Zand: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Toegevoegd Bergense Kalksprong |
|||
Regel 17:
=== Zand in Nederland ===
[[Bestand:Sand from Wijk aan Zee, the Netherlands.jpg|miniatuur|Typisch Nederlands kustzand met schelpfragmenten, uit Wijk aan Zee]]
Er is grote overeenkomst in de eigenschappen van zand langs de gehele [[Nederland]]se kust. Dat komt onder andere doordat de Nederlandse [[Noordzee]]kust één doorlopende, uniforme strook is zonder [[baai]]en, [[klip]]pen of [[schiereiland]]en. Langs de gehele zuidelijke Nederlandse kust heeft het zand een lichtbruine tot vaalgele kleur. Ten noorden van Wijk aan Zee is het kustzand veel witter en bevat veel minder kalk. Een ander verschil is dat het zuidelijkere zand scherpere korrels bevat, het noordelijke is meer afgerond. Volgens de boswachters van de [[Schoorlse Duinen]] is dat te verklaren uit het feit dat het 'zuidelijke' zand werd aangevoerd uit de Rijn en geoxideerd ijzer bevat, en dat het 'noordelijke' zand werd aangevoerd uit de kalkrijkere [[Elbe (rivier)|Elbe]]. De oorsprong van deze "[[Bergense Kalksprong]]" is wat ingewikkelder, en is vooral terug te voeren op de geologische ontstaansgeschiedenis van de kust.
Met name door het verschil in kalkgehalte tussen de duinen ten noorden en ten zuiden van Bergen is de vegetatie in die gebieden ook anders.
Zand komt ook voor in grote delen van de Nederlandse ondergrond. Vooral de hogere delen van Nederland zijn zeer zandrijk; daar komen namelijk [[Pleistoceen|Pleistocene]] afzettingen aan de oppervlakte. Op de [[Veluwe (streek)|Veluwe]] en de [[Utrechtse Heuvelrug (stuwwal)|Utrechtse Heuvelrug]] heeft het [[landijs]] dat tot in Nederland kwam in de [[glaciaal (tijdperk)|IJstijden]] oude rivierafzettingen opgestuwd tot aan het oppervlak. In de [[Roerdalslenk]] in oostelijk [[Noord-Brabant|Brabant]] liggen oude, grovere rivierzanden dieper dan tien meter begraven, maar in [[Limburg (Nederlandse provincie)|Limburg]] is grof zand te vinden in grindafzettingen die dichter onder de oppervlakte liggen. Grofkorrelige zanden in de grote rivieren zijn vooral in de bovenstroomse delen te vinden. De korrelgrootte neemt meestal af naarmate het zand verder stroomafwaarts ligt. Grof zand komt ook voor samen met de grindhoudende lagen in de bodem van de Noordzee, vooral in de zeebodem direct ten westen van de [[Zuid-Holland]]se en [[Zeeland (provincie)|Zeeuwse]] eilanden en op de [[Klaverbank]].
| |||