|
===Oorlogsjaren===
In september 1939 was het gezin Tas op vakantie in Zuid-Frankrijk, vanwaar het voor de [[Tweede Wereldoorlog]] naar Engeland had kunnen vluchten. Jacques Tas was evenwel sinds 1931 gevestigd als [[zenuwarts]] in Amsterdam en verkoos de luxe van twee vleugelpiano's thuis.<ref name="simek" /> Na de Duitse inval in Nederland werden anti-Joodsejoodse maatregelen van kracht waardoor Louis zijn studie moest opgeven. Via connecties van zijn vader in de [[Joodse Raad voor Amsterdam|Joodse Raad]] kon hij lesgeven aan joodse leerlingen in [[Maastricht]]. Met zijn [[ausweis]] als leerkracht werd hij beschermd tegen [[deportatie]], tot hij die baan eind 1942 noodgedwongen moest opzeggen en terugkeerde naar Amsterdam. Hij bezocht een [[psychoanalyticus]], die net zoals zijn vader in analyse was bij [[Karl Landauer]]. Achteraf verweet hij Landauer dat die hem bleef zien en niet had aangespoord om te emigreren. Het gezin had een onderduikadres, maar dit bleek niet geschikt voor de invalide oom Bob die bij hen was komen inwonen.
Toen de Joodse Raad op 29 september 1943 werd opgepakt, viel hun laatste bescherming weg en werd Louis samen met zijn ouders en oom Bob gedeporteerd naar [[Kamp Westerbork]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=N3lyn0Pte3M Louis Tas] Tamara Awwad, Eva van Dijk & Quintin Wierenga, ''Biografie van Amsterdam'', 10 februari 2010</ref> Zijn zus Riva kon ontkomen op het [[Station Amsterdam Amstel|Amstelstation]] en dook onder. Oom Bob overleed in Westerbork. Louis werkte er in buitendienst aan het [[Oranjekanaal (Drenthe)|Oranjekanaal]] en bracht door [[geelzucht]] veel tijd door in de ziekenbarak. Op 15 maart 1944 werd het gezin gedeporteerd naar het concentratiekamp [[Bergen-Belsen]], dat in principe bedoeld was geweest als uitwisselingskamp, maar door de slechte omstandigheden in feite ook een vernietigingskamp was geworden. In het kamp ontmoette Tas ook zijn oom Abel Herzberg. Van Bergen-Belsen werden ze begin april 1945 afgevoerd met een personentrein waarop een [[vlektyfus]]epidemie uitbrak. Op 23 april kwam dit [[verloren transport]] tot stilstand nabij [[Tröbitz]], waar het [[Rode Leger (Sovjet-Unie)|Rode Leger]] overmacht kreeg. In een Amerikaanse open vrachtauto keerde het gezin terug naar Nederland.
===Psychoanalyse===
In Amsterdam wilde Louis zijn psychoanalyse hervatten, maar zijn analyticus gaf voorrang aan de belabberde psychische toestand van zijn vader - Karl Landauer was in januari omgekomen in Bergen-Belsen. Louis ging anderhalf jaar [[psychologie]] studeren. In 1946 publiceerde hij onder het pseudoniem 'Loden Vogel' een dagboek uit de periode van 25 april 1944 tot 7 april 1945 in Bergen-Belsen.<ref>[https://www.vn.nl/psychiater-louis-tas-1920-2011/ Psychiater Louis Tas (1920-2011)] [[Coen Verbraak]], ''[[Vrij Nederland]]'', 18 april 2011</ref> In 1947 hervatte hij zijn studie medicijnen vanuit een 'mechanische' interesse voor het fysieke functioneren van het menselijk lichaam.<ref name="marathon" /> Tijdens een stage [[neurologie]] maakte hij kennis met een [[schizofrenie|schizofrene]] patiënt en raakte geboeid door de menselijke drijfveren en het potentieel van [[psychotherapie]]. In 1958 trad hij in de voetsporen van zijn vader en opende een praktijk opin [[Amsterdam-Zuid]]. Vanaf 1966 ging hijzelf voor een tweede keer in analyse, ditmaal bij een dame en met meer succes.<ref name="simek" /> Zij hielp Tas omgaan met de kamphorror en de [[schaamte]] die hij voelde over de manier waarop hij was behandeld.<ref>[https://web.archive.org/web/20101220041651/http://www.psychoanalytischinstituut.nl/kenniscentrum/boeken_en_artikelen/boekbesprekingen/2002_vogel.php Herinneringen aan onmenselijkheid. Bespreking van: Loden Vogel (2000), Dagboek uit een kamp.] [[Marc Hebbrecht]], Nederlands Psychoanalytisch Instituut, 2000.</ref> In 1967 publiceerde hij ''[[Magie en emotie: schets van een theorie van de gemoedsbewegingen]]'', een vertaling van een vroeg werk van [[Jean-Paul Sartre]] over psychologie. In tegenstelling tot vele collega-psychiaters promoveerde hij niet omdat hij voorrang wilde geven aan het luisteren naar cliënten.
Tas werd een van de eerste professionele beoefenaars van de psychoanalyse in Nederland.<ref name="marathon">[https://www.vpro.nl/programmas/marathoninterview/luister/overzicht/t/louis-tas.html Marathoninterview Louis Tas: Uur 1] Chris Kijne, ''[[VPRO]]'', 30 augustus 1996</ref> Hij heeft vooral joden, waaronderonder wie [[Ischa Meijer]],<ref>[https://www.groene.nl/artikel/louis-tas De Groene Amsterdammer nr 17 2011 ] Tijs Goldschmidt, 27 april 2011</ref> bijgestaan in het omgaan met hun oorlogsverleden. Hij specialiseerde in schaamte wat hij omschreef als "''het gevoel dat je in de ogen van anderen compleet waardeloos bent en dat ze daarin nog gelijk hebben ook.''". In 1993 richtte hij samen met [[Heleen Terwijn]] het schaamteclubje op, een informeel multidisciplinair gezelschap dat tot 2009 samenkwam bij hem thuis in de Jacob Obrechtstraat om aanvankelijk enkel over schaamte van gedachten te wisselen.<ref>[https://www.psychoanalytischwoordenboek.nl/lemmas/schaamteclubje/ Schaamteclubje] ''Psychoanalytisch woordenboek''</ref> Onder meer bioloog [[Tijs Goldschmidt]], psychiater [[Andries van Dantzig]], psycholoog [[Nico Frijda]] en socioloog [[Joop Goudsblom]] waren geregeld van de partij.<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2011/04/19/gefascineerd-door-de-schaamte-12011449-a331947 Gefascineerd door de schaamte] Laura Starink, [[NRC.nl]], 19 april 2011.</ref> Tas bleef zich verzetten tegen een doorgedreven farmaceutische neiging in de psychiatrie.<ref>[https://www.groene.nl/artikel/de-ervaren-schamer De ervaren schamer], door [[Marja Pruis]], ''[[De Groene Amsterdammer]]'', 10 maart 1999</ref> In een interview voor het tv-programma ''[[Kijken in de ziel]]'' vertelde hij onder meer dat er begin 2009 zo’n dertig mensen naar zijn praktijk kwamen, sommigensommige jaren achtereen regelmatig, maar niemand meer dan vijf keer in de week.<ref>[https://web.archive.org/web/20180318183454/http://www.boek.be/download/http%253A%252F%252Fdb.meta4books.be%252Fmediafile%252F507853a74c7c15.15127557.pdf Kijken in de ziel. Psychiaters over hun vak en zichzelf (Louis Tas, pagina 9)] [[Coen Verbraak]], [[De Bezige Bij]], 2009</ref> Eind 2009 moest Tas noodgedwongen stoppen met psychoanalyse, nadat de [[ziekte van Alzheimer]] bij hem was vastgesteld. Hij overleed anderhalf jaar later op 90-jarige leeftijd in Amsterdam.
==Bibliografie==
|
