Avondklok: verschil tussen versies

In de middeleeuwen werd de avondklok geluid om aan te geven dat de [[stadspoort]]en werden gesloten. De [[Portier (beroep)|poortwachters]] leverden de sleutel in bij de [[magistraat]]. Tot de morgenklok in de daaropvolgende ochtend kon niemand er meer in of uit en werd het kwaad buiten de poort gehouden.<ref>{{pdf}} [https://ugp.rug.nl/groniek/article/download/16137/13627 Tussen avondklok en morgenlicht. De nacht in de middeleeuwen; een impressie] (pdf), D.E.H. de Boer, 1997, Groniek, Historisch Tijdschrift 139, pagina 200-203 [https://web.archive.org/web/20210125172849/https://ugp.rug.nl/groniek/article/download/16137/13627 Gearchiveerd] op 25 januari 2021</ref> Het was vaak ook een signaal voor andere beperkingen, waaronder het verplicht dragen van een [[lantaarn]] en het doven van [[haard]]vuur (Frans ''couvre-feu'', letterlijk 'vuur afdekken'; Engels ''curfew'') om [[stadsbrand]]en te voorkomen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.dbnl.org/tekst/_bie001196201_01/_bie001196201_01_0023.php|titel=Biekorf. Jaargang 63 · dbnl|bezochtdatum=2021-01-23|auteur=DBNL|werk=DBNL|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210417225101/https://www.dbnl.org/tekst/_bie001196201_01/_bie001196201_01_0023.php|archiefdatum=17 april 2021|dodeurl=nee}}</ref> Herbergen en [[Café|taveernen]] moesten hun deuren sluiten en prostituees hun werkzaamheden beëindigen.<ref>[https://hdl.handle.net/1887/73251 Lichte wijven in de Lage Landen. Regulering van prostitutie in Holland (ca. 1400-1500)], Jasper Groen, Leidschrift, 2010, pagina 59 [https://web.archive.org/web/20211101172058/https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/handle/1887/73251 Gearchiveerd] op 1 november 2021</ref> De rust werd bewaakt door de [[Schutterij (historisch)|schutterij]] die verantwoordelijk was voor de nachtwacht.

De avondklok ging aanvankelijk gelijk op met de zonsondergang, maar later werden vaste tijden geïntroduceerd. Deze tijden verschilden per stad. In Mechelen en Gent moesten kroegen om 22 uur gesloten zijn, in Antwerpen om 22.30 en in Brussel om 23 uur. Overschrijding van de avondklok werd beboet.<ref>{{pdf}} [https://ojs.ugent.be/hmgog/article/download/248/241/ Herberg en overheid; Politionele en fiskale aspekten van het overheidsoptreden betreffende herbergen in de Zuidelijke Nederlanden en in het bijzonder te Gent, 17de- 18de eeuw] (pdf), Guy Elewaut, Handelingen der maatschappij voor geschiedenis en oudheidkunde te Gent 40 (1986) 112-158 [https://web.archive.org/web/20210417225101/https://ojs.ugent.be/hmgog/article/download/248/241/ Gearchiveerd] op 17 april 2021</ref>

Op landelijk niveau kan een avondklok worden ingesteld bij [[koninklijk besluit]] op grond van artikel 8, eerste lid, van de [[Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag]]. Deze wet geeft de overheid de bevoegdheid om het vertoeven in de open lucht te beperken.<ref>{{pdf}} [https://www.tweedekamer.nl/downloads/document?id=a48c1428-8ae8-4f40-8325-cb200aea2e42&title=Discussiestuk%20maatregelen%20t.b.v.%20Catshuis%2010%20januari%202021.pdf Discussiestuk maatregelen t.b.v. Catshuis] (pdf), 10 januari 2021, [[Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid]]</ref> Dit mag alleen na uitroeping van de noodtoestand of in het geval van buitengewone omstandigheden die dit noodzakelijk maken.<ref>{{Citeer web|url=https://wetten.overheid.nl/BWBR0007982/2013-01-01|titel=Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag|bezochtdatum=2021-01-24|werk=wetten.nl|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210124215220/https://wetten.overheid.nl/BWBR0007982/2013-01-01|archiefdatum=24 januari 2021|dodeurl=nee}}</ref> Tijdens de [[coronacrisis in Nederland]] gaf het ''Besluit van 22 januari 2021, houdende inwerkingtreding en inwerkingstelling van artikel 8, eerste en derde lid, van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag''<ref>{{Citeer web|url=https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2021-24.html|titel=Besluit van 22 januari 2021, houdende inwerkingtreding en inwerkingstelling van artikel 8, eerste en derde lid, van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag|datum=2021-01-22|auteur=Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden|archiefurl=https://web.archive.org/web/20210416173224/https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2021-24.html|archiefdatum=16 april 2021|dodeurl=nee}}</ref> de minister van Justitie de bevoegdheid om een avondklok in te stellen. Deze heeft dat gedaan middels de ''Tijdelijke regeling landelijke avondklok covid-19''.<ref name=regav/> Op 16 februari heeft de rechter de Staat veroordeeld artikel 8 lid 1 en 3 Wbbbg per omgaande buiten werking te stellen, waardoor ook de Tijdelijke regeling vervalt.<ref name=ua/> Daarop heeft de Staat een spoedberoep tegen uitspraak op dezelfde dag gedaan. Het hof heeft de onmiddellijke inwerkingtreding van de buitenwerkingstelling ongedaan gemaakt. De regeling trad weer vanaf 20.39 uur in werking tot de uitspraak van vrijdag 19 februari.

{{commonscatCommonscat|Curfews}}