Irakoorlog: verschil tussen versies

| result = Val van [[Saddam Hoessein]] en de [[Arabische Socialistische Ba'ath-partij (Irak)|Ba'ath-partij]]; bezetting van Irak; losbreken van [[Opstanden in Irak sinds 2003|opstanden]] en burgeroorlog,<ref>{{en}}{{citeCiteer web |url=http://www.msnbc.msn.com/id/13684759/ |title=Sectarian divisions change Baghdad’s image |publisher=[[Associated Press]] |date=2006-07-03 |accessdate=06-08-2006}}</ref> Iraakse grondwetsverkiezingen in december 2005 van een nieuwe overheid. Groot aantal burgerslachtoffers, berichten over zware repressie vanuit de overheid door [[doodseskader]]s.<ref>{{en}}{{citeCiteer web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/5368360.stm|title=Iraq torture 'worse after Saddam' |publisher=BBC |date=2006-09-21 |accessdate=9-1-2007}}</ref>

| casualties2 = 11.000-15.000<ref>{{en}}{{CiteCiteer web |url=http://www.comw.org/pda/0310rm8.html

In de nacht van [[17 december]] op [[18 december]] [[2011]] trokken de laatste Amerikaanse troepen zich terug uit Irak.<ref>{{CiteCiteer newsnieuws |url=http://nos.nl/artikel/323279-laatste-militairen-vs-weg-uit-irak.html |title=Laatste militairen VS weg uit Irak |author=[[Nederlandse Omroep Stichting|NOS]] |date= 18 december 2011}}</ref> Op [[15 december]] was de oorlog al officieel voorbij verklaard door de Amerikaanse minister van defensie [[Leon Panetta]].

Het Nederlandse [[kabinet-Balkenende I]] verleende officieel slechts 'politieke steun' aan de oorlog; premier [[Jan Peter Balkenende|Balkenende]] verklaarde dat van militaire deelname geen sprake zou zijn. Uit eigen onderzoek concludeerde het [[VPRO]]-radioprogramma [[Argos (radio)|Argos]] vier jaar na dato echter dat ook Nederlandse [[Korps Commandotroepen|commando's]] en [[F-16]]'s van de [[Koninklijke Luchtmacht]] aan de eerste fase van de oorlog hebben deelgenomen, onder andere met verkenningsvluchten boven Irak. Op 27 januari 2009 meldde [[RTL Nieuws]] dat het kabinet ook de inzet van een fregat heeft overwogen hoewel premier Balkenende dit tegenover de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]] altijd had ontkend.<ref>{{CiteCiteer newsnieuws |url=http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlnieuws/binnenland/)/components/actueel/rtlnieuws/2009/01_januari/27/binnenland/0127_1830_irak_WOB_kabinet.xml |title=Toch deelname inval Irak overwogen |author=[[RTL Nieuws|RTL]] |date=28 januari 2009}}</ref>

De regering besloot tot een onafhankelijk onderzoek door een [[Commissie-Davids|commissie]], te leiden door de oud-president van de Hoge Raad mr. Willibrord Davids.<ref>{{CiteCiteer newsnieuws |url=http://www.nu.nl/algemeen/1911427/balkenende-belooft-volledige-medewerking-irak-onderzoek.html |title=Balkenende belooft volledige medewerking Irak-onderzoek |author=[[Nu.nl]] |date=4 februari 2009}}</ref> De oppositie bleef echter aandringen op een parlementaire enquête; de ruimte hiervoor werd gecreëerd nadat [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]-fractievoorzitter [[Mariëtte Hamer|Hamer]] zulks had afgedwongen na openbaarmaking van het rapport. De commissie werd geacht uiterlijk 1 november 2009 te rapporteren.<ref>[http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2010/01/12/rapport-commissie-davids.html Rapport Commissie Irak] Sectie 2.6 (Verantwoording), vanaf pagina 37. </ref> Op 12 januari 2010 presenteerde de Commissie-Davids haar bevindingen in een rapport.

In [[2002]] werden ook (voornamelijk Koerdische) Iraakse ballingen door de [[CIA]] getraind op een geheime militaire basis in [[Jordanië]] om in steden als Bagdad en [[Fallujah]] sabotagedaden uit te voeren en zo de indruk te geven dat er een opstand bezig was.<ref>{{en}}{{CiteCiteer newsnieuws |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/08/02/AR2005080201579.html |title=Before the War, CIA Reportedly Trained a Team of Iraqis to Aid U.S. |date=3 augustus2005}}</ref>

[[Bestand:Syria and Iraq 2014-onward War map.png|{{largethumb}}thumb|Huidige militaire situatie in Irak en Syrië.<br />{{legenda|#db8ca6|In handen van de Iraakse overheid}}{{legenda|#b4b2ae|In handen van de [[Islamitische Staat (in Irak en de Levant)]] (IS)}}{{legenda|#d7e074|In handen van de [[Peshmerga|Iraakse Koerden]]}}{{legenda|#ebc0b3|In handen van de Syrische overheid}}{{legenda|#cae7c4|In handen van andere Syrische rebellen ([[Islamitisch Front]], [[Jabhat al-Nusra]] en [[Vrij Syrisch Leger|VSL]])}}{{legenda|#e2d974|In handen van de [[Volksbeschermingeenheden|Syrische Koerden]]}}]]

Linda Bilmes, een Harvard-econoom, en [[Joseph Stiglitz]], een voormalig econoom van de [[Wereldbank]] en professor aan de universiteit van Columbia, schatten in februari 2006 de totale kosten (directe én indirecte) van de Irakoorlog voor de Amerikaanse economie op circa 2 [[biljoen]] dollar indien Amerikaanse troepen tot 2015 in Irak aanwezig blijven.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20060618025904/http://www2.gsb.columbia.edu/faculty/jstiglitz/download/2006_Cost_of_War_in_Iraq_NBER.pdf "The Economic Costs of the Iraq War: An Appraisal Three Years After the Beginning of the Conflict"] door Linda Bilmes and Joseph Stiglitz</ref>. Hoewel de mogelijkheid bestaat dat de Amerikaanse troepen eerder terugkeren, maakt hun onderzoek duidelijk dat er veel meer kosten voor Amerika aan de oorlog verbonden zijn dan in officiële publicaties tot uiting komt. Medische kosten voor gewonde soldaten en de gestegen prijs van olie zijn twee factoren die expliciet aandacht krijgen in hun rapport. Overigens wijzen de auteurs erop dat hun schatting niet de kosten voor andere landen die in Irak actief zijn bevat, noch houden ze in hun schatting rekening met de kosten voor Irak zelf (zowel in financiële als niet-financiële zin).

Er is nog steeds veel onduidelijkheid over hoeveel slachtoffers er aan Iraakse zijde zijn gevallen, vooral onder de burgers. Het volgens veel wetenschappers gerenommeerde [[Verenigd Koninkrijk|Brits]] medische tijdschrift [[The Lancet]] publiceerde in oktober 2006 een onderzoeksrapport naar de extra doden sinds de val van het regime van Saddam Hoessein. Het resultaat was een schatting van 654.965 extra doden in juli 2006, met een marge tussen de 392.979 en 942.636. Daarvan waren er 601.027 (426.369–793.663) door geweld om het leven gekomen. De belangrijkste wetenschappelijke adviseur van het Britse ministerie van Defensie Sir Roy Anderson concludeerde dat de publicatie van The Lancet van de schatting van de 655.000 Iraakse doden qua methode goed onderbouwd was al vlak na publicatie in een interne memo, aldus de [[British Broadcasting Corporation|BBC]].<ref>{{en}}{{CiteCiteer newsnieuws |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/6495753.stm |title="Iraqi deaths survey 'was robust'" |author=[[British Broadcasting Corporation|BBC]] |date=26 maart 2007}}</ref>.

In november 2004 had The Lancet ook al een onderzoek naar het aantal slachtoffers gepubliceerd. De schatting bedroeg toen zo'n 100.000, met een ruime marge van tussen de 8.000 en 194.000 doden. De onderzoekers gaven in het rapport aan geen onderscheid te kunnen maken tussen de burgerslachtoffers en de militaire slachtoffers. In het hoofdredactioneel commentaar sprak The Lancet echter van burgerslachtoffers, wat door sommigen als misleidend werd bestempeld, vooral omdat het vlak voor de [[Amerikaanse presidentsverkiezingen 2004|Amerikaanse presidentsverkiezingen]] werd gepubliceerd.<ref>{{CiteCiteer newsnieuws |url=http://home.planet.nl/~feveleen/artikelen/irak06.jpg |title=The Lancet 'misleidde' over burgerslachtoffers Irak |author=[[Trouw (krant)|Trouw]] |date=23 november 2004}}</ref>

Uit een recenter onderzoek zou blijken dat de oorlog in Irak al meer dan een miljoen Irakezen het leven heeft gekost in de periode tussen de invasie in maart 2003 en augustus 2007. Dit onderzoek werd uitgevoerd door twee onderzoeksbureaus, Opinion Research Business en het Independent Institute for Administration and Civil Society Studies.<ref>{{CiteCiteer newsnieuws |url=http://www.nu.nl/news/1415076/23/Miljoen_Irakezen_gedood_sinds_invasie.html |title=Miljoen Irakezen gedood sinds invasie |author=Nu.nl |date=30 januari 2008}}</ref>