Cambodja: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Toerisme: Bedrag visum aangepast - situatie april 2019. Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 32:
Cambodja's oude naam is "Kambuja" ([[Sanskriet]]: कंबुज).<ref name="CHANDLER">David P. Chandler (1992) ''History of Cambodia''. Boulder, CO: Westview Press, {{ISBN|0813335116}}.</ref> In het jaar 802 verklaarde [[Jayavarman II]] zichzelf tot koning, wat het begin betekende van het [[Khmer-rijk]], dat meer dan 600 jaar bloeide. Het gaf de opeenvolgende koningen de kans het grootste deel van Zuidoost-Azië met zijn grote macht en rijkdom te domineren. Gedurende het Khmer-rijk werden er monumentale tempels gebouwd zoals [[Angkor Wat (tempel)|Angkor Wat]] en [[Preah Vihear (tempel)|Preah Vihear]] en vergemakkelijkte de verspreiding van eerst hindoeïsme en daarna boeddhisme over bijna heel Zuidoost-Azië. Na de val van [[Khmer-rijk|Angkor]] voor het [[Koninkrijk Ayutthaya]] in de 15e eeuw werd Cambodja geregeerd als een vazalstaat tussen zijn buren tot het ontstaan van de [[Unie van Indochina]], gevormd door de Fransen in de 19e eeuw. Cambodja werd een onafhankelijke staat op 9 november 1953 onder koning [[Norodom Sihanouk]].
==
[[Bestand:Thailand.A2001334.0350.500m.jpg|260px|thumb|Satellietfoto van Thailand en Cambodja]]▼
De oudst bekende [[beschaving]]en verschenen ongeveer in de [[1e eeuw]] van [[christelijke jaartelling|onze jaartelling]] in Cambodja. Dit waren de beschavingen van [[Chenla]] ([[Chinese keizerrijk|Chinese]] naam, Khmer naam Kambu) en [[Funan]] (Chinese naam, echte naam onbekend) meer in hedendaags Vietnam. Vanaf het begin van de 9e eeuw tot ongeveer 1350 was Cambodja onderdeel van een groot [[Khmer-rijk]]. Dit rijk strekte zich uit over grote delen van Zuidoost-Azië, waaronder het hedendaagse Cambodja, delen van Vietnam, Laos, Thailand en tot aan de oostelijke grenzen van [[Myanmar]]. De koningen zetelden in het gebied ten noorden van het meer Tonlé Sap, waar de hoofdstad [[Angkor (stad)|Angkor]] lag, nabij het hedendaagse [[Siem Reap (stad)|Siem Reap]]. Angkor Wat en andere [[hindoe]]tempels zijn beroemde overblijfselen van deze [[beschaving]]. Na verscheidene oorlogen met [[koninkrijk Ayutthaya|Ayutthaya]] en [[Lan Xang]] (dat het zelf had helpen stichten), verplaatsten de [[Khmer-rijk|Khmers]] de hoofdstad naar [[Phnom Penh]] en ongeveer vanaf die tijd veranderde de naam in Kambu-ja (Cambodja).▼
[[Bestand:Dongrakfrommawidaeng1.jpg|thumb|260px|[[Dongrekbergen]]]]▼
Cambodja heeft een oppervlakte van {{statsland-oppervlaktekort}}. In het zuiden heeft Cambodja een kustlijn van ongeveer 441 kilometer aan de [[Golf van Thailand]]. Behalve in het zuidoosten worden alle grenzen van Cambodja gevormd door lage gebergtes. Binnen deze grenzen ligt een grote laagvlakte die het hart van Cambodja vormt.▼
Deze vlakte is het dichtbevolkste deel van Cambodja en het is zeer vruchtbaar door de overstromingen. Natte [[rijst]]bouw vormt hier het belangrijkste landgebruik. De [[Mekong]]rivier die langs de oostzijde van het [[Annamitisch gebergte]] stroomt – vanaf Laos in het noorden tot aan Vietnam in het zuidoosten – zorgt voor de drainage van dit gebied. Centraal in deze [[laagvlakte]] in het noordwesten van Cambodja ligt het [[Tonlé Sapmeer]] ('Groot Meer' in het [[Khmer (taal)|Khmer]]). In het [[droge seizoen]] stroomt het water via de [[Tonlé Saprivier]] in de Mekong. In het [[natte seizoen]] verandert de stroomrichting echter door de hoge waterstand in de Mekong. Het water stroomt dan naar het meer, dat daardoor verdrievoudigt in oppervlakte. Het meer wordt dan het grootste zoetwatermeer in Zuidoost-Azië.▼
Vanaf het midden van de 15e eeuw tot de komst van de Fransen werd Cambodja geregeerd door zwakke [[Koningen van Cambodja|koningen]] en werd het verscheurd door interne conflicten. Ook vele oorlogen met [[Koninkrijk Ayutthaya|Ayutthaya]] en [[Vietnam]] leidden tot grote verliezen in zowel land als rijkdom. Cambodja zou nooit meer de omvang en glorie van het oude Khmer-rijk meemaken.▼
Ongeveer 75 procent van Cambodja ligt op een hoogte van minder dan 100 meter boven het zeeniveau. In het zuidwesten van Cambodja ligt het [[Kravanhgebergte]] (Cardamongebergte) met als hoogste piek de [[Aoralberg]] van 1771 meter. Dit gebergte heeft een uitloper langs de kust tot aan de grens met Vietnam genaamd het [[Damreigebergte]] (Olifantgebergte) met pieken tussen de 500 en 1000 meter. De westelijke grens van Cambodja met Thailand wordt gevormd door een heuvelachtig gebied met toppen tot 500 meter. Aan de noordelijke grens met Thailand liggen de steile [[Dongrekbergen]] met pieken tot 700 meter, ook de [[Preah Vihear Tempel]] ligt in dit gebergte.▼
Tussen 11 augustus 1863 en 9 november 1953 werd Cambodja geregeerd door [[Frankrijk]]. Eerst werd Cambodja een Frans protectoraat, op [[17 oktober]] [[1887]] werd het een onderdeel van de [[Unie van Indochina]] samen met [[Tonkin (gebied)|Tonkin]], [[Annam]], [[Cochin China]] en Laos (vanaf [[1893]]). Vanaf [[8 november]] [[1949]] trad Cambodja toe tot een associatie met Frankrijk. Op 9 november 1953 werd het [[Koninkrijk Cambodja (1953-1970)|Koninkrijk Cambodja]] onder koning [[Norodom Sihanouk]] onafhankelijk en sindsdien kent het een turbulente geschiedenis met vele politieke wisselingen.▼
=== Vegetatie ===▼
Tijdens de [[Vietnamoorlog]] werd Cambodja zwaar gebombardeerd door Amerikaanse [[B-52 Stratofortress|B-52]]-bommenwerpers die de [[Vietcong]] en de [[Ho Chi Minh-route]] als doel hadden. Cambodja was na Laos zelfs het zwaarst gebombardeerde land in Zuidoost-Azië, er vielen naar schatting 600.000 burgerslachtoffers. In [[1970]] vielen [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] en [[Zuid-Vietnam]]ese troepen Cambodja binnen om aldaar gelegerde Vietcongtroepen aan te vallen. Generaal [[Lon Nol]] pleegde een staatsgreep, zette Sihanouk af en riep in oktober 1970 de [[Khmerrepubliek]] uit. In [[1975]] wierp de [[Rode Khmer]] onder leiding van [[Pol Pot]] de regering van Lon Nol omver en stichtten zij [[Democratisch Kampuchea]]. Ze oefenden een waar schrikbewind uit en vermoordden tussen 1,5 miljoen en 2,5 miljoen mensen (schattingen zijn zo laag als 800.000 (bekentenis [[Pol Pot]]) en zo hoog als 3 miljoen (Vietnamese bronnen)). Dit was ongeveer 25% van de Cambodjaanse bevolking.▼
Cambodja bestond vroeger voor een groot gedeelte uit [[regenwoud]]. Door de massale houtkap in de afgelopen decennia is dat nu nog maar 49% van het land bedekt met regenwoud (voorheen 75%). Aan de kust komt ook veel [[mangrove]]begroeiing voor. De rest is in gebruik als akkerland.▼
=== Klimaat ===▼
In [[1978]] vielen de Vietnamezen Cambodja binnen, nadat Cambodja het zuiden van Vietnam was binnengevallen, en werd de [[Volksrepubliek Kampuchea]] opgericht. Hierna heerste er tot ver in de jaren 1990 een burgeroorlog die uiteindelijk resulteerde in de overgave van de laatste Rode Khmer-guerrillero's. Van 1991 tot 1993 was het land onder bestuur van de Verenigde Naties ([[UNTAC]]). In mei [[1993]] werden er voor het eerst weer verkiezingen gehouden. De situatie bleef echter tot in [[2003]] onstabiel.▼
Cambodja heeft een [[tropisch klimaat|tropisch]] [[moessonklimaat]]. De gemiddelde [[temperatuur]] is ongeveer 30 [[Graad (temperatuur)|graden]]. De temperatuur varieert van 10 graden in de koele maanden tot 45 graden in de zomer. Cambodja kent twee moessons: de droge noordoostmoesson van november tot april, als de winden uit het noordoosten komen, en de natte zuidwestmoesson van mei tot oktober, als de winden uit het zuidwesten komen en veel regen brengen. De periode met de minste regenval is januari - februari.▼
== Demografie ==
Regel 64 ⟶ 68:
{{Zie hoofdartikel|provincies van Cambodja}}
Cambodja is onderverdeeld in 23 [[provincies van Cambodja|provincies]] (''khett'') en een stedelijk gebied (''krong'') (hoofdstad [[Phnom Penh]]).
▲[[Bestand:Thailand.A2001334.0350.500m.jpg|260px|thumb|Satellietfoto van Thailand en Cambodja]]
▲[[Bestand:Dongrakfrommawidaeng1.jpg|thumb|260px|[[Dongrekbergen]]]]
▲Cambodja heeft een oppervlakte van {{statsland-oppervlaktekort}}. In het zuiden heeft Cambodja een kustlijn van ongeveer 441 kilometer aan de [[Golf van Thailand]]. Behalve in het zuidoosten worden alle grenzen van Cambodja gevormd door lage gebergtes. Binnen deze grenzen ligt een grote laagvlakte die het hart van Cambodja vormt.
▲Deze vlakte is het dichtbevolkste deel van Cambodja en het is zeer vruchtbaar door de overstromingen. Natte [[rijst]]bouw vormt hier het belangrijkste landgebruik. De [[Mekong]]rivier die langs de oostzijde van het [[Annamitisch gebergte]] stroomt – vanaf Laos in het noorden tot aan Vietnam in het zuidoosten – zorgt voor de drainage van dit gebied. Centraal in deze [[laagvlakte]] in het noordwesten van Cambodja ligt het [[Tonlé Sapmeer]] ('Groot Meer' in het [[Khmer (taal)|Khmer]]). In het [[droge seizoen]] stroomt het water via de [[Tonlé Saprivier]] in de Mekong. In het [[natte seizoen]] verandert de stroomrichting echter door de hoge waterstand in de Mekong. Het water stroomt dan naar het meer, dat daardoor verdrievoudigt in oppervlakte. Het meer wordt dan het grootste zoetwatermeer in Zuidoost-Azië.
▲Ongeveer 75 procent van Cambodja ligt op een hoogte van minder dan 100 meter boven het zeeniveau. In het zuidwesten van Cambodja ligt het [[Kravanhgebergte]] (Cardamongebergte) met als hoogste piek de [[Aoralberg]] van 1771 meter. Dit gebergte heeft een uitloper langs de kust tot aan de grens met Vietnam genaamd het [[Damreigebergte]] (Olifantgebergte) met pieken tussen de 500 en 1000 meter. De westelijke grens van Cambodja met Thailand wordt gevormd door een heuvelachtig gebied met toppen tot 500 meter. Aan de noordelijke grens met Thailand liggen de steile [[Dongrekbergen]] met pieken tot 700 meter, ook de [[Preah Vihear Tempel]] ligt in dit gebergte.
▲=== Vegetatie ===
▲Cambodja bestond vroeger voor een groot gedeelte uit [[regenwoud]]. Door de massale houtkap in de afgelopen decennia is dat nu nog maar 49% van het land bedekt met regenwoud (voorheen 75%). Aan de kust komt ook veel [[mangrove]]begroeiing voor. De rest is in gebruik als akkerland.
▲=== Klimaat ===
▲Cambodja heeft een [[tropisch klimaat|tropisch]] [[moessonklimaat]]. De gemiddelde [[temperatuur]] is ongeveer 30 [[Graad (temperatuur)|graden]]. De temperatuur varieert van 10 graden in de koele maanden tot 45 graden in de zomer. Cambodja kent twee moessons: de droge noordoostmoesson van november tot april, als de winden uit het noordoosten komen, en de natte zuidwestmoesson van mei tot oktober, als de winden uit het zuidwesten komen en veel regen brengen. De periode met de minste regenval is januari - februari.
== Economie ==
Regel 114 ⟶ 102:
De nationale munt is de [[riel (munteenheid)|riel]], maar de Amerikaanse dollar wordt ook in de praktijk veel gebruikt. De wisselkoers tussen de twee munten is al jaren stabiel en schommelde, binnen zeer nauwe marges, rond de 4050 riel per dollar.
=== Toerisme ===
[[Bestand:Angkor Wat.jpg|thumb|260px|[[Angkor Wat (tempel)|Angkor Wat]]]]
Het [[toerisme]] is de snelstgroeiende sector in de Cambodjaanse economie
De groei van het toerisme bracht naast inkomsten ook problemen met zich mee, zoals een grote belasting op de lokale natuur en infrastructuur. In tegenstelling tot de buurlanden kunnen buitenlanders in Cambodja ongehinderd land bezitten. Dit heeft er in de belangrijkste toeristenresorts toe geleid dat buitenlanders het grootste deel van de grond in handen hebben. Met name Sihanoukville is grotendeels in handen gekomen van Chinese investeerders.
* [[Wat (tempel)|Wat]] [[Angkor (werelderfgoed)|Angkor]]▼
Ondanks de groeipercentages staat de regering voor een grote uitdaging, zoals het gebrek aan scholing van in het toerisme werkzaam personeel en de bijna totale afwezigheid van infrastructuur voor toerisme op het platteland. De meeste toeristen beperken zich tot een bezoek aan Siem Reap, zodat de inkomsten geconcentreerd blijven. Andere toeristische trekpleisters ontwikkelen zich veel trager.
Toeristische bezienswaardigheden zijn:
* [[Preah Vihear (tempel)]]
* [[Choeung Ek]] (beter bekend als ''killing fields'')▼
* stranden van [[Sihanoukville]]
* [[Phnom Penh]]
▲* [[Choeung Ek]] (beter bekend als ''killing fields'')
* [[Nationaal park Preah Monivong]]
* de eilanden Koh Rong en Koh Rong Samloen
== Politiek ==
Regel 137 ⟶ 129:
[[Aids]] vormt een groot probleem; met een grote toename in het aantal gevallen in recente jaren. Dit komt onder andere door de pertinente weigering van de Khmer-mannen om [[condoom]]s te gebruiken bij het geslachtsverkeer en de grote rol die [[prostitutie]] speelt in de cultuur (net als in Thailand en andere Aziatische landen) waarbij het normaal is voor een man om al vanaf de puberteit regelmatig een prostituee te bezoeken. [[Malaria]] vormt tevens probleem.
==
=== De naam Cambodja ===
Cambodja is vaak van naam veranderd. De Cambodjanen zelf noemen hun land Kampuchea, deze naam is afgeleid van het woord Kambu-ja. Deze naam betekent letterlijk: zij die geboren zijn door Kambu. Kambu is volgens een mythe de grondlegger van Cambodja. Deze mythe gaat zover terug als de 10e eeuw. De Westerse namen ''Camboxa'' ([[Portugees]]), ''Cambodge'' ([[Frans]]), ''Kambodscha'' ([[Duits]]) enz. zijn variaties van de inheemse naam.
Regel 148 ⟶ 141:
* Koninkrijk Cambodja sinds de verkiezingen in mei [[1993]]
De [[Rode Khmer]] veranderde de naam Cambodja in Kampuchea om op die manier definitief afscheid te nemen van het koloniale tijdperk. De naam werd weer terugveranderd in Cambodja omdat de naam Kampuchea herinneringen oproept aan het regime van de Rode Khmer, en de regering daardoor geassocieerd werd met diens wreedheden.
===Oudheid===
De oudst bekende [[beschaving]]en verschenen ongeveer in de [[1e eeuw]] van [[christelijke jaartelling|onze jaartelling]] in Cambodja. Dit waren de beschavingen van [[Chenla]] ([[Chinese keizerrijk|Chinese]] naam, Khmer naam Kambu) en [[Funan]] (Chinese naam, echte naam onbekend) meer in hedendaags Vietnam.
===Angkor-periode===
▲
===Bestuur vanuit Phnom Penh===
▲Vanaf het midden van de 15e eeuw tot de komst van de Fransen werd Cambodja geregeerd door zwakke [[Koningen van Cambodja|koningen]] en werd het verscheurd door interne conflicten. Ook vele oorlogen met [[Koninkrijk Ayutthaya|Ayutthaya]] en [[Vietnam]] leidden tot grote verliezen in zowel land als rijkdom. Cambodja zou nooit meer de omvang en glorie van het oude Khmer-rijk meemaken.
===Franse kolonisatie===
▲Tussen 11 augustus 1863 en 9 november 1953 werd Cambodja geregeerd door [[Frankrijk]]. Eerst werd Cambodja een Frans protectoraat, op [[17 oktober]] [[1887]] werd het een onderdeel van de [[Unie van Indochina]] samen met [[Tonkin (gebied)|Tonkin]], [[Annam]], [[Cochin China]] en Laos (vanaf [[1893]]). Vanaf [[8 november]] [[1949]] trad Cambodja toe tot een associatie met Frankrijk. Op 9 november 1953 werd het [[Koninkrijk Cambodja (1953-1970)|Koninkrijk Cambodja]] onder koning [[Norodom Sihanouk]] onafhankelijk en sindsdien kent het een turbulente geschiedenis met vele politieke wisselingen.
===Onafhankelijkheid en Khmer Rouge===
▲Tijdens de [[Vietnamoorlog]] werd Cambodja zwaar gebombardeerd door Amerikaanse [[B-52 Stratofortress|B-52]]-bommenwerpers die de [[Vietcong]] en de [[Ho Chi Minh-route]] als doel hadden. Cambodja was na Laos zelfs het zwaarst gebombardeerde land in Zuidoost-Azië, er vielen naar schatting 600.000 burgerslachtoffers. In [[1970]] vielen [[Verenigde Staten|Amerikaanse]] en [[Zuid-Vietnam]]ese troepen Cambodja binnen om aldaar gelegerde Vietcongtroepen aan te vallen. Generaal [[Lon Nol]] pleegde een staatsgreep, zette Sihanouk af en riep in oktober 1970 de [[Khmerrepubliek]] uit. In [[1975]] wierp de [[Rode Khmer]] onder leiding van [[Pol Pot]] de regering van Lon Nol omver en stichtten zij [[Democratisch Kampuchea]]. Ze oefenden een waar schrikbewind uit en vermoordden tussen 1,5 miljoen en 2,5 miljoen mensen (schattingen zijn zo laag als 800.000 (bekentenis [[Pol Pot]]) en zo hoog als 3 miljoen (Vietnamese bronnen)). Dit was ongeveer 25% van de Cambodjaanse bevolking.
===Bevrijding en wederopbouw===
▲In [[1978]] vielen de Vietnamezen Cambodja binnen, nadat Cambodja het zuiden van Vietnam was binnengevallen, en werd de [[Volksrepubliek Kampuchea]] opgericht. Hierna heerste er tot ver in de jaren 1990 een burgeroorlog die uiteindelijk resulteerde in de overgave van de laatste Rode Khmer-guerrillero's. Van 1991 tot 1993 was het land onder bestuur van de Verenigde Naties ([[UNTAC]]). In mei [[1993]] werden er voor het eerst weer verkiezingen gehouden. De situatie bleef echter tot in [[2003]] onstabiel.
== Zie ook ==
| |||