Historisme (architectuur): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
AGL (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Kopjes toegevoegd.
Regel 1:
Het '''historisme''' in de architectuur is een stroming die terugblikt op het verleden en decoraties ontleent aan diverse vroegere [[stijlperiode]]n.
[[Bestand:Rijksmuseum Amsterdam ca 1895.jpg|thumb|Rijksmuseum rond 1900]]
Het '''historisme''' in de architectuur is een stroming die terugblikt op het verleden en decoraties ontleent aan diverse vroegere [[stijlperiode]]n.
 
In de [[19e eeuw|19e-eeuwse]] [[beeldende kunst]] bestond er geen dominante, allesomvattende [[stijl (kunst)|stijl]]. Door de bloei van de [[wetenschap]] en de [[kunstgeschiedenis]] ontstond er een stimulans om oude stijlen te doen herleven, wat resulteerde in [[historiserende vormgeving]].
 
Ook in de [[architectuur]] was in de 19e eeuw sprake van historiserende vormgeving. De techniek had een enorme ontwikkeling doorgemaakt maar dat vertaalde zich desondanks niet naar een nieuwe vormgeving. Men kon immers kiezen uit de complete architectonische erfenis.
 
== Bouwstijlen ==
[[Bestand:Shell kantoor Den Haag.JPG|thumb|Het kantoor van de [[Bataafse Petroleum Maatschappij]] in Den Haag, ontworpen door de gebroeders M.A. en J. van Nieukerken (1917)]]
Zo ontstonden verscheidene [[neostijlen]], zoals:
*[[Neogotiek]]
Regel 13 ⟶ 16:
Waar men daar echter nog probeerde zo veel mogelijk historisch stijlgetrouw te werken, werd dit in de latere 19e eeuw losgelaten. Dit resulteerde in de
*[[Eclecticisme (architectuur)|Eclectische stijl]].
 
[[Bestand:Shell kantoor Den Haag.JPG|thumb|Het kantoor van de [[Bataafse Petroleum Maatschappij]] in Den Haag, ontworpen door de gebroeders M.A. en J. van Nieukerken (1917)]]
In de steden ontstond door deze lukrake stukjes geschiedenis een stijlpluralisme, er waren allerlei gebouwen in verschillende stijlen die door elkaar stonden. Men probeerde echter binnen een gebouw niet af te wijken van een bepaalde stijl. Een voorbeeld is architect [[Pierre Cuypers]] die gebouwen als het [[Station Amsterdam Centraal|Centraal Station]] en [[Rijksmuseumgebouw]] in Amsterdam ontwierp.
 
Begin 20e eeuw werd het historisme doorbroken door de [[jugendstil]] (die overigenssoms ook veelgemengd werd met historiserende elementen bevatte) en, in Nederland, het [[Rationalisme (architectuur)|rationalisme]] van [[H.P. Berlage]] en het [[Traditionalisme (architectuur)|traditionalisme]]. Wel kwam voor commerciele gebouwen zoals winkels en hotels de [[Um 1800-Bewegung|Um 1800]]-stijl in zwang. Ook bleef de 'Oud-Hollandse stijl', met veel renaissance kenmerken, gebruikt worden. Dit vooral door de zonen van [[Johannes van Nieukerken|J. van Nieukerken]] met het hoofkantoor van de BPM als duidelijk voorbeeld.
 
== Krtitiek ==
Aanvankelijk werd er door [[Geschiedenis van de bouwkunst|architectuurhistorici]] veel kritiek geleverd op met name de architectuur uit de tweede helft van de 19e eeuw (de 'lelijke tijd'). Het was onoorspronkelijk en er bestond geen scheppend vermogen. Inmiddels (begin 21e eeuw) wordt het gezien als een reactie op de ingrijpende veranderingen en ontwikkelingen van de 19e eeuw.
 
== Motieven om oude bouwstijlen toe te passen ==
 
* Uiting van nationale en religieuze gevoelens
* Uitdragen van [[politiek]]e ideeën en politiek programma