Ongelijkheid (wiskunde): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Erik Leppen (overleg | bijdragen)
k aanpassing wiskundige term ("systeem" vervangen door "stelsel") in laatste zin onder Gebruik
Madyno (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 2:
 
==Definitie en notatie==
Van twee reële getallen <math>a</math> en <math>b</math> zegt men dat <math>a</math> '''kleiner is dan''' <math>b,</math>, genoteerd als <math>a < b,</math> als er een positief getal <math>c</math> is, waarvoor <math>a+c=b.</math>.
 
* In plaats van <math>a < b</math> schrijft men ook <math>b > a,</math>, en zegt: <math>b</math> '''is groter dan''' <math>a.</math>.
* Voor <math>a < b</math> of <math>a = b</math> schrijft men kort: <math>a \le b,</math>, en men zegt: <math>a</math> '''is kleiner dan of gelijk aan''' <math>b</math> of verkortkort <math>a</math> '''is kleiner of gelijk''' <math>b.</math>
* Voor <math>a > b</math> of <math>a = b</math> schrijft men kort: <math>a \ge b,</math>, en men zegt: <math>a</math> '''is groter dan of gelijk aan''' <math>b</math> of verkortkort <math>a</math> '''is groter of gelijk''' <math>b.</math>
De [[relatie (wiskunde)|relaties]] <math><</math> en <math>></math> worden ''strikte'' ongelijkheden genoemd, dit in tegenstelling tot <math>\leq</math> en <math>\geq</math>.
 
Hoewel zonder exacte betekenis schrijft men wel:
* <math>a \ll b</math> met de betekenis: <math>a</math> '''is veel kleiner dan''' <math>b.</math>.
* <math>a \gg b</math> met de betekenis: <math>a</math> '''is veel groter dan''' <math>b.</math>.
 
==Gebruik==
Voor alle reële getallen ''<math>a''</math> en '' <math>b'',</math> is voldaan aan precies ééneen van volgende drie mogelijkheden:
* <math>a < b</math>
* <math>a = b</math>
Regel 20:
 
Om ongelijkheden in een makkelijker berekenbare vorm om te zetten, bestaan voor de [[basisoperatie (wiskunde)|basisbewerkingen]] enkele rekenregels:
* Optelling en aftrekking van reële getallen <math>a,b</math> en <math>c:</math>:
** Als <math>a < b</math>, dan geldt: <math>a + c < b + c</math> en <math>a - c < b - c</math>.
* Vermenigvuldiging en deling van reële getallen <math>a,b</math> en <math>c</math> met <math>c\ne 0:</math>:
** Als <math>c > 0</math> is en <math>a < b</math>, geldt: <math>ac < bc</math> en <math>a/c < b/c</math>.
** Als <math>c < 0</math> is en <math>a < b</math>, geldt: <math>ac > bc</math> en <math>a/c > b/c</math>.
* Eenvoudig te onthouden is dat de ongelijkheid omgedraaid wordt wanneerals:
** Men beide leden vermenigvuldigt met of deelt door een negatief getal.
** Men beide leden omkeert: bv.bijvoorbeeld <math>a/b < c/d \implies b/a > d/c</math>
 
Ongelijkheden worden theoretisch vaak gebruikt om een boven- of ondergrens te bepalen voor grootheden, die niet eenvoudig berekenbaar zijn. Belangrijkste voorbeelden uit de [[maattheorie]] zijn de [[driehoeksongelijkheid]], [[Ongelijkheid van Cauchy-Schwarz|ongelijkheid]] van [[Augustin Louis Cauchy|Cauchy]]-[[Hermann Amandus Schwarz|Schwarz]], en [[ongelijkheid van Hölder]], in de [[statistiek]] de ongelijkheden van [[Andrej Markov|Markov]], [[Pafnoeti Lvovitsj Tsjebysjev|Chebyshev]] en [[Cramér-Rao]]. In de praktijk komen ongelijkheden vrijwel altijd voor om voorwaarden op te leggen aan bepaalde [[onbekenden]] bij het [[oplossen van vergelijkingen|oplossen]] van een [[Stelsel van lineaire vergelijkingen|stelsel]] van [[vergelijking (wiskunde)|vergelijkingen]].