Marshalleilanden: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Theo Oppewal (overleg | bijdragen)
→‎Geschiedenis: aanvulling
Regel 28:
De Marshalleilanden waren ongeveer 1000 voor Christus zeker al bewoond. Spanjaarden ontdekten de eilanden in [[1529]]. In [[1885]] werd de [[archipel]] een [[Duitse Marshalleilanden|Duits protectoraat]], als deel van [[Duits-Nieuw-Guinea]]. Tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] veroverde [[Japan]] de eilanden; in [[1920]] werd die overname goedgekeurd in het [[Vrede van Versailles (1919)|Verdrag van Versailles]] en later door de [[Volkerenbond]] gesanctioneerd (het [[Zuid-Pacifisch Mandaatgebied]]). Op [[31 januari]] [[1944]] veroverden de [[Verenigde Staten]] de eilandengroep. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] werd het een [[trustschap]] van de Verenigde Naties onder Amerikaans bestuur (het [[Trustschap van de Pacifische Eilanden]]).
 
[[Bestand:Runit Dome 001.jpg|miniatuur|left|Luchtfoto van de Runit Dome op het eiland Runit, een van de veertig eilanden van het atol [[Enewetak]]. De koepel werd geplaatst in een krater met een doorsnede van 100 meter die veroorzaakt werd door 'Cactus': een van de 35 nucleaire proeven van de Verenigde Staten in het kader van [[Operation Hardtack I]] die plaatsvonden van 28 april tot en met 18 augustus 18 1958 op zogeheten ''Pacific Proving Grounds''. Sinds eind jaren 70 herbergt de krater nucleair afval.]]Tussen 1946 en 1958 hielden de Verenigde Staten talloze kernproeven boven het [[Atol (geologie)|atol]] [[Bikini (atol)|Bikini]], met gevolgen voor de bewoners en die van het nabijgelegen atol [[Rongelap]], zoals te zien in de VPRO-documentaire ''Het Einde van de Wereld'' uit 1995 [[https://youtu.be/6sLq85o_wgg]]. Het Amerikaanse Ministerie van Binnenlandse Zaken sloot later ter compensatie een miljoenenovereenkomst voor de bewoners van Rongelap. Namens het Amerikaanse Ministerie van Landbouw vaart er jaarlijks een Amerikaans militair schip, uitgerust met een stralingslaboratorium en de benodigde apparatuur, langs de eilanden om de gezondheid van de bewoners te onderzoeken en te testen op de gevolgen van ioniserende straling. Op het eiland Runit van het atol Enewetak bevindt zichis het [[nucleairradioactief afval|nucleaire afval]] opgeslagen in een afgedekte bomkrater. Een rapport uit 2013 dat werd opgesteld in opdracht van het Amerikaanse Ministerie van Energie vermeldt dat radioactief materiaal uit de krater lekte waardoor de lokale bewoners van Enewetak in hun bestaan worden bedreigd. Bij de sanering is het afdekken van de poreuze bodem van de krater nagelaten vanwege de hoge kosten.<ref>[https://www.abc.net.au/news/2017-11-27/the-dome-runit-island-nuclear-test-leaking-due-to-climate-change/9161442 A poison in our island], ABC, Mark Willacy, 26 november 2017 19:19pm (update 3 mei 2019 7:07am). Geraadpleegd 10 juli 2019.</ref>
 
Na het verkrijgen van zelfstandig bestuur in [[1979]] werden de eilanden in [[1986]] volledig onafhankelijk, waarbij de Verenigde Staten de veiligheid van de eilandengroep blijven garanderen. Hoewel de eilandengroep onafhankelijk is en de Verenigde Staten formeel slechts de ''Ronald Reagan Ballistic Missile Defense Test Site'' op het atol [[Kwajalein]] huren, is de invloed van de Verenigde Staten er groot. Zo is de officiële taal Engels en de [[Amerikaanse dollar]] de officiële munt.