Kristalfractionatie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k +cat
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
'''Kristalfractionatie''', ook wel '''kristallisatiedifferentiatie''', is het proces dat plaatsvindt wanneer in een [[magma (gesteente)|magma]] (vloeibaar [[gesteente]]) bepaalde [[mineraal|mineralen]] [[kristallisatie|kristalliseren]], terwijl andere componenten in de [[vloeibaar|vloeibare]] fase blijven. Door de kristallisatie verdwijnen bepaalde componenten en [[scheikundig element|scheikundige elementen]] uit de magma, die daardoor een andere samenstelling krijgt.
 
==Mechanisme==
Grofweg zullen [[mafisch]]e mineralen bij hogere [[druk]] en [[temperatuur]] uitkristalliseren dan [[felsisch]]e. Bij het omhoog bewegen van magma zal deze daarom een steeds felsischer compositie krijgen. De volgorde van mineralen wordt beschreven door de [[Bowen reactie serie]]. Dit is echter maar een deel van het verhaal.
 
Welk mineraal uitkristalliseert in een magma hangt af van een groot aantal factoren. Een aantal factoren zijn de [[partiële druk]] en concentratie van [[water]] (H<sub>2</sub>O) en andere [[vluchtig]]e bestanddelen in de magma; de concentraties van de verschillende componenten en elementen in de magma; en de druk en temperatuur en veranderingen daarin als de magma opstijgt en afkoelt. In tegenstelling tot [[stolling]]sprocessen aan het aardoppervlak, kunnen druk en temperatuur tijdens het omhoog bewegen van de magma dramatisch veranderen.
 
Aan de hand van [[experiment]]en zijn [[fasediagram]]men voor [[vaste mengreeks]]en van mineralen opgesteld, die een hulpmiddel bieden om te bepalen wat precies uitkristalliseert onder een bepaalde druk, temperatuur en magmacompositie.
 
Bij kristalfractionatie worden [[incompatibel element|incompatibele elementen]] gescheiden van [[compatibel element|compatibele]]. Compatibele elementen hebben een voorkeur voor de vaste fase omdat ze gemakkelijk in het [[kristalrooster]] van (mafische) mineralen passen. Incompatibele elementen blijven tijdens de kristalfractionatie in steeds hogere concentraties in de magma aanwezig. De laatst stollende magma is daarom vaak een belangrijke bron van [[erts (metaal)|ertsen]] van zware metalen.
 
[[Categorie:Geochemie]]
[[Categorie:Petrologie]]
[[Categorie:Vulkanologie]]