Wikipedia

Eikenprocessierups: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Regel 220:
 
===Vogels===
Veel vogels mijden harige rupsen en al helemaal als de haren deels uit brandharen bestaan. Er zijn echter een aantal vogels die juist graag processierupsen eten, zoals de [[koolmees]] en de [[koekoek (vogel)|koekoek]].<ref name="WINKLER"/> De koolmees slaat een buitgemaakte rups eerst een paar tegen een boom zodat de meeste brandharen worden afgeworpen. De koekoek is zelfs een specialist in het eten van harige, giftige rupsen. De maag van de vogel heeft een verstevigde maagwand die het spijsverteringsstelsel beschermd. De haren worden middels een [[braakbal]] uitgescheiden.<ref name="VOGEL2">{{voetnoot web | url =
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/koekoek| titel = Koekoek| auteur = Vogelbescherming}}</ref>
Ook van andere vogelsoorten is waargenomen dat ze specifiek de (eiken)processierups buitmaken. Voorbeelden zijn de [[pimpelmees]], de [[boomklever]], de [[Kauw (vogel)|kauw]] en de [[spreeuw]].<ref name="VOGEL">{{voetnoot web | url = https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/vogels-en-insecten-ultiem-wapen-tegen-eikenprocessierups| titel = Vogels en insecten ultiem wapen tegen eikenprocessierups | auteur = Vogelbescherming}}</ref>
 
===Vleermuizen===
Regel 231:
Verschillende insecten eten de rupsen van de vlinder, zoals larven van de [[groene gaasvlieg]] (''Chrysoperla carnea''). Ook sommige mieren zoals de [[kale bosmier]] (''Formica polyctena'') jagen op de vlinder en de verschillende stadia. Tenslotte zijn er ook een aantal kevers die gespecialiseerd zijn in het eten van rupsen en onder andere de eikenprocessierups buitmaken. Een voorbeeld is de [[grote poppenrover]], deze kever is echter sinds de jaren 1950 in Nederland niet meer aangetroffen. In [[Duitsland]] speelt deze soort nog wel een rol in de natuurlijke bestrijding van de rups. Ook de [[rupsenaaskever]] (''Dendroxena quadrimaculata'') lust graag de larven van de vlinder. Vrij recentelijk, in 2012, werd ontdekt dat ook de larve van het [[tweestippelig lieveheersbeestje]] de rupsen lust en door de spinsels heen kan knagen.<ref name="NATURE">{{voetnoot web | url = https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=17879| titel = Tweestippelig lieveheersbeestje eet eikenprocessierups| auteur = Nature Today - Silvia Hellingman}}</ref>
 
De eikenprocessierups wordt verder geparasiteerd door verschillende [[Bronswespen (familie)|bronswespen]] (''[[Anastatus bifasciatus]]'', ''[[Anastatus japonicus]]'' en ''[[Eurytoma verticillata]]''), [[sluipvliegen]] (''[[Blondelia nigripes]]'', ''[[Carcelia iliaca]]'', ''[[Compsilura concinnata]]'', ''[[Masicera sphingivora]]'', ''[[Pales processioneae]]'', ''[[Phryxe semicaudata]]'', ''[[Winthemia venusta]]'', ''[[Zenillia libatrix]]'' en [[gewone sluipwespen|sluipwespen]] (''[[Heteropelma amictum]]'', ''[[Ooencyrtus masii]]'', verschillende soorten uit het geslacht ''[[Trichogramma]]'' en ''[[Pimpla hypochondriaca]]''). De [[schildwespen|schildwesp]] ''[[Meteorus versicolor]]'' jaagt alleen op de rupsen.
 
===Parasieten===
Regel 283:
 
===Ogen===
De ogen kunnen geïrriteerd raken door de brandharen, in ernstige gevallen kan een ontsteking van het bindvlies van de ogen ontstaan, dit wordt [[Bindvliesontsteking|conjunctivitis]] of bindvliesontsteking genoemd. Soms komen patiënten voor waarbij de naaldjes in de oogbol terecht zijn gekomen door [[Celmigratie|migratie]]. Ze veroorzaken dan chronische oogontstekingen die alleen operatief behandeld kunnen worden.<ref name="GEZO"/>
 
Eind juli 2019 werd bekend dat veel Nederlandse patiënten ernstige oogklachten kregen als gevolg van blootstelling aan de haartjes van de eikenprocessierups. Ongeveer een kwart van de ondervraagde oogartsen kreeg te maken met patiënten met aan de rups gelateerde oogklachten, variërend van rode ogen tot een sterk verminderd zicht. Bij tien van hen is blijvende oogschade ontstaan. Veel artsen bleken nog niet goed bekend met de symptomen van brandharen in het oog waardoor veel mensen verkeerd of te laat effectief werden behandeld.<ref name="NOS1">{{voetnoot web | url = https://nos.nl/artikel/2293888-vele-tientallen-ernstige-oogklachten-door-eikenprocessierups.html| titel = Vele tientallen ernstige oogklachten door eikenprocessierups| auteur = NOS - Hugo van der Parre}}</ref>
 
===Luchtwegen===
Omdat de haartjes zo klein zijn, kunnen ze tot diep in de [[Long (orgaan)|longen]] doordringen in de [[longblaasje]]s. Hier kunnen ze [[astmatische bronchitis]] veroorzaken, een longaandoening die gekenmerkt wordt door een piepende ademhaling.<ref name="GEZO"/>
 
Een voorbeeld van een fataal geval betrof een jongen die al spelend in een boom klom en daarbij met vele rupsen in aanraking kwam.<ref name="GRZ"/> In 1997 werd een Nederlandse man onwel door de brandharen en moest meerdere malen [[reanimatie|gereanimeerd]] worden als gevolg van blootstelling aan de brandharen in de longen. Waarschijnlijk heeft het bestrijdingsmiddel [[diflubenzuron]] hierbij ook een rol gespeeld.<ref name="ERNST">{{voetnoot web | url = https://www.ntvg.nl/artikelen/ernstige-anafylactische-reactie-samenhang-met-de-bestrijding-van-de-eikenprocessierups/volledig#LIT10| titel = Ernstige anafylactische reactie in samenhang met de bestrijding van de eikenprocessierups (''Thaumetopoea processionea'') in Noord-Brabant (juli 1998)| auteur = A.H. Bosma & H.W.A. Jans}}</ref>
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Eikenprocessierups"