek. Bovendien gaf dochter Kelly de Vries aan eigenlijk nooit meer de Lange Leidsedwarsstraat te willen bezoeken; het was te pijnlijk. Het Leidseplein was een meer emotioneel gangbaar terrein.

Omschrijving

Zoon Royce de Vries zag in het beeld twee armen en handen, waarbij de ene hand in de andere rust. De handen geven hulp en ondersteuning. De kunstenaar ontwierp de twee armen zodanig dat onduidelijk is wel hand de andere beschermd, vanuit verschillende standpunten wisselt dat beeld. Anderen zagen er vastberadenheid, integriteit, steun en rechtvaardigheid in. Het beeld is azuurblauw. Op de armen staat een tekst van Peter R. de Vries, in zijn afscheidsbrief vastgelegd voor de kinderen:

Blijf wie je bent... houd als het nodig is je rug recht, kom op voor zwakkeren en minderheden, zeg eerlijk wat je vindt en luister naar je rechtvaardigheidsgevoel.

De tekst is in veertig talen (meest voorkomende in Amsterdam) in het beeld verwerkt. De grootte van het lettertype was onderwerp van discussie, met name de tekst in braille. Dat schrift heeft vanwege zijn doel een beperkte grootte; bij een te klein lettertype wordt het onderscheid tussen de letters moeilijk; een te groot lettertype maakt het onsamenhangend voor de lezer. Het beeld ontbeert een sokkel. Dit was de wens van familie etc.; het beeld moest benaderbaar zijn.

Hurkmans liet zich inspireren door de Pietà van Michelangelo en wel de ondersteunende rechterarm van Maria (zij ondersteunt haar gekruisigde zoon) enerzijds en de uitnodigende linkerarm.

Onthulling

Het beeld werd enkele dagen voor de onthulling op 15 juli 2024 op haar plaats gehesen. Ze werd daarna afgeschermd door een houten constructie, die vlak voor de onthulling werd vervangen door een stoffen hoes, die makkelijk weg te trekken moest zijn. Circa 500 mensen waren uitgenodigd voor de onthulling, waarvoor een soort terrasje was ingericht. Bij de onthulling waren onder anderen zoon Royce en dochter Kelly de Vries, hun moeder Jacqueline de Vries, andere familieleden, burgemeester Femke Halsema, ontwerper Rini Hurkmans, oud-justitieminister en VVD-leider Dilan Yeşilgöz, Kees van der Spek, Alberto Stegeman en nabestaanden van slachtoffers voor wie De Vries zich hardmaakte tijdens zijn leven aanwezig. De bijeenkomst werd gepresenteerd door Humberto Tan. De onthulling werd uitgezonden door de NPO. Na enkele toespraken van Halsema, Kelly de Vries en Hurkmans trokken een aantal slachtoffers die De Vries had bijgestaan de hoes weg. De onthulling werd afgesloten door het ten gehore brengen van ‘’Bedankt mijn vriend van André Hazes.

Nasleep

Omroep Max zond een aantal dagen later een documentaire uit, een soort “ Making of”’ waarbij de kunstenaar in de bronsgieterij stond. Jeroen Henneman over dit beeld: "het is een In memoriam, een herinnering". In de dagen na de onthulling gingen diverse toeristen en inwoners op zoek naar “hun taal”. Kees Keijer, kunstrecensent van Het Parool, zag dat het beeld vanuit allerlei hoeken een andere indruk maakte; hij zag er naast de oorspronkelijke betekenis ook een “klein applaus” in.

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

• Peter R. de Vries met monument herdacht in hartje Amsterdam. NOS Nieuws (15 juli 2024). Geraadpleegd op 16 juli 2024.
• Maarten Moll: Het Parool, 15 juli 2024: Monument geen beeld van Peter R. de vries, maar een eerbetoon aan zijn gedachtegoed
• David Hielkema en Paul Vugts, Het Parool, 16 juli 2024: Strijder met groot hart.
• Kees Keijer, Het Parool, 17 juli 2024, een klein applausje

---